lestat lestat
2192
BLOG

Gdańsk zagadka 191-Pomnik Gutenberga i o jedynej w Polsce Biblii

lestat lestat Kultura Obserwuj notkę 9

Dziś "lajtowo" - czyj to pomnik i gdzie znajduje się w Gdańsku ? Za 2 pkt.

Zagadkę rozwiązał Amstern

a tu obok ale w temacie ciekawostka - jedyna w Polsce Biblia Gutenberga znajduje się w Pelplinie 55 km od Gdańska

Jak to się stało, że w Pelplinie znajduje się jedyny w Polsce egzemplarz Biblii Gutenberga? 

Biblia Gutenberga trafiła do Polski prawdopodobnie na początku XVI w., czyli mniej więcej po pięćdziesięciu latach od jej wydrukowania. Za jej nabywcę uważany jest powszechnie biskup chełmiński Mikołaj Chrapicki, ale w świetle najnowszych badań, które niebawem zostaną ogłoszone przez prof. Janusza Tondela z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, tej hipotezy nie da się dłużej utrzymać. Biskup Chrapicki miał bowiem zwyczaj wpisywania dedykacji do darowanych przez siebie ksiąg, a Biblia Gutenberga nie posiada żadnej tego typu noty. Wiemy na pewno jedno, że Biblia Gutenberga została zakupiona dla klasztoru franciszkanów w Lubawie. Dowód na to znajduje się w I tomie, a jest to odręczny wpis po łacinie "Pro loco Lubaviensi". Po kasacji zakonów w zaborze pruskim Biblia Gutenberga wraz z innymi cennymi księgami w 1833 roku znalazła się w Pelplinie, gdzie tworzyło się seminarium duchowne. Wtedy nie wiedziano jeszcze, że tak cenny obiekt spoczywa na półkach bibliotecznych. Pierwsze drukowane księgi nie zawierały bowiem informacji dotyczących ani roku, ani miejsca wydania. Poza tym Biblia Gutenberga została w Pelplinie źle skatalogowana. Pierwszy tom, składający się z 324 kart i zawierający łaciński przekład Starego Testamentu do Księgi Psalmów włącznie, skierowano omyłkowo do działu listów, ponieważ we wstępie umieszczony jest list świętego Hieronima do biskupa Paulina. Drugi tom, liczący 317 kart, z ostatnią, niestety, uszkodzoną, do 189 karty obejmujący dalszy ciąg Starego Testamentu, a kończący się Apokalipsą św.Jana, został już prawidłowo włączony do katalogu jako Pismo Święte.

Jak zatem doszło do odkrycia w bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego w Pelplinie Biblii Gutenberga?  
Dokonał tego w 1897 roku dr Paweł Schwenke, dyrektor biblioteki uniwersyteckiej w Królewcu. Ten wybitny badacz starych ksiąg od początku nie miał wątpliwości, że odnalazł w Pelplinie Biblię Gutenberga. Potrzebował jednak na to dowodów i na pół roku zabrał pelpliński egzemplarz do Niemiec, by porównać go z Biblią Gutenberga, przechowywaną w bibliotece w Berlinie. I tak świat dowiedział się o jeszcze jednej 42-wierszowej Biblii (Biblia Gutenberga, Biblia 42-wierszowa i Biblia kardynała Mazarine`a -w jego paryskiej bibliotece pod koniec XVIII wieku  po raz pierwszy zidentyfikowano Biblię Gutenberga- to równoznaczne określenia; - przypis M.S.).  
 
Jakie były dalsze losy pelplińskiego egzemplarza Biblii Gutenberga?
Cleveland Norman, czołowy znawca dzieła Gutenberga, opisując XX-wieczne dzieje Biblii Pelplińskiej, nadmienił, że mogłyby one posłużyć za temat sensacyjnej powieści. W sierpniu, tuż przed rozpoczęciem II wojny światowej, ksiądz Antoni Liedtke w wykonanej na specjalne zamówienie walizce ze świńskiej skóry wywiózł Biblię Gutenberga wraz z XVI-wiecznym rękopisem Psałterza Dawidowego szkoły czeskiej do Warszawy i umieścił w Banku Gospodarstwa Krajowego. We wrześniu 1939 roku   skarby narodowe, jak arrasy czy regalia królów polskich oraz właśnie Biblia Gutenberga znalazły się w Rumunii. Następnie przewieziono je do Francji, a potem do Anglii, skąd na pokładzie "Batorego" dotarły bezpiecznie do Kanady i zostały zdeponowane w banku w Ottawie. Zwrócono je Polsce dopiero w 1959 roku, czyli minęło 20 lat zanim Biblia Gutenberga znalazła się znowu w Pelplinie. Cała ta operacja stała się możliwa dzięki osobistemu poręczeniu prymasa Stefana Wyszyńskiego. 
 

Czym wyróżnia się Biblia Pelplińska wśród zachowanych egzemplarzy Biblii Gutenberga?
Znamy obecnie 48 egzemplarzy Biblii Gutenberga, z których tylko 20 zawiera wszystkie karty. Możliwe, że czekają nas jeszcze nowe odkrycia. Przypuszcza się bowiem, że w warsztacie Gutenberga w latach 1452-55 wydrukowano ok. 180 dwutomowych Biblii. Egzemplarz pelpliński należy do najlepiej zachowanych, ale ze względu na brak ostatniej, to znaczy 317 karty w II tomie, nie można go uznać za kompletny. Posiada natomiast oryginalną oprawę z XV wieku. Wiemy także, że wykonał ją Henryk Coster w swojej introligatorni w Lubece. Inne zachowane egzemplarze w większości posiadają oprawy późniejsze z XVII, XVIII lub nawet XIX wieku. Biblia Pelplińska przesądziła też o uznaniu Jana Gutenberga za wynalazcę ruchomej czcionki. Ślad obalonej czcionki widoczny jest wyraźnie na 46 karcie I tomu. Prawdopodobnie wypadła z rąk zecerowi. Do końca XIX wieku nie było pewności, co do tego, że Gutenberg był pierwszym drukarzem stosującym tzw. "skład ruchomy". Niektórzy uczeni do dzisiaj uważają, że pierwszeństwo należy się na przykład... holenderskiemu drukarzowi Laurensowi Costerowi.

całość  http://klikdotsystems.jp/stronapolska/info/info2004/bernardinum.html

lestat
O mnie lestat

W związku z końcem postkomunistów,a poszerzeniem pojęcia lewica oraz uznaniem Gierka za patriotę - odkurzam znaczek sprzed 35 lat "Za nic bym nie chciał , aby uważano mnie za człowieka poważnego , bo w obecności tzw. poważnych ludzi dzieci bawia się bez wigoru i radości , kobiety przestają być zalotne , wojskowi nie chcą opowiadac pieprznych anegdot , maski zdejmuja lub nadziewają w ich obecności tylko ludzie smutni. A na dodatek - durnie są zawsze poważni. Jeden z tych poważnych wygłosił najgłupsze zdanie w salonie na mój temat "dyskomfort części dyskutantów wynikający z tej wprost niemożliwej już do banalizowania, relatywizowania czy tym bardziej ignorowania kompromitacji PO, wzrósł niepomiernie i manifestuje się w sposób różnoraki. Jedni fundują nam różnego rodzaju divertissement w postaci zagadek...."

Nowości od blogera

Komentarze

Pokaż komentarze (9)

Inne tematy w dziale Kultura