Gruzja jest w dużym stopniu uzależniona od pomocy zewnętrznej i wsparcia politycznego innych krajów. Pomimo radykalnych przemian w ciągu ostatnich siedmiu lat oraz wysokiego wzrostu ekonomicznego rosyjska agresja z roku 2008 była szokiem dla państwa i gospodarki. Gruzja uniknęła bankructwa dzięki pomocy Zachodu. Unia Europejska i Stany Zjednoczone były największymi donorami pakietu pomocy, który wyniósł łącznie około 4,5 miliarda dolarów. Tbilisi zawdzięcza Unii między innymi efektywną mediację i wynegocjowanie zawieszenia broni z Rosją, ustanowienie misji monitorującej, doprowadzenie do rozmów pokojowych w Genewie i wysłanie dwóch specjalnych misji do spraw wewnętrznych i zewnętrznych wyzwań stojących przed państwem.
Ta imponująca acz niekompletna lista przykładów głębokiego zaangażowania Unii w Gruzji sprawia wrażenie, że wszystko, co możliwe, zostało już zrobione. Czy zatem Gruzja powinna być usatysfakcjonowana poziomem unijnego zaangażowania i wsparcia? W dużej mierze – tak. Nadal pozostają jednak ważne wyzwania, których podjęcia Tbilisi oczekuje od Brukseli.
Najważniejsze – w tym kontekście – jest niewypełnienie wynegocjowanego przez Unię zawieszenia broni, czego skutkiem jest trwająca rosyjska okupacja dwóch gruzińskich prowincji. Gruzja oczekuje od Unii znalezienia skutecznych sposobów na przekonanie Rosji i zintensyfikowanie działań na rzecz trwałego rozwiązania pokojowego.
Kolejny problem dotyczy unijnej misji monitorującej, działającej na terytorium Gruzji na podstawie porozumienia o wspólnym działaniu Unii Europejskiej z 15 października 2008 roku. Odegrała ona zasadniczą rolę w zmniejszeniu ryzyka nowego konfliktu zbrojnego. Jednak Rosja nadal nie zezwala inspektorom unijnym na przekraczanie linii zawieszenia broni i dokonywanie inspekcji w rejonach konfliktu. Nie mają oni więc możliwości oceny sytuacji w dziedzinie bezpieczeństwa ani stwierdzenia naruszeń praw człowieka. Strona gruzińska jest przekonana, że Unia Europejska jest w stanie zmusić Rosję do zmiany stanowiska w tej sprawie.
Wykorzystując multilateralny wymiar Partnerstwa Wschodniego, Unia mogłaby podjąć kwestię okupowanych terytoriów gruzińskich i czystek etnicznych tam dokonywanych jako tematy dyskusji podczas szczytu Partnerstwa w Warszawie we wrześniu 2011 roku. Polska jako pomysłodawca i promotor Partnerstwa Wschodniego mogłaby wprowadzić te tematy na agendę szczytu oraz przedyskutować możliwość sformułowania wspólnego stanowiska ze wszystkimi państwami partnerskimi.
Last but not least – negocjacje umowy stowarzyszeniowej Unii Europejskiej z Gruzją wciąż nie obejmują kwestii porozumienia na temat pogłębionej strefy wolnego handlu (DCFTA). Postawione przez Komisję Europejską warunki wstępne rozpoczęcia negocjacji tej umowy, związane z kwestiami regulacyjnymi i polityką konwergencji, są dosyć trudne. Rząd gruziński obiecuje ich stopniowe wypełnianie podczas negocjacji. Jednak z uwagi na wielkie znaczenie negocjacji w sprawie DCFTA dla podniesienia wiarygodności Gruzji w oczach inwestorów, ważne jest ich jak najszybsze rozpoczęcie. W Gruzji panuje przekonanie, że Polska jako kraj sprawujący przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej może wpłynąć na decyzję w tej kwestii.
Trudno powiedzieć, czy w ciągu pół roku Polska będzie w stanie przyczynić się do znacznego postępu w wyżej wspomnianych kwestiach. Gruzini jednak wierzą, że szanse na rozwiązanie tych spraw za polskiej prezydencji będą większe niż kiedykolwiek.
Kakha Gogolashvili jest dyrektorem studiów nad Unią Europejską w Gruzińskiej Fundacji Studiów Strategicznych i Międzynarodowych (GFSIS). Z wykształcenia ekonomista, dziennikarz i specjalista do spraw stosunków międzynarodowych. Jako dyplomata pracował między innymi w Misji Gruzji przy Unii Europejskiej. Jest członkiem komitetu kierowniczego Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego.
Przełożył Paweł Wołowski
Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
--
Zobacz także:
17 czerwca, konferencja: „Prezydencja Polski w Unii Europejskiej a Europejska Polityka Sąsiedztwa – czas wyzwań”
Rozmowa Tomasza Kułakowskiego z Vladem Filatem Mołdawia: od reintegracji do integracji
Artykuł Kamila Całusa i Piotra Oleksego Success story pilnie potrzebne, czyli mołdawskie oczekiwania wobec polskiej prezydencji
Rozmowa Piotra Pogorzelskiego z Pawłem Klimkinem Przede wszystkim integracja ekonomiczna
Artykuł Kamila Kłysińskiego Białoruś – równanie z wieloma niewiadomymi
Artykuł Rubena Mehrabiana Polskie inspiracje w armeńskiej polityce
Tekst ukazał się na stronie„Nowej Europy Wschodniej”.
