Klio już dekady temu stała się płatną dziewką polityki, wymieniając swą niewinność na świecidełka przypinane do klap marynarek i garsonek, na ciężkie trzosy srebrników, na wysokie nakłady, na odgórnie sterowane wyświęcanie przez media na „wybitnych” naukowców, ba, nawet na intelektualistów w randze proroka-przewodnika po wiecznie zielonym ogrodzie etyki. Wierna dyspozycyjność rychło okazała się niewystarczająca, ortodoksyjne wersje historii otrzymały wsparcie miłujących wolność słowa europejskich demokracji, wyhaftowane złotymi nićmi w kodeksach karnych: tak jak przed stuleciami wolnomyślicielom wymoszczono prycze w ciemnych lochach. Doskonale zobrazował mizerię dzisiejszych tak zwanych uczonych i ich mocodawców Wiktor Suworow: „…zdeklarowany ateista […] Diebierdiejew, proponuje włączyć Żukowa w poczet świętych Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Diebierdiejew sam nie wierzy ani w diabła, ani w świętych, co osobiście potwierdza. Sytuacja dość typowa: przez cały XX wiek osobnicy różnego autoramentu zmuszali nas byśmy uwierzyli w coś, w co sami nie wierzyli”.
Suworow okazał się zbyt wielkim optymistą – w kolejnym stuleciu presja wzrosła, u zarania XXI stulecia już nie tylko wątpliwości mają być nagradzane wieloletnim, intymnym pobytem pomiędzy złodziejami i gwałcicielami, kierownicze gremia dekretują zakaz „pomniejszania wagi” niektórych epizodów z dziejów świata lub domagają się karania za „pomówienia narodu”. Ciekawe, czy bezpieczny w zaświatach Jerzy Orwell jest zadowolony ze spełnienia swoich proroctw o myślozbrodni.
Na naszym podwórku odpowiedzialność za taki stan rzeczy ponosi faszystowski artykuł 55 ustawy o IPN. A ta zaraza niestety ma przerzuty ze świata polityki do normalnego życia, czego najświeższym dowodem jest dzika histeria związana z projektem filmu o Westerplatte. Zatrzęsło się i zagrzmiało: „Film niezgodny z prawdą historyczną!”, „Nie wolno dotować publicznymi środkami takich filmów!”
Przytomni, wydawałoby się pochopnie, komentatorzy, nagle zatracili zdrowe zmysły przyłączając się do kampanii nienawiści, kamuflując swoje totalitarne zapędy listkiem figowym troski o publiczne pieniądze. Że niby dzieło kinematograficzne, w którym pokazani są polscy żołnierze pijący alkohol i zachowujący się niestosownie, to obraza, brutalne spostponowanie, wykoślawianie nieszczęsnej prawdy historycznej, do której nadpobudliwi hurranarodowcy mają najwyraźniej monopol. Ciekawe czy panegiryki także poddaliby gruntownej krytyce jako „niezgodne z prawdą historyczną”?
A propos. „Tajemnica Westerplatte” ponoć niezgodna jest z ową jednowymiarową „prawdą”. Co prawda jaka jest ta prawda, to dzisiaj nie sposób przesądzać, jako że z biegiem czasu się zmienia, przekształca, wzbogaca o nieznane lub niezrozgłaszane wcześniej epizody. Nie mam zamiaru przesądzać, czy w czasie oblężenia cypla doszło do rozstrzeliwań członków załogi czy nie – ponieważ tego nie wiem. Ja jednak potrafię się do niewiedzy przyznać, stalinowscy krytycy „Tajemnicy Westerplatte” wstydu nie mają, oni wątpliwości wyrzucili precz. Lecz nie o to chodzi. Chodzi o to, że większość popularnych filmów zbyt wiele wspólnego z „prawdą historyczną” nie ma i gdyby trzymać się tej zabawnej pretensji, to hurrapolacy powinni wyrzucić do śmieci takie sztandarowe dzieła jak na przykład Potop. Film, który przecież powstał na podstawie dzieła napisanego nie „ku chwale prawdy historycznej”, lecz „dla pokrzepienia serc”…! Czy ci, którzy zarzucają scenariuszowi p. Chochlewa niezgodność z faktami, stosują dokładnie tę samą miarę dla Trylogii?
Nie mam zamiaru wprawiać tych biednych ludzi w zakłopotanie tak obezwładniającym pytaniem. Zamiast chciałbym jedynie uprzejmie zauważyć, że krytykowanie filmu fabularnego za niezgodność z przypadkami dziejowymi to przejaw zakleszczenia umysłu albo nawet paranoi. Tego typu zastrzeżenia zasadne są co najwyżej w przypadku filmu dokumentalnego. Dokumentalnego, a nie fabularnego. Czy w imię „prawdy historycznej” należałoby wyrzucić z kart i kadrów Trylogii Kmicica, Wołodyjowskiego, Skrzetuskiego i Zagłobę? Niewiele by bez nich zostało, nieprawdaż? Zdaje się, że nieubłagana „prawda historyczna” w niektórych przypadkach staje się niezwykle elastyczna…
Druga sprawa: ubernarodowców zdenerwowały sceny, w których polscy żołnierze kosztują alkohol, bez żenady załatwiają potrzeby fizjologiczne, wyrażają się i zachowują nieprzyzwoicie. Depozytariusze „prawdy historycznej” winni lepiej od innych wiedzieć, że tak właśnie zachowują się na froncie żołnierze: chleją, sikają, klną i dłubią w nosach. Oni nie są na paradzie, lecz na wojnie. Strzelają do nich, bombardują, osaczają, strach, emocje i presja robią swoje. Tu nie ma miejsca, czasu i możliwości na koszarowe popisy regulaminowe. Nie paraduje się w galowych mundurach, wystawiając ku słońcu dokładnie ogolone twarze – jedna z najbardziej znanych fotografii z Westerplatte, zrobiona zaraz po kapitulacji, przedstawia czterech oficerów: Dąbrowskiego, Słabego, Grodeckiego i Kręgielskiego: polowe, zakurzone mundury, kilkudniowy zarost, no i z pewnością nie wonieją perfumami. Oficerowie. A jak w takim razie wyglądali szeregowcy z pierwszej linii frontu? Co zatem bardziej obraża „prawdę historyczną”: brudny, cuchnący żołnierz czy wymuskany fircyk bez skazy, z wypielęgnowaną fryzurą i profesjonalnym manicure? Bolesław Prus szyderczo zauważył, że Jan Skrzetuski z Ogniem i mieczem to nikt inny jak Jezus Chrystus w roli oficera jazdy. Jednym słowem – postać sławnego zbarażczyka była zbyt doskonała. Nienaturalna. Czy naturalny jest żołnierz, który nie klnie, nie dostaje załamania nerwowego, nie ulega emocjom?
Managerowie „prawdy historycznej” nie ograniczają się do tropienia nieprawidłowości jedynie w polskich filmach, ogień ciężkiej artylerii kierują także na produkcje cudzoziemskie. Ostatnio dostało się ruskiej chale pt. 1612 w ogólności (za „antypolską wymowę”, a aktorowi Żebrowskiemu w szczególności (za udział w tym antypolskim etc. Niewiele brakowało, a obwołanoby aktora Żebrowskiego zdrajcą Narodu Polskiego, gdybyśmy mieli czasy mniej pokojowe, to może i wyrok śmierci w imieniu Rzeczpospolitej by usłyszał…), za „antypolską wymowę”. Dziwne. To w innych krajach nie wolno kręcić filmów wedle własnej wizji bez konsultacji z polskim ośrodkiem decyzyjnym? I właściwie jaką ma mieć wymowę film poświęcony przegnaniu polskich okupantów z Kremla??? Propolską? Toż tu cieszyć się raczej należy, że potężne mocarstwo ma kompleksy wobec pticy, co to nawet zagranicą nie jest… Nie muszę nawet dodawać, że pretensje o „antyukraińską wymowę”, które rozległy się nad Dnieprem przy okazji zaprezentowania tam Ogniem i mieczem Hoffmana, w Polsce skwitowano wzruszeniem ramion (tym razem słusznie). Tyle, że to kalizm w czystej postaci – co również uwagi zarządców „prawdy historycznej” nie obeszło.
Otrzeźwienia nie ma co wyglądać, przynajmniej do chwili, kiedy biedną Klio przestaną brutalnie gwałcić politycy i samodzielni wolentarze uzbrojeni w kolorowe, biało-czerwone prezerwatywy.
Inne tematy w dziale Polityka
