W starym, angielskim podreczniku do laciny ( sciagnietym z google.books ) znalazlem m.in. takie zdanie:
“Ex arena funiculum nectis” czyli doslownie “wyplatasz line z piasku” ( w pietke gonisz, usilujesz nalozyc helm na lewa strone, zawracasz kijem Wisle itp ).
Powiedzenie to skojarzylo mi sie z nastepujacym fragmentem ballady “Pani Twardowska” Mickiewicza:
Patrz, oto jest karczmy godło,
Koń malowany na płótnie;
Ja chcę mu wskoczyć na siodło,
A koń niech z kopyta utnie.
Skręć mi przy tem biczyk z piasku,
Żebym miał czem konia chłostać;
I wymuruj gmach w tym lasku,
Bym miał gdzie na popas zostać.
A zatem: “ex arena funiculum nectis” = “skrecasz biczyk z piasku”.
Pogooglalem troche i znalazlem, iz cytowane lacinskie powiedzenie znajduje sie w zbiorze “Adagiow” ( czyli lacinskich i greckich przyslow i powiedzen ) zebranych przez Erazma z Roterdamu ( pierwsze wydanie w Paryzu 1500: “Collectanea Adagiorum”).
Orginalnego tekstu “Adagiow” w wersji on-line nie znalazlem ( najprawdopodobniej nie jest dostepny ), ale bardzo obszerny wybor do sciagniecia znajduje sie pod tym adresem:
( “Epitome adagiorum etc”, rok wydania prawdopodobnie 1704 ).
Nasze adagium znadujemy w dziale Impossibilia:
Ex harena funiculum nectis.
Ἐξἄμμῳ σχοινίον πλέκεις( eksammo schoinion plekeis ) – to wiadomo, po grecku.
I dalej Erazm wyjasnia:
Ex harena funiculum nectere. Est frustra conari,
quod nulla ratione possit effici
( Wyplatac line z piasku. Oznacza to na darmo probowac, czego zadnąmiarą uczynic sie nie zdola ).
Mickiewicz w swojej balladzie w sposob genialny wykorzystal to lacinskie przyslowie, nakazujac diablu przez usta Twardowskiego zrobic to, co przyslowiowo uchodzilo za niewykonalne ( w stylu: “masz tu jeszcze kij, ktorym mi Wisle zawrocisz” tudziez: “przelozcie no zolnierzu helm na lewa strone, zeby wam bylo bardziej do twarzy” ).
Ciekawe, czy jestem pierwszym na Salonie, ktory skojarzyl cytowany fragment Ballady z odnosnym adagium, czy tez wlasnie wywazylem dawno otwarte drzwi?
PS
Ciekawostka.
Najbardziej bodaj znane uzycie slowa “adage” w literaturze angielskiej znajduje sie w “Makbecie” I,7:
“ Like the poor cat i' the adage.” ( scil: the cat loves fish, but does not like to wet her paws ),
W znakomitym, polskim tlumaczeniu Antoniego Libery: “jak ta cnotka, co chcialaby, a boi sie” .
Jak widac z powyzszego wpisu, nieuczony ze mnie pisociemniak( co to ani jezykow, ani bryki z Rajchu ), wiec niech nikogo nie dziwi, iz skoro przebrala sie miarka, to glosuje na Jarka.
Inne tematy w dziale Kultura
