A. Węgrzyn: Diabeł tkwi w szczególe

Wtorkowa wizyta Ministra SZ Republiki Litewskiej Vygaudasa Ušackasa
w Krakowie na pierwszy rzut oka nie różniła się niczym od innych wizyt roboczych. Minister wygłosił m.in. wykład na Uniwersytecie Jagiellońskim, który miałam okazję wysłuchać. Myślą przewodnią wypowiedzi Ministra było znaczenie wspólnej historii w tworzeniu wspólnej przyszłości.

Można by pomyśleć (i przyznaję: rzeczywiście tak pomyślałam): wykład jak każdy inny! Ot i dyplomacja w działaniu: gładkie słowa, pozytywny nastrój, polityka swoje, a życie – rzecz jasna – swoje. Pytanie brzmi zaś: co z tych słów przełoży się na polepszenie wzajemnego postrzegania się obu krajów?
A jednak, po udekorowaniu profesora Szlachty (Dziekana Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ) Gwiazdą Tysiąclecia Litwy, miało miejsce proste wydarzenie, które niezwykle mnie zbudowało i pchnęło do sporządzenia tego wpisu.
Był to mianowicie serdeczny uścisk, zaraz po dekoracji. Dłonie uścisnęli sobie nie Minister SZ Litwy i profesor UJ. Zrobili to Litwin i Polak.
Tacy właśnie ludzie powinni pokazywać jak można rekonstruować nadszarpnięte, w toku historii, zaufanie. Bo właśnie wychodząc od szczegółu -jednostek- do ogółu – polityki i wielkich gestów odbudowuje się prawdziwie dobre relacje i zaufanie.

Jedną z przewodnich tez, podkreślanych kilkakrotnie podczas przemówienia, była myśl wypowiedziana przez Władysława Bartoszewskiego, zgodnie z którą misja pojednania narodów należy do zwykłych ludzi. Rzeczywiście wydaje się, iż jest to kwestia kluczowa.
Poprzez obopólne trwale podtrzymywane zainteresowanie, troskę i pamięć, Litwini wraz z Polakami mogą wypracować stosunki wolne od stereotypów. To jednak wymaga wysiłku; aby wyjść z matni ignorancji nie wystarczy wpisać w Google „Litwa” albo „Lenkija ”. Potrzebne jest natomiast otwarcie na logikę narodową, ukształtowaną w innej mentalności. Niezbędne są również luźne, proste spotkania, integrujące ludzi, dające szansę na zawiązanie się przyjaźni, które – jak ta między profesorem Szlachtą i Vygaudasem Ušackasem- uczą i inspirują.

Agnieszka Węgrzyn

Autorka jest uczestniczką projektu Akademia Polsko Litewska, organizowanego przez Klub Jagielloński wraz z Kołem Nauk Politycznych UJ. Imprezę udało się zrealizować dzięki wsparciu organizacyjnemu i finansowemu Instytutu Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ oraz Polsko-Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży.