szpak80 szpak80
193
BLOG

W ringu Zarubina

szpak80 szpak80 Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 0

Rockland County to najbardziej na południe wysunięte hrabstwo stanu Nowy Jork, przedmieście miasta Nowy Jork, leżące 10 kilometrów od Bronxu, zamieszkiwane dziś przez nieco ponad 300 tys. osób. To stąd (Rockland County lub Bronx w zależności od wersji) wywodzi się tajemniczy dyrektor zarządzający korporacji Discovery Inc. - David Zaslav (1960 r.), na rynku menedżerskim pozycjonowany wysokimi zarobkami, przy czym jego głównym talentem wydaje się przejmowanie innych firm lub kupowanie ich dla firmy za bardzo duże pieniądze.

Jednak nie jest on jedyną znaną, współczesną postacią wywodzącą się z tego hrabstwa, położonego malowniczo na wschodnim wybrzeżu.

W 1900 r. w Wyłkowyszkach niedaleko Wołkowyska urodził się Rubin Lejb Sobolewicz w przyszłości znany jako Robert Soblen, trzy lata później na świat przyszedł jego brat Jakow Abram Sobolewicz, w przyszłości znany jako Jacques/Jack Soble. Mieli też brata Berla i dwie siostry. Byli synami, opisywanego jako zamożny przemysłowiec, Szmula Abby Sobolewicza, związanego później z Łazarem Kaganowiczem. Od 1919 roku Rubin i Jakow zaangażowali się w działalność komunistyczną na Litwie, kilkukrotnie aresztowani za działalność wywrotową. W latach 20. i 30 aktywni w ruchach trockistowskich zwłaszcza we Francji i Niemczech, być może była to w rzeczywistości od początku działalność czekistowska, w ramach jakiejś wariacji operacji Triest - "zajmowali się zarówno tajną korespondencją Trockiego do Związku Sowieckiego, jak i publikacją jego Biuletynu Opozycyjnego. Jacques/Jack Soble twierdził później, że on i Robert zaczęli pracować dla sowieckiej tajnej policji przeciwko Trockiemu w 1931. W 1932 Trocki zerwał z braćmi, a Robert dołączył do wrogów Trockiego w Komunistycznej Partii Niemiec". Występowali jako Adolf Senin i Roman Well. Tutaj bracia Sobolewicze z Trockim w Turcji w 1931, rok później odwiedzą go jeszcze w Danii:

image
(fot.iisg.amsterdam)

W latach 30. wyjechali na studia. Rubin/Robert uzyskał doktorat z psychologii na uniwersytecie w Bernie, po czym wrócił Litwę wraz z żoną Diną (ur. Volberg), która ukończyła medycynę (psychiatria). Pod koniec lat 30. otworzył praktykę w Kownie, gdzie pracował do 1941 roku. Jakow/Jacques studiował ekonomię i prawo na uniwersytetach w Lipsku i Paryżu., w połowie lat 30. wyjechał do Moskwy działał w agendzie Kominternu - Profinternie (komunistyczne związki zawodowe). W ramach realizacji paktu niemiecko-sowieckiego przyjechał z Moskwy na Litwę. Z kolei jego brat Rubin/Robert wyjechał w przeciwnym kierunku. "W początkach 1941 roku kowieńscy Żydzi zostali zaskoczeni wieścią, że cała rodzina Sobolewiczów, w tym Rubin i Jakow, wespół z kilkoma przyjaciółmi rodziny (łącznie blisko 20 osób) otrzymali zezwolenie wyjazdu z okupowanej przez Związek Sowiecki Litwy do USA przez Japonię. To było zaskakujące ponieważ nie tylko, że byli lokalnymi Żydami a nie uciekinierami ale także osobami publicznymi, dobrze znanymi, zamożnymi". 10 stycznia 1941 roku udali się przez Wilno i Moskwę do Władywostoku a stamtąd do Kobe i Szanghaju, gdzie dostali się na pokład statku, który  20 października 1941 przybił do San Francisco. Część osiadła w Nowym Jorku, inni w Bostonie i Montrealu w Kanadzie. Bracia zmienili imiona i nazwiska na Robert Soblen i Jack Soble. Ten drugi zajął się biznesem szczotkarskim. W 1947 roku otrzymali amerykańskie obywatelstwo. Wizy wjazdowe cała ta kompania miała otrzymać po interwencji krewnego z dojściami w kręgach administracji Roosevelta. A do wyjazdu wskazać ich miał osobiście Ławrientij Beria. Dr Robert Soblen otworzył gabinet psychiatryczny, wraz z żoną Diną pracował także w stanowym szpitalu psychiatrycznym w Rockland County (NY,Orangeburg). "Według zeznań na jego procesie działalność Soblena obejmowała również szpiegowanie ruchu trockistowskiego w Stanach Zjednoczonych oraz przekazywanie skradzionych dokumentów wywiadowczych i informacji wojskowych do Związku Sowieckiego".

image

25 stycznia 1957 roku, za sprawą FBI, Jack Soble (na zdjęciu z lutym 1957) i jego żona Mira (z d. Perske, 1904-1992, ur. Nikołajów nad Morzem Czarnym), zostali aresztowani pod zarzutem szpiegostwa, w tym wojskowego na rzecz ZSRS, siatka infiltrowała też m.in. OSS, poprzedniczkę CIA.

image

"Soble przybył w 1941 roku i przejął nadzór nad siatką szpiegowską NKWD, znaną jako "Mokaza”, zastępując Wasilija Zarubina, który pod pseudonimem "Wasilij Zubilin” został szefem NKWD w Stanach Zjednoczonych".

W siatce Sobolewiczów była też m.in. Martha Dodd Stern wraz z mężem, puszczalska córka amerykańskiego ambasadora w nazistowskich Niemczech, której Sowieci podstawili tam kochanka z KGB (w miejsce tego z Gestapo), który ją zwerbuje. Po wpadce Soble/Sobolewicza ucieknie wraz z mężem do Meksyku, później do Czechosłowacji, kilka lat na Kubie, umrze w 1990 w Pradze.

image
Dodd Stern z mężem Sternem (ebay)

Inni to aresztowany wraz z Soble'ami Jacob Albam, Jane Foster Zlatovski (OSS) z urodzonym w Rosji mężem - Georgem Zlatovskim byłym porucznikiem z wywiadu, oboje uciekli, a dostarczać mieli Soble'owi m.in. informacji o uciekinierach zza "żelaznej kurtyny" i o zwyczajach seksualnych i alkoholowych pracowników amerykańskiej administracji za granicą.

image
 
Widoczny niżej żydowskiego pochodzenia Boris Morros, który opuścił ZSRS w 1922 roku i który pracował w branży filmowej i muzycznej - dyrektor muzyczny Paramount Pictures. A jego firma nutowa, po zainwestowaniu w nią przez Dodd-Sternów miała służyć za przykrywkę dla działalności szpiegowskiej.

image
- Boris Morros (1937), Paramount Pictures

Zostanie podwójnym agentem i m.in. posłuży do rozpracowania siatki Soble'a. Po latach napisze wspomnienia. "Będąc już podwójnym agentem, Morros starał się o fundusze od MGB na stworzenie sieci telewizyjnej w Stanach Zjednoczonych. Według jego propozycji taka sieć mogłaby służyć jako przykrywka dla szpiegostwa ale MGB nie poszło na finansowanie tego projektu". A tu jeszcze o tym w wersji zbeletryzowanej "Sieć Borisa wyróżniałaby się swoją ofertą. Podczas gdy pozostali emitowali różnorodne programy — wiadomości i sport, komedie i dramaty — Boris specjalizowałby się w muzyce. Na przykład serial o Mozarcie kręcony byłby w całości w rodzinnym Salzburgu, a występy na żywo z wielkich sal koncertowych świata byłyby transmitowane wprost do amerykańskich salonów. (...) nowa sieć otwierałaby międzynarodowe oddziały wszędzie tam, gdzie Sowieci mieli potrzeby zbierania danych wywiadowczych, wszystko pod pozorem poszukiwania nowych talentów muzycznych na antenie. (...) W końcu Boris założył dwie firmy, Worldwide Television, Inc. i Boris Morros Music Corporation, i wynajął luksusowy apartament na czternastym piętrze na środkowym Manhattanie, wszystko za fundusze Biura" (...) Boris przedstawił swoją propozycję. Spotkało się to z entuzjazmem.
Szpiedzy zgodzili się zainwestować 350 000 dolarów w firmę telewizyjną Borisa. Aby ukryć swoją inwestycję, MGB wymyśliło skomplikowaną przykrywkę. Publicznie Boris pośredniczył w sprzedaży 50 niezależnych amerykańskich filmów sowieckiemu Ministerstwu Kinematografii w celu dystrybucji w całym komunistycznym świecie. Prywatnie płaciłoby ono zawyżone ceny, co najmniej dwa razy tyle, ile warte były prawa do dystrybucji. Boris zgodził się w zamian zainwestować różnicę w swoją nową sieć telewizyjną, umieszczając tajnych sowieckich agentów na liście płac".

image

Widoczny wyżej Jack Soble, podjął współpracę w śledztwie i otrzymał wyrok do 7 i pół roku więzienia a jego żona została skazana na 5 i pół roku (zmienione na 4). W trakcie przeszedł załamanie wcinając z więziennego warsztatu przeszło pół kilograma metalu w różnej formie, tak że musiał być operowany.

image

Widoczny wyżej Robert Soblen został aresztowany 4 lata później i skazany na dożywocie. Z powodu choroby przebywając w międzyczasie za kaucją na wolności (choroba), Soblen uciekł do Izraela, tam odmówiono mu azylu i odesłano do USA, w takcie międzylądowania w Londynie okaleczył się, i trafił do angielskiego szpitala, skąd starał się o wstrzymanie ekstradycji. Jego wniosek odrzucono a Soblen zmarł tam w 1962 r. po samobójczym przedawkowaniu leków. Pięć lat później, w 1967 r. dołączył do niego jego brat Soble.









szpak80
O mnie szpak80

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura