W ubiegłym roku w Smoleńsku od 15 września do 13 października przebywali prokuratorzy płk Kopczyk i ppłk Sej z Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie, wraz z rzeczoznawcami z Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji w Warszawie. Posługując się przenośnym urządzeniem do wykrywania materiałów wybuchowych rzeczoznawcy z CLKP sprawdzili częścipolskiego samolotu państwowego Tu154M, który uległ katastrofie 10 kwietnia 2010 r.oraz elementy jego wyposażenia przetrzymywane przez Rosjan na lotnisku Siewiernyj. Jednocześnie rzeczoznawcy z CLKP pobrali próbki do laboratoryjnych badań na obecność materiałów wybuchowych.
W listopadzie 2012 r. z opublikowanego w Rzeczpospolitej artykułu Cezarego Gmyza dowiedzieliśmy się, że badania wykonane w Smoleńsku za pomocą mobilnego spektrometru wykazały obecność śladowych ilości TNT(2,4,6-trinitrotoluen) oraz NG (nitrogliceryna) w elementach wraku. Informacje o obecności śladowych ilości TNT i NG są zapisane w pamięci urządzeń użytych przez rzeczoznawców. Pełny opis czynności i pomiarów został sporządzony na bieżąco w Smoleńsku, podczas wykonywanych badań. Rzeczoznawcy mieli ze sobą przenośny komputer z oprogramowaniem do opracowania wyników pomiarów. Po powrocie ze Smoleńska sporządzili notatkę, która znajduje się na Komendzie Głównej Policji.
Po raz drugi prokuratorzy i biegli udali się do Smoleńskana przełomie lipca i sierpnia br. i pobraliponad 300 próbek do badań laboratoryjnych. Próbki pobrano m.in. z foteli rządowego Tu-154M, pasów bezpieczeństwa, wózków na posiłki dla pasażerów oraz różnych drobnych przedmiotów będących na wyposażeniu samolotu.
Kolejnym etapem miały być badania laboratoryjne próbek pobranych z wraku metodą chromatografii gazowej i spektrometrii masowej GC-MS.
Zwykle celem takich badań jest ustalenie precyzyjnego składu materiału wybuchowego i źródła jego pochodzenia.
Pobrane na lotnisku w Smoleńsku próbki prokuratorzy z WPO w Warszawie przekazali do badań w Centralnym Laboratorium Kryminalistycznym Policji w Warszawie.
Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji jest instytutem badawczym, a przedmiotem działania CLKP są zarówno badania naukowe i prace rozwojowe w zakresie kryminalistyki oraz technik kryminalistycznych, przydatne w procesie zapobiegania, wykrywania i zwalczania przestępczości, jak i prace eksperckie i analityczne oraz szkolenia w tym zakresie, prowadzone na zasadach ustalonych przez Komendanta Głównego Policji.
Do zadań CLKP związanych z bezpieczeństwem i porządkiem publicznym, finansowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych z dotacji podmiotowych i celowych, należy w szczególności:
1) prowadzenie prac badawczych oraz przystosowywanie ich wyników do wdrażania w praktyce;
2) rozwój metod badawczych i technologii służących zapobieganiu przestępczości oraz wykrywaniu przestępstw i ich sprawców, w tym opracowywanie opinii i ekspertyz kryminalistycznych na użytek postępowań prowadzonych przez jednostki Policji;
Więcej informacji o CLKP można znaleźć na stronie: http://clk.policja.pl/
Z informacji zamieszczonych na tej stronie dowiadujemy się, że CLKP w Warszawie uzyskało w dniu 24.04.2013 r. akredytację nr AB 596 dla laboratorium w skład którego wchodzą:
· Zakład Dokumentów i Technik Audiowizualnych,
· Zakład Broni i Mechanoskopii,
· Zakład Chemii,
· Zakład Biologii
· Zakład Daktyloskopii.
Akredytacja dla Zakładu Chemii dotyczy tylko wyznaczania zawartości siarczanu amfetaminy próbce metodą chromatografii gazowej.
Zakład Chemii w CLKP nie ma akredytacji nawyznaczanie obecności materiałów wybuchowych i ich pozostałości w próbkach.
Co oznacza posiadanie akredytacji przez laboratorium?
Akredytacja laboratorium to zdobycie certyfikatu rzetelności podejmowanych badań lub wzorcowań. Akredytacja laboratorium w jakiejś dziedzinie badań oznacza potwierdzenie jego kompetencji, z czym wiąże się zaufanie do wyników badań wykonanych w tym laboratorium.
Ogólne zasady i postanowienia, jakimi kieruje się Polskie Centrum Akredytacji, udzielając lub nadzorując akredytację przedstawiono w dokumencie DA-01 Opis systemu akredytacji.
Zasady udzielania i utrzymywania akredytacji laboratoriów badawczych określone są w dokumencie Polskiego Centrum Akredytacji DAB-07 „Akredytacja laboratoriów badawczych. Wymagania szczegółowe.”
http://www.pca.gov.pl/doc/DAB-07.pdf
W rozdziale 2 tego dokumentu określone są Ogólne zasady udzielania i utrzymywania akredytacji laboratoriów badawczych.
Czytamy tam:
Laboratorium powinno przedstawić obiektywne dowody potwierdzające jego kompetencje w zakresie działalności zgłoszonej do akredytacji. W przypadku, kiedy w trakcie oceny zostanie wykazane, że dla zgłoszonej do akredytacji działalności (w całości lub jej fragmentów) laboratorium nie przedstawiło dowodów potwierdzających kompetencje, akredytacja nie zostanie udzielona w odniesieniu do działalności, dla której nie potwierdzono kompetencji.
Laboratorium ubiegające się o akredytację musi przedstawić między innymi dokumenty potwierdzające jego uczestnictwo w badaniach biegłości, zgodnie wymaganiami określonymi przez PCA w dokumencie DA-05 Polityka dotycząca uczestnictwa w badaniach biegłości. Informację o uczestnictwie w badaniach biegłości laboratorium powinno przekazywać do PCA wraz z wnioskiem o udzielenie akredytacji, a w okresie ważności akredytacji składać roczne sprawozdanie (FAB-28).
W procesie ubiegania się o akredytację audytorzy upoważnieni przez PCA wykonują audyt laboratorium. Audytobejmuje jej reprezentatywny zakres z każdej techniki badawczej w zgłoszonej dziedzinie, pozwalający uzyskać dostateczny stopień zaufania co do tego, że laboratorium ma kompetencje we wnioskowanym zakresie akredytacji.Audyty są oczywiście również przeprowadzane okresowo w akredytowanych laboratoriach badawczych, a negatywny wynik audytu może skutkować cofnięciem akredytacji.
Reasumując, akredytacja laboratorium w danym zakresie badań oznacza, ze zostały potwierdzone jego kompetencje co do rzetelności prowadzonych w nim badań. Fakt nie uzyskania akredytacji dla jakiegoś dziedziny badań oznacza, ze kompetencje laboratorium w tej dziedzinie nie zostały potwierdzone przez niezależną instytucję.
Oczywiście wszystkie laboratoriabadawcze odpowiadają prawnie za skutki swoich działań. Niemniej jednak prokuratura powinna zlecać wykonanie badań laboratoriom badawczym o potwierdzonych kompetencjach. Dotyczy to zwłaszcza postępowania w tak ważnej sprawie jaka jest katastrofa samolotu państwowego w którym zginęła elita kraju.
Niestety prokuratorzy prowadzący śledztwo w sprawie katastrofy Tu154M mają trudne zadanie, bowiem w wykazie Polskiego Centrum Akredytacji podane są tylko trzy laboratoria badawcze, akredytowane na podstawie normy PN-EN ISO/IEC 17025, które wykonują materiałów wybuchowych i substancji o właściwościach wybuchowych. Są to:
1. Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia
Laboratorium Instytutu - Zespół Laboratoriów Badawczych
ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 7; 05-220 Zielonka
numer akredytacji: AB 171; data uzyskania akredytacji: 11.03.1998 r.
http://www.pca.gov.pl/zakresy/zakresy.php?d=AB&z=AB 171
2. Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii
Laboratorium Analityczne do Kontroli Przestrzegania Konwencji o Zakazie Broni Chemicznej
Al. Gen. A. Chruściela "Montera" 105; 00-910 Warszawa
numer akredytacji: AB 241, data uzyskania akredytacji: 6.07.2012 r.
http://www.pca.gov.pl/zakresy/zakresy.php?d=AB&z=AB 241
3. Instytut Przemysłu Organicznego
Laboratorium Badania Niebezpiecznych Właściwości Materiałów
ul. Annopol 6; 03-236 Warszawa
numer akredytacji: AB 374, data uzyskania akredytacji: 17.12.2013
http://www.pca.gov.pl/zakresy/zakresy.php?d=AB&z=AB 374
W Wojskowym Instytucie Technicznym Uzbrojenia badaniami materiałów wybuchowych zajmuje sięLaboratorium Badań Środków Bojowych, które ma akredytację na wyznaczanie następujących cech materiałów wybuchowych:
· temperatura topnienia,
· temperatura rozkładu,
· temperatury przejść fazowych,
· ubytek masy wraz ze wzrostem temperatury,
· temperatura zeszklenia.
Wśród wymienionych cech nie ma wyznaczania obecności materiałów wybuchowych i ich pozostałości.
http://www.pca.gov.pl/zakresy/zakresy.php?d=AB&z=AB 171
W Wojskowym Instytucie Chemii i Radiometrii akredytację nr AB 241 uzyskało LaboratoriumAnalityczne do Kontroli Przestrzegania Konwencji o Zakazie Broni Chemicznej. Zakres akredytacji tego laboratorium nie obejmuje wyznaczania obecności materiałów wybuchowych ani pozostałości tych materiałów.
W Instytucie Przemysłu Organicznego w Warszawie badania materiałów wybuchowych są prowadzone w Pracowni Materiałów Wysokoenergetycznych. Akredytacja udzielona przez PCA dotyczy wyznaczania następujących cech:
· Próba wewnętrznego zapłonu.
· Przejście palenia się w wybuch
· Wrażliwość materiałów wybuchowych na uderzenie
· Wrażliwość materiałów wybuchowych na tarcie
· Stabilność termiczna w 75oC przez 48 godzin
· Temperatura i charakter rozkładu próbki podczas jej ogrzewania
Zakres akredytacji tego laboratorium nie obejmuje wyznaczania obecności materiałów wybuchowych ani pozostałości tych materiałów.
Po dokonaniu przeglądu zakresu akredytacji tych trzech laboratoriów widzimy, że żadne z laboratoriów wykonujących badania materiałów wybuchowych nie uzyskało akredytacji PCA na wyznaczanie obecności materiałów wybuchowych i ich pozostałości metodą chromatografii gazowej i spektrometrii masowej.
Z artykułu w dzisiejszym „Naszym Dzienniku”:
http://www.naszdziennik.pl/wp/63683,wybuch-wykluczony.html
dowiadujemy się, że Centralne Laboratorium Kryminalistyczne zakończyło pracę i przekazało swoje ekspertyzy Wojskowej Prokuraturze Okręgowej w Warszawie.Szczegóły poznamy zapewne w przyszłym tygodniu z komunikatu NPW.
Już dzisiaj jednak można powiedzieć, że istnieją poważne wątpliwości co do miarodajności wyników badań wykonanych w Zakładzie ChemiiCentralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji w Warszawie. Aby uzyskać miarodajne wyniki badań, należy je wykonać w laboratoriach, które mają akredytację w zakresie wyznaczania obecności materiałów wybuchowych metodą GC-SM.
Inne tematy w dziale Rozmaitości
