Kazachstańscy obrońcy praw człowieka ogłosili dziś, 30 listopada 2020, aktualną listę więźniów politycznych. Poinformowali również o nasileniu represji wobec działaczy opozycyjnych. Najczęściej stawiany opozycjonistom przez władze zarzut to udział w działalności nielegalnej organizacji (Art. 405 KK).
Na liście znaleźli się:
Askar Azhiguzhinow (Atyrau) - zatrzymany w Atyrau w końcu października pod zarzutem udziału w działalności zakazanej organizacji.
Ulasbek Achmetow (Ałmaty) - zatrzymany w Ałmaty pod koniec października pod zarzutem udziału w działalności zakazanej organizacji. Został również oskarżony o udział w nielegalnym marszu w Agadil i ukarany grzywną.
Muratbay Baimagambetow (Kyzylorda) - zatrzymany w Kyzyłordzie na dwa miesiące pod zarzutem udziału w zakazanej organizacji. Według obrońców praw człowieka wielokrotnie był karany grzywną za krytykowanie władz.
Bagdat Baktybajew (Shu) - zatrzymany pod zarzutem udziału w zakazanej organizacji. Został zatrzymany wiosną, kiedy był poddany kwarantannie z powodu koronawirusa. W lutym w Almaty uczestniczył w jednoosobowej pikiecie domagając się uwolnienia więźniów politycznych. W mieście Shu także zorganizował pikietę z plakatem „W Kazachstanie nie ma prawa”. Został za to ukarany grzywną.
Marat Dujsembijew (Szymkent) - zatrzymany 29 września pod zarzutem udziału w działalności zakazanej organizacji.
Askar Nurmaganow (Karaganda) - przetrzymywany w areszcie śledczym od 25 sierpnia pod zarzutem udziału w zakazanej organizacji. Został ukarany grzywną za aktywność obywatelską.
Nojan Rakhimzhanow (Ałmaty) - przebywa w areszcie tymczasowym pod zarzutem udziału w nielegalnej organizacji oraz udział w grupie ekstremistów.
Shukhrat Kibirow (Ałmaty) - Departament Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego w Ałmaty aresztował go w kwietniu 2017 r. i oskarżył o „podżeganie do nienawiści religijnej” i „publiczną propagandę terroryzmu”. W listopadzie tego samego roku sąd rejonowy w Ałmaty skazał go na 6 lat i 8 miesięcy więzienia. Za dowód na potwierdzenie oskarżeń wobec Kibirowa śledczy uznali nagrania audio czterech pieśni religijnych w języku arabskim i czeczeńskim, opublikowane w 2014 roku na koncie założonym na platformie społecznościowej Vkontakte pod nazwiskiem Alim Achmetow. Shukhrat Kibirov nie przyznał się do winy w sądzie. Obecnie odbywa karę w Pietropawłowsku.
Poprzednia aktualizacja listy więźniów politycznych w Kazachstanie została przeprowadzona we wrześniu. Dodano do niej wtedy nazwiska Sanawara Zakirowa, Askara Ibrajewa, Serika Idrissowa, Askhata Zheksebajewa, Abaja Begimbetowa i Kairata Kylyszewa.
Według obrońców praw człowieka w Kazachstanie jest teraz (razem z nowo wpisanymi na listę) 22 więźniów politycznych. Tymczasem władze w Kazachstanie zaprzeczają informacjom o prześladowaniu obywateli za poglądy polityczne i deklarują, że w Kazachstanie nie ma więźniów politycznych.
Jak wynika z opisów przy każdym nazwisku, spośród tych „najnowszych” więźniów politycznych wszyscy, z wyjątkiem Kibirowa, podejrzewani są głównie o przynależność do zakazanej partii Demokratyczny Wybór Kazachstanu. Kazachski sąd uznał DWK za organizację ekstremistyczną, z kolei Parlament Europejski nazywa ją pokojową organizacją opozycyjną.
I tu na marginesie ciekawostka, choć dla polskiej opinii publicznej to raczej nic nowego. DWK ma związki z działającą swego czasu w Polsce Fundacją Otwarty Dialog. To organizacja zarządzana przez pochodzącą z Ukrainy Ludmiłę Kozłowską i jej męża Bartosza Kramka. Oboje są przeciwnikami rządu Zjednoczonej Prawicy, a zwłaszcza PiS. Ludmiła Kozłowska została wydalona z Polski jako osoba zagrażająca bezpieczeństwu państwa. Zyskała natomiast wsparcie w strukturach UE w Brukseli i teraz siedziba fundacji mieści się w tym mieście. Jej mąż swego czasu opublikował artykuł, w którym nawoływał do „wyłączenia” rządu polskiego. Jedną z ważniejszych działalności, jakimi zajmuje się fundacja jest wspieranie opozycji demokratycznej w Kazachstanie, ze szczególnym uwzględnieniem DWK i jej lidera Mukhtara Abliazowa. Ludmiła Kozłowska, na podstawie filmu nagranego podobno w hotelowym pokoju, oskarżana była też o romans z Abliazowem. Zarówno Kramek, jak i Kozłowska twierdzą, że film jest fałszywką.
Wszystkie te niejasności sprawiają, że z polskiego punktu widzenia pisanie o opozycji kazachstańskiej, a zwłaszcza udziale w niej wspieranego przez Otwarty Dialog DWK, jest bardzo trudne. Z jednej strony są ogromne wątpliwości, z drugiej bezsprzecznie władze Kazachstanu stosują wobec opozycji represje karne, a swoboda działalności politycznej w praktyce tam nie istnieje.
