Tajemnice Lecha Wałęsy

AFP / Markku Vuorela / Lehtikuva

Jaki jest naprawdę Lech Wałęsa?
Czy współpracował z SB?
Jak się sprawdził jako prezydent?
Na te pytania w "Jak Lech Wałęsa przechytrzył komunistów", obszernej biografii legendarnego przywódcy "Solidarności" próbuje odpowiedzieć Reinhold Vetter, wieloletni korespondent niemieckich mediów w Polsce.
Dziennikarz materiały do swojej książki zbierał przez trzydzieści lat.
8 maja ukazała się ona na polskim rynku nakładem wydawnictwa W.A.B.

Fragmenty książki za WP.PL:

W sprawie rzekomej roli Lecha Wałęsy jako stałego i płatnego "agenta" Służb Bezpieczeństwa w latach 70. autor na podstawie swojej kilkuletniej pracy nad biografią i dokonanej w tym czasie analizy setek dokumentów stwierdza, że ani "naukowym", ani politycznym zwolennikom teorii świadomej kolaboracji Lecha Wałęsy z SB nie udało się do dziś przedstawić przekonujących dowodów.
Jego zdaniem w ostatnich latach w Polsce teza o agenturalnej działalności Wałęsy nie jest już tak popularna.

Jak pisze, do dziś ostatecznie nie wyjaśniono, czy akta tajnych służb, którymi w 1992 r. minister spraw wewnętrznych Antoni Macierewicz posłużył się w celu sporządzenia listy rzekomych współpracowników Służby Bezpieczeństwa, zostały później zniszczone, a jeżeli tak, to czy zrobił to sam Wałęsa, czy tez odbyło się to na zlecenie jego współpracowników.
Wałęsa, znajdujący się na czele owej dyletancko sporządzonej listy, zawsze odrzucał takie podejrzenia.
Faktem jest jednak, jak pisze autor "Jak Lech Wałęsa przechytrzył komunistów", że akta te wielokrotnie wypożyczano kancelarii, co było zgodne z konstytucją.
"Zdania historyków są podzielone. Sprawę tę będzie można wyjaśnić dopiero po udostępnieniu tych akt" - podsumowuje.

Autor opisuje ustalenia historyków, takich jak Andrzej Friszke, którzy szczegółowo zajmują się życiorysem Wałęsy i uważają, że najpóźniej w styczniu 1971 r. w siedzibie SB w Gdańsku założone zostały akta pod kryptonimem "Bolek", które od tego czasu stały się powodem wielu podejrzeń o działalność agenturalną Wałęsy, a nawet wysuwania bezpośrednich oskarżeń.
Wałęsa często opowiadał o swoich przesłuchaniach i rozmowach z funkcjonariuszami SB, przyznał się też do złożenia kilku podpisów.
Nie dowodziło to jednak zgody Wałęsy na współpracę.
Sam opisywał to następująco: "Prawdą jest, że rozmowy były. (...) I prawdą jest też, że z tego starcia nie wyszedłem zupełnie czysty.
Postawili warunek: podpis! I wtedy podpisałem.
Jedenaście lat później, w stanie wojennym w latach 1981 i 1982, była to praktyka powszechnie proponowana prawie wszystkim internowanym.
Ale wiedziałem już, jak to jest.
Taki papier podpisany przez wychodzącego na wolność nazywano 'lojalką'. I w ten sposób podpisałem 'lojalkę'.
Jeśli więc to ma być dowód mojej agenturalności, to bardzo proszę, niech będzie" (Lech Wałęsa, "Moja III RP").

Vetter pisze też o ostrej debacie na ten temat, jaka rozgorzała po opublikowaniu książki dwóch młodych historyków: Sławomira Cenckiewicza i Piotra Gontarczyka "SB a Lech Wałęsa".
"Ponieśli klęskę, ponieważ ich książka przypominała raczej prokuratorski akt oskarżenia niż poważną pracę napisaną przez odpowiedzialnych naukowców" - ocenia.
Dziennikarz stwierdza, że Cenckiewicz i Gontarczyk wydali na Wałęsę wyrok skazujący, zanim w ogóle przeanalizowali obciążające dowody.
"Lista popełnionych przez nich błędów fachowych i metodologicznych jest długa. Nie podają na przykład prawie żadnych informacji, które z dokumentów SB zostały sfałszowane i w stosunku do których zachodzi podejrzenie fałszerstwa.
Często posługują się kopiami a nie oryginałami.
Cytują również dokumenty, nie ujawniając ich politycznego kontekstu - co jest jednym z podstawowych zadań historyka" - wymienia.
Postępując w ten sposób z łatwością mogli więc, w jego opinii, sformułować "teorię wznoszącej się linii", według której strajk w Gdańsku w sierpniu 1980 r. był z góry ukartowany, a Okrągły Stół wiosną 1989 r. okazał się zdradą, zręcznie zainscenizowaną przez Wałęsę, już od lat 70. rzekomego agenta SB.