Jedlina-Zdrój to niewielki kurort (około 5 tys. mieszkańców) położony na południowy-wschód od Wałbrzycha, przy drodze nr 381 z Wałbrzycha do Nowej Rudy. Z trzech stron miejscowość osłonięta jest przez góry (od zachodu, północy i wschodu), co sprawia, że ma łagodniejszy klimat i większe nasłonecznienie niż okoliczne miejscowości. Pod koniec marca br. zakończył się w Jedlinie III etap (a zarazem ostatni) rewitalizacji Uzdrowiskowego Szlaku Turystyczno-Rekreacyjnego.
Trzeba przyznać, że dzięki przeprowadzonym pracom miejscowość bardzo się zmieniła. Odzyskała swój dawny charakter - prawdziwego uzdrowiska.
Jedlinę zapamiętam jeszcze z jednego powodu - Oberży PRL. Restauracji, do której z początku podeszłam z wielką rezerwą. Bowiem w dziedzinie gastronomii PRL nie kojarzy mi się zbyt dobrze.
A tu czekała mnie miła niespodzianka. Bo nazwa oberży to tylko chwyt reklamowy i oryginalny wystrój wnętrz. Zaś jedzenie pierwsza klasa – dużo i smacznie.Takich posiłków w latach PRL w restauracjach nie podawano.
Z historii
Początki kształtowania się układu miejscowości, która jeszcze w pierwszej ćwierci XVIII w. była określana jako kolonia Jedlinka, sięgają końca XVII w. Pierwsze, wznoszone na przełomie XVII i XVIII w. budynki lokalizowano wokół źródła leczniczego. Dały one początek zabudowie późniejszego placu Zdrojowego. Jedlina już jako miasteczko, zaznaczona na mapie z około połowy XVIII w. nazwana Charlottenbrunn, leżała w granicach Księstwa Świdnickiego. Zasięg siedliska w XVIII w. ograniczał się do nieregularnie rozłożonej, niewielkiej grupy budynków, zlokalizowanej wzdłuż placu Zdrojowego. Przez środek placu płynął skanalizowany potok, nad którym przerzucono mosty. Wzdłuż kanału wytyczono aleje, prowadzące w kierunku centralnie założonego pawilonu głównego źródła Charlottenquelle.
Zabudowę placu ok. poł. XVIII w. tworzyły budynki o charakterze reprezentacyjnym: Grosse Haus zwany również Fürsten Haus, dwór tzw. Schlössel, który zbudowano dla założycieli uzdrowiska Hansa Christopha barona von Seher-Thoss i jego żony Charlotty, Dom Zdrojowy, kasyno zwane Grosse Saal, pawilon gry w bilard, traktiernia.
Rozwój przestrzenny miejscowości nastąpił dopiero w 2 ćwierci XIX w., gdy Jedlina stała się bardziej znanym w regionie uzdrowiskiem. Wówczas to powstała główna zabudowa uzdrowiskowa.
Po 1945 r. stan historycznego układu dróg i ukształtowania przestrzennego miasteczka nie uległ większym zmianom. Część budynków o pierwszorzędnym dla układu przestrzennego znaczeniu, po kapitalnych remontach utraciła całkowicie lub częściowo wystrój elewacji i wnętrz. Doprowadziło to do częściowej degradacji krajobrazu architektonicznego uzdrowiska, zwłaszcza jego centrum.
Funkcję centralnej części układu komunikacyjnego zachował plac Zdrojowy. Na nim, między nowoczesną pijalnią wód a Domem Zdrojowym znajduje się rzeźba – ławeczka, na której siedzi założycielka uzdrowiska Charlotta "Pani z Pałacu".
Współczesność
W Jedlinie-Zdroju leczona jest dychawica oskrzelowa, przewlekłe nieżyty dróg oddechowych, przewlekłe zapalenia zatok, pylica płuc, choroby stawów i stany wyczerpania. W zakładzie przyrodoleczniczym wyposażonym w aparaturę zabiegową prowadzi się kąpiele mineralne i inhalacje dróg oddechowych. Reprezentacyjnym budynkiem uzdrowiska jest Pałac Jedlinka. Przy nim funkcjonuje Hotel Jedlinka oraz restauracja.
Podczas wojny (w latach 1944-1945) w pałacu mieściło się biuro projektowe nazistowskiej Organizacji Todt. W listopadzie zeszłego roku nakręcono tu kilka odcinków "Sensacji XX-wieku" (w dniach 13 i 27 kwietnia br. o godzinie 20.25 w I programie TVP będzie można je zobaczyć).
Jedlina-Zdrój ma także propozycje dla aktywnych turystów: trasy piesze i rowerowe, trasy narciarskie czy całoroczny tor saneczkowy.
Miejscowość znana jest również z pétanque. W Jedlinie w boules grano już pod koniec II wojny światowej, kiedy to do Polski powrócili repatrianci z Francji. Część z nich osiedliła się w okolicach Wałbrzycha, przywożąc ze sobą nieznaną dotąd w Polsce grę – pétanque. Swoje pierwsze puenty stawiali oni na mało uczęszczanych w tamtym okresie i jeszcze niewyasfaltowanych ulicach miasta.
Pierwszy turniej zorganizowano w 1998 roku.
Ciekawostka
W dniu 20 marca 2015 roku gminę odwiedzili przedstawiciele tzw. Igrzysk Sportów Nieolimpijskich – międzynarodowej imprezy organizowanej przez International World Games Association pod patronatem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego.
Jedną z dyscyplin rozgrywanych na World Games jest gra w bule – pétanque.
Przedstawiciele igrzysk dokonali przeglądu terenów sportowych na kompleksie sportowo-rekreacyjnym przy ul. Kłodzkiej pod kątem ewentualnego zorganizowania tutaj zawodów pétanque. W tej sprawie będą jeszcze prowadzone rozmowy, ale być może finał okaże się korzystny dla Jedliny.
Zobacz galerię zdjęć:
Komentarze