“Cylinder van Troffa” - baza.
Dla miłośników szeroko pojętego fantasy i SF nazwisko Janusza Zajdla jest świetnie znane. Najbardziej znana i prestiżowa polska nagroda literacka tego gatunku jest właśnie imienia Zajdla, a laureatami tejże nagrody są m.in. Dukaj, Kres, Piekara, Wegner, Ziemkiewicz.
Pierwszą książką Zajdla, z którą miałem styczność był “Limes inferior”. Książka ta zestarzała się brzydko. Głównie dlatego, że to co było fikcją, staje się powoli rzeczywistością - a “patenty” z powieści dla czytelnika z 3. dekady XXI w. są po prostu oklepane. To wszystko już widzieliśmy w innych filmach serial i książkach. To już było- w innych konfiguracjach i natężeniu, ale było. Bez spojletów- książka opisuje technokratyczny PRL przyszłości, niemniej rzeczywistość (np. chińskie rozwiązania) jest tak zdumiewająca, że nawet zakończenie i plot twist są przewidywalne i nie robią wrażenia (można nawet powiedzieć, że jest banalne i głupie).
Dlatego jakim moim zdziwieniem był przeczytany kilka lat później “Cylinder van Troffa”. Powieść genialna, mająca wiele płaszczyzn i przewrotna. Fabuła wydaje się banalna, z powodu awarii napędu członkowie wyprawy kosmicznej wracają na Ziemie później niż przewidywali. Na miejscu zastali wszystko podobne, ale jednak inne. Autor przedstawia w dość dojmujący sposób konsekwencje pewnych zjawisk, które na pewno były inaczej były postrzegane w latach 80 i teraz (np. rozwój automatyzacji i AI, kontrolę zdrowotną społeczeństwa). Jednocześnie, oprócz warstwy socjologicznej, w autor sposób ciekawy prowadzi historię głównego bohatera, opisuje jego dążenia, marzenia... a nade wszystko opisuje jego romans z narzeczoną, która opuścił dziesiątki przed wylotem. Miłość głównego bohatera rozkwitła dopiero wtedy, kiedy mógł się spodziewać, że jego narzeczona będzie w podeszłym wieku. To że nikt jeszcze nie nakręcił na podstawie “Cylidra...” filmu albo chociaż teatru telewizji jest zbrodnią - zwłaszcza, że materiał jest tak wyborny, że spokojnie Christopher Nolan mógłby zająć się ekranizacją.
