Pracownicze Plany Kapitałowe umożliwiają utworzenie rezerwy finansowej każdemu, kto przystąpił do tego programu. Środkami gromadzonymi w PPK zarządzają instytucje finansowe, spełniające wymagania określone w przepisach. Wiele osób martwi się o bezpieczeństwo oszczędności w PPK. Czy te obawy są zasadne?
Kto zarządza środkami PPK
Instytucjami finansowymi, które mogą zarządzać środkami gromadzonymi w PPK, są wyłącznie: fundusz inwestycyjny, zarządzany przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych (TFI), fundusz emerytalny, zarządzany przez powszechne towarzystwo emerytalne (PTE) albo pracownicze towarzystwo emerytalne (PrTE) lub zakład ubezpieczeń. W systemie PPK uczestniczą tylko instytucje finansowe zarządzane przez podmioty wpisane do ewidencji PPK, prowadzonej przez Polski Fundusz Rozwoju S.A. Wymagania stawiane instytucjom finansowym ubiegającym się o dopuszczenie do zarządzania PPK pozwalają uznać, że już etap certyfikowania tych instytucji pozwala na wyeliminowane instytucji, w stosunku do których istnieją wątpliwości w zakresie kondycji finansowej, doświadczenia w zarządzaniu czy legalności działań. W ewidencji PPK umieszczona jest także wyznaczona instytucja finansowa, czyli towarzystwo funduszy inwestycyjnych, w którym więcej niż 50% udziału w kapitale zakładowym posiada PFR S.A. (rolę tę pełni PFR TFI S.A.). Fundusz zarządzany przez wyznaczoną instytucję finansową nie może odmówić żadnemu pracodawcy zawarcia umowy o zarządzanie PPK.
Instytucje finansowe, które obsługują rachunki uczestników PPK, musiały spełnić szereg warunków, zarówno tych dotyczących doświadczenia oraz posiadanego kapitału, jak i zarządzania odpowiednią liczbą funduszy lub subfunduszy zdefiniowanej daty. Nie każda instytucja w Polsce miała tę możliwość. Te warunki są ściśle określone w przepisach, jeśli ktoś ich nie spełniał, nie mógł zarządzać funduszami PPK. Obecnie środkami zgromadzonymi w PPK zarządza 17 instytucji, które cechuje odpowiedzialność i świadomość prowadzenia ważnego społecznie programu – wyjaśnia Robert Zapotoczny, prezes PFR Portal PPK.
Uprawnienia KNF
Nadzór nad PPK w zakresie działalności towarzystw funduszy inwestycyjnych, powszechnych towarzystw emerytalnych, pracowniczych towarzystw emerytalnych, zakładów ubezpieczeń oraz funduszy inwestycyjnych i funduszy emerytalnych sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) – z uwzględnieniem zgodności z prawem oraz interesu uczestników PPK.
Podmioty zarządzające PPK muszą przez cały czas spełniać stawiane im wymagania. Jeżeli towarzystwo funduszy inwestycyjnych, powszechne towarzystwo emerytalne, pracownicze towarzystwo emerytalne lub zakład ubezpieczeń przestanie spełniać warunki określone w przepisach, KNF wzywa ten podmiot do usunięcia nieprawidłowości w wyznaczonym terminie oraz występuje z wnioskiem do PFR S.A. o zawieszenie udziału tego podmiotu w ewidencji PPK. W razie nieusunięcia nieprawidłowości w wyznaczonym terminie, KNF wydaje decyzję o usunięciu TFI, PTE, PrTE lub zakładu ubezpieczeń z ewidencji PPK.
Tryb postępowania w przypadku usunięcia TFI, PTE lub PrTE z ewidencji PPK także jest określony w przepisach, w sposób zapewniający bezpieczeństwo środków zgromadzonych w PPK. Zarządzanie funduszem inwestycyjnym przejmuje wówczas wyznaczona instytucja finansowa. W przypadku funduszu emerytalnego, depozytariusz funduszu niezwłocznie podejmuje czynności zmierzające do przejęcia zarządzania funduszem przez inne towarzystwo emerytalne wpisane do ewidencji PPK. W razie usunięcia z ewidencji PPK zakładu ubezpieczeń, zarządzanie ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym przejmuje wskazany przez KNF zakład ubezpieczeń, który - w ciągu ostatnich 12 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania w przedmiocie przejęcia zarządzania - osiągnął najwyższą stopę zwrotu z zarządzanych aktywów ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych będących funduszami zdefiniowanej daty.
Ochrona środków w PPK
Zarządzane przez TFI fundusze inwestycyjne będące funduszami zdefiniowanej daty, które prowadzą rachunki uczestników PPK, posiadają odrębną od samego TFI osobowość prawną. Oznacza to, że fundusz inwestycyjny posiada własny majątek i w przypadku bankructwa TFI, majątek funduszu inwestycyjnego nie może stać się składnikiem masy upadłości podmiotu zarządzającego, a jego aktywa pozostają własnością uczestników tego funduszu. Także fundusze emerytalne mają osobowość prawną. W przypadku prowadzenia PPK przez zakłady ubezpieczeń, fundusze przyjmują formę ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych (UFK). UFK nie są podmiotami odrębnymi od zakładów ubezpieczeń, a jedynie wydzielonymi (organizacyjnie i rachunkowo) częściami tych zakładów. Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych zabezpiecza aktywa zgromadzone w UFK, określając, że - w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń - w odniesieniu do środków UFK będącego funduszem zdefiniowanej daty nie stosuje się przepisów prawa upadłościowego.
