Stany zjednoczone mają więcej więźniów niż czterokrotnie ludniejsze „komunistyczne" Chiny. Co ciekawe w najbardziej demokratycznym kraju na globie za kratkami przebywa obecnie co setny dorosły obywatel. Rozrost więziennictwa jest skutkiem realizacji teorii „zbitych szyb" politologa Jamesa Q. Wilsona czytamy w weekendowej Wyborczej.
Zgodnie z teorią „zbitych szyb" Wilsona aby zmniejszyć przestępczość trzeba reagować i ostro karać sprawców nawet najmniejszych wykroczeń jak publiczne pijaństwo, handel narkotykami, nielegalne graffiti. Ekskandydat na prezydenta USA Rudy Giuliani zawdzięcza swą popularność skutecznej walce z przestępczością w Nowym Jorku. Jako burmistrz miasta wprowadził on teorię „zbitych szyb" w praktykę - wzmacniając policję i wydając walkę drobnej przestępczości na długo odsunął od miasta etykietkę kryminogennego. Nowy sposób walki z kryminałem osiągnął sukces i stawał się coraz popularniejszy w związku z czym coraz częściej kopiowano go. Jednak oprócz nagłaśnianych sukcesów i żonglerki liczbami system ten miał (i nadal ma) jeszcze drugie dno. Związane jest ono z tym wszystkim, co konieczne, aby system wprowadzić i utrzymywać - czyli z nadaniem większych praw policji, zwiększeniem ilości policjantów i budżetu policji. No i z utrzymywaniem więzień...
Swojego czasu mogliśmy przeczytać o skandalach w amerykańskich więzieniach, zarówno w Abu Ghraib, Guantanamo, jak i na Florydzie. Szczególnie głośna była sprawa Abu Ghraib, w której wyszło na jaw, iż strażnicy nie tylko w sposób skandaliczny poniżali więźniów, ale robili to dla własnej satysfakcji fotografując osadzonych. Zaś James McDonough były sekretarz więzień na Florydzie
opisał system, z jakim spotkał się rozpoczynając pracę - twierdził, że większość pracowników wysokiego szczebla była skorumpowana. Co więcej porównał więzienną kulturę, która obowiązywała wśród rządzących całym systemem do kultury mafii - na terenie więzień panowała przemoc i odbywały się imprezy alkoholowe, orgie i nieustanne mecze softballa. Łatwość z jaką dochodzi do wykroczeń, łamania norm i czynów kryminalnych w więzieniach związana jest z zamkniętą strukturą więziennictwa.
Nie można zapomnieć, że rzesze skazanych odbywają wyroki za posiadanie niewielkich ilości narkotyków. Właśnie twarda polityka antynarkotykowa jest instrumentem napędzającym machinę więziennictwa, gdyż jest narzędziem za pomocą którego policja może łatwo zawyżyć swoją wykrywalność. Jest tajemnicą poliszynela, że lekkie narkotyki są obecne na wszystkich uczelniach w Stanach, jednak policja zajmuje się głównie walką z narkotykami na czarnych dzielnicach i nigdy nie zapuka do drzwi uniwersytetów. Dlatego też zamykany jest co dziewiąty młody czarnoskóry mężczyzna. Dodatkowym uzasadnieniem tego procederu jest mit resocjalizacji, na skutek czego społeczeństwo amerykańskie, wtrącając do więzień również tych, którzy mogliby do nich nie trafić funduje sobie problem zarówno społeczny, jak i rasowy. Nawet sam James Q. Wilson w rozmowie z „Washington Post" przyznał, że kary za niektóre przestępstwa związane z narkotykami były zbyt surowe.
Ostatecznie osadzeni spędzają w więzieniach czas, który mogliby poświęcić społeczeństwu, wobec którego zawinili. Należy tu przypomnieć, że warunki w jakich żyją skazani ewidentnie przewyższa standard polskich więzień - za te luksusy płacą rzecz jasna wszyscy za wyjątkiem osadzonych. Może da się znaleźć lepszą i tańszą formę kary niż wydawanie 27,5 tys. dolarów rocznie aby skazany przebywał za kratami? Warto się nad tym zastanowić oglądając kolejny hollywoodzki film o ucieczce z więzienia.
Edycja: Ilość więźniów w Chinach jest w rzeczywistości większa niż podają oficjalne dane, w szczególności zaś, jeśli dodać obozy pracy przymusowej (nawet 10 mln). Dziękuję panu Leszkowi Kołtuńskiemu za tę cenną uwagę.
