Paweł Pomianek Paweł Pomianek
931
BLOG

Messori o reformie liturgii ‘69: nic mniej demokratycznego

Paweł Pomianek Paweł Pomianek Kultura Obserwuj notkę 26

Wracam do przeczytanej ostatnio książki pt. Dlaczego wierzę. Życie jako dowód wiary, w której Vittorio Messori opowiada historię swojego nawrócenia.

Messori nawrócił się w roku 1964, a więc w trakcie trwania Soboru Watykańskiego II i na pięć lat przed reformą liturgiczną, która wprowadziła do kościołów liturgię, jaką większość z nas zna z przynajmniej cotygodniowego uczestnictwa. Reforma liturgii bywa najczęściej przedstawiana jako ogromny krok naprzód. Gdy ktoś interesuje się teologią liturgii oraz zna kulisy wprowadzania nowej Mszy, wie, że tak nie było. Messori, ciesząc się możliwością doświadczenia Kościoła z dawną liturgią, pokazuje pewne negatywne aspekty reformy liturgicznej (nie są to kwestie najbardziej podstawowe, ale bardzo ciekawe), które po części – można powiedzieć – tłumaczą, dlaczego w tamtych latach na Zachodzie tak wielu ludzi porzuciło wiarę i Kościół. Autor demaskuje w tym kontekście obłudę reformatorów, pokazuje także, że postulat, by „wszyscy zrozumieli wszystko” – przyniósł odwrotne efekty.

Jak wiesz – mówi Messori przeprowadzającemu wywiad Andrei Torniellemu – nic nie było mniej demokratyczne i bardziej klerykalne od reformy liturgicznej. Nikt o nic nikogo z nas wierzących osób świeckich nie pytał. O wszystkim decydowała i wszystko realizowała grupa specjalistów z tonsurami na głowach, która uwielbiała mówić o „ludzie Bożym”. I na ten lud wszystko runęło z wysokości. Zadrwiono sobie z niego niczym z ciemnego reakcjonisty, karano niczym buntownika, który ośmiela się czemuś sprzeciwiać. Nic nie było mniej wierne II Soborowi Watykańskiemu, który nakazał zachować łacinę w obrzędach Kościoła zachodniego. Nic też, pomimo dobrych intencji, nie było mniej „pasterskie”, gdyż w świecie, który właśnie zmierzał ku ingerencji oraz globalizacji, zrezygnowano z języka jednocześnie uniwersalnego i neutralnego. Przystosowano pyłek idiomów, na którym rozwinęły się małe i często niebezpieczne, w każdym razie ograniczone nacjonalizmy. Zdarzyło mi się na przykład podróżować po Hiszpanii: w Barcelonie liturgia po katalońsku, w Walencji po walencku, w Bilbao po baskijsku, w Santiago de Compostela po galikańsku, w Madrycie po kastyliańsku. A mała Szwajcaria, w której wystarczy przemieścić się kilka kilometrów, żeby natknąć się na cztery języki i na tyle samo ksiąg liturgicznych? W znaczny sposób wzrasta rozdrobnienie, z takim rezultatem, że podróżujący katolik (a takich osób jest coraz więcej, tak jak wszystkich innych) rozumie dużo mniej niż rozumiałby, gdyby wszędzie na mszy odnajdywał te same gesty, szaty liturgiczne, słowa.

Jak to zawsze bywa z ideologiami, także ideologia tych duchownych, żeby „wszyscy zrozumieli wszystko” za każdą cenę, to znaczy tekst modlitwy słowo po słowie, doprowadziła do skutków zupełnie przeciwnych. Chaos wieży Babel zwyciężył także dzięki tym, którzy chcieli „rozpowszechnić” i „stać się zrozumiałymi”. I nie trzeba, żebyś precyzował, że nie chodzi o nostalgię tradycjonalisty, ale o doniesienia przedstawione przez Josepha Ratzingera, wtedy kardynała (mówię o „liturgicznej katastrofie”) (s. 239-240).

Jestem świeckim magistrem teologii katolickiej sympatyzującym z odradzającym się w Kościele ruchem tradycjonalistycznym. Tematy najbliższe mi na polu teologii, związane w dużej mierze z moją duchowością, to: liturgia (w tym historia liturgii), mariologia i pobożność maryjna, tradycyjna eklezjologia oraz szeroko pojęta tematyka cierpienia w odniesieniu do Ofiary krzyżowej Jezusa Chrystusa. Przez lata zajmowałem się także relacją przesądów do wiary katolickiej. W życiu zawodowym zajmuję się redakcją i korektą tekstów (jestem również filologiem polskim) oraz pisaniem. Zapraszam na stronę z poradami językowymi, którą wraz ze współpracownikami prowadzę pod adresem JęzykoweDylematy.pl. Ponadto pracuję w serwisie DziennikParafialny.pl. Moje publikacje można odnaleźć w licznych portalach internetowych oraz czasopismach.

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura