Czesc trzecia . Geopolitycznie Chiny zyskuja na kryzysie.
Dlugoterminowe przesuniecie osrodkow globalnej wladzy z Amerykocerntrowego jest rowniez odbiciem gwaltownego wzrostu gospodarczego innych panstw , szczegolnie Chin i Indii. Udzial USA w globalnym dochodzie narodowym zaczal zmniejszac sie siedem lat przed wybuchem kryzysu .
Coraz bardziej prawdopodobne jest ze Chiny przescigna USA w PKB wciagu 25 – 30 lat . Ciagle rosnaca sila narodowej gospodarki daje rowniez wzrost globalnych wplywow i konkurencyjnosc tych wplywow.
Richard Hasss , prezydent Council on Foreign Relations uwaza ze w rezultacie powstanie niebezpieczenstwo swiata bezpiegunowe / nonpolar world /.
Chiny dal przykladu beda odczulaly duzo slabiesj skutki globalnego kryzysu. Doswiadczaj ajednak pewne skutki kryzysu. Nastawiona na eksport ekonomi aChin odczuwa oslabienie popytu w USA i Europie.
Chiiny odczuwaja rowniez skutki spadku cen na waznych miejskich rynkach nieruchomosci. Ich gospodarka rozwijala sie wtempie 9 procent w trzecim kwartale 2008 roku, najslabszy wzrost od 5 lat.
Chinski rzad wprowadza 500 milonowy / w dolarach/ wieloletni plan stymulacji gospodarki corowna sie okolo 15 procent GDP / prodkut krajowy brutto/ . Miedzynarodowy Fundusz Walutowy / IMF / coagle przewiduje ze chinska gospodarka bedzie sie rozwijac w tempie 8 procent w 2009 roku.
W terminach ekonomicznych Chiny sa malo dotkiniete kryzysem na zachodzie . caly finansowy systemw Chinach nieodgrywa duzej roli w gospodarce i jest wyraznie odporny na toksyczne aktywa ,ktore rzucily na kolana systemy bankowe USA i Europy.. Chiny rowniez maja duza nadwyzke handlowe i duza nadwyzkie na rachunku biezacycm oraz maja maly dlug publiczny. Gospodarstwa domowe oszczedzaja niewiarygodne 40 procent swoich dochodow.
Chinska 2 bilionowa nadwyzka handlowa wzrosal zeszlego roku o 700 miliardow dolarow dzieki nadwyzkom eksportowym i inwestycjom zagranicznym.
Dlatego pomimo ze Chiny rowniez odczuja wplyw kryzysku wzglednie wyjda wzmocnione wstosunku do Zachodu. Chinskie globalne wplywy wzrosna a Chiny beda mogly podejmowac polityczne i ekonomiczne inicjatywy, ktore spowoduja wzrost tych globalnych wplywow.
Chiny i Stowarzyszenie Narodow Azji Poludniowo Wschodniej wlasnie koncza uzgadnianie porozumienia, ktore stworzy najwieksza strefe wolnego handlu na swiecie.
Chiny beda mogly podjac odpowiednie kroki w kierunku wzrostu wewnatrzazjatyckiej zaleznosci oraz odegrania w tej strefie roli lidera.
Chiny rowniez moga zwiekszyc swoja dyplomatyczna obecnosc w rozwijajcym sie swiecie w celu zaprezentowani ich modelu kapitalizmu ,a a takich miejscach jak Sudan Angola , czy Kazachstan moga dodatkowo zaspokoic swoj apetyt na surowce.
Moga rowniez pomoc w wychodzeniu z kryzysu poprzez pozyczki dwustronne lub poprzez IMF dodatkowe instrumenty . Chiny moga czynic rowniez startegiczne uinwestycje poprzez ich panstwowe fundusze inwestycyjne
Upadek reszty.
Indie mog ajeszcze przetrwac kryzys relatywnie spokojnie . tam rowniez podobnie jak w Chinach system finansowy gra niewielka role w gospodarce.. Pozatym jest raczej zamknieta na zachodneiinwestycje .Wzrost gospodarczy pozostanie na poziomie 6.5 7 procent rocznieAle Indie niemaja bogactwa Chin oraz takiej wewnetrznej spojnosci.
Reszta swiata zosatnie dotkliwie dotknieta przez kryzys. Zachodnie banki maja klopoty i zaprzestaly dosatarczania kapitalu dla rozwinietego swiata.
Kraje Europy Srodkowe Wschodniej maja wyjatkowo duzy deficyt na rachunkubiezacym i zaciagnely znaczace zagraniczne dlugi.Wegry Lotwa i Ukraina sa tego najlepszymi przykladami
W Rosji gwaltowny spadek cen ropy spowodowal prawie upadek rubla izalamanie rynku akcj
Medwiediew wydal pradopodobnie 200 lmiliardow dolarow na podniesieniejursu rubla.
Rosyjski system firnasowy z kontrolowanymi przez panstwo wysokodochodowymi przedsiebioratwami i 500 miliardami doolarow rezerwy awalutowej pozostanie w dobrej kondycji .
Kryzys moze byc dotkliwy dla krajow takich jak Wenezuela i Iran, ktore ucierpia na spadku ceny ropy,ale w odroznieniu do Rosji niemaja takch rezerw finansowych.
Kryzyst stawia pytania czy system kontrolujacy wymiane waluty oraz ystemy bankowe i finansowe jest potrzebny.. Niektorzy domagaja sie Bretton Woods II . Ale wykreowanie globalnego systemu kontrolnego jest niewykonalne . Finansowy i bankowy rynek jest tak potezny i silny aby byc zapuszkowanym.. Dni zarzadzania kursem wymiany sa przeszloscia. Globaln afinansowa regulacja moglaby stworzyc wiecej problemow niz by rozwiazla
Kryzys stwqarz akilka okazji. Pierwsza jest wzmocnienie i reorganizacja IMF. Fundusz dysponuje 250 miliardami dolarow ale nic sie nie zmienilo od 1997 roku i kwota ta jest zbyt mala aby pomoc malym narodom dotknietym kryzysem > Wegry. Islandia. Pakistan. Ukraina i szesc innych krajo w wynegocjowalo lub negocjuje nagla pomoc .
Chiny i panstwa eksporterzy ropy naftowej sa zaproszni do zwiekszenia swojego udzialu w IMF
IMF moze stworzyc specjalne nowe narzedzi , ktore beda sluzyly celom Chin czy panstwa Zatoki Perskej.
Ponadto formula G8 jest juz przstarzala. Poetga i bogactwo Chin daje im mandat do zasiadania w tym gronie. Poniewaz jest bardziej reprezentatywne G20 / 19 najwiekszych gospodarek plus Unia Europejska/ powinna byc czesciej uzywana niz grupa G8
Basel II regulacje dotyczace kapiatlizacji powinny byc zrewidowane.
USA pzostana najpotezniejszym narodem Ziemi jeszcze jakas chwile .Ich milytarna potega samotnie jest w stanie to zabezpieczyc. Ale kryzys 2008 roku mial powazny wplyw na ich system finansowy,ich ekonomie i ich pozycje w swiecie . Kryzys spowodowal powazne polityczne zagrozenie USA. Wszyscy maja nadzieje ze Obama zlagodzi efekt kryzysu, ale nawet taki entuzjazm nie nie spowoduje cofniecia skutkow..
W sredeniookresowej perspektywie USA beda operowac ze mnijszej globalnej pozycji , a w tym czasie inni szczegolnie Chiny beda mialy szanse na szybszy wzrost.
Opis artykulu , ktory ukazal sie w ostatnim wydaniu Foreign Affairs “ The Great Crash 2008 . A geopolitical setback for the west “ napisany przez Rogera C. Altmana.
http://www.foreignaffairs.org/20090101faessay88101-p40/roger-c-altman/the-great-crash-2008.html
