Powinniśmy się poważnie zastanowić nad wprowadzeniem do polskiego ustroju funkcji wiceprezydenta. Sytuacja, w której obowiązki prezydenta, w wyniku jego śmierci przejmuje marszałek sejmu, tym bardziej gdy chce ubiegać się o ten urząd, nie jest dla Państwa dobra.
Jeszcze raz okazało się, iż Ustawa Zasadnicza z 1997 roku jest dokumentem złym. Nie sprawdza się w warunkach normalnych i nie jest w stanie sprostać oczekiwaniom w sytuacjach nadzwyczajnych. Katastrofa samolotu rządowego z prezydentem Lechem Kaczyńskim na pokładzie spowodowała, iż Polska pozostała właściwie bez Głowy Państwa.
Wedle jakich przesłanek zapisano w Konstytucji, iż prerogatywy prezydenta, w razie jego śmierci lub niemożności sprawowania urzędu przejmuje marszałek sejmu? Jaka jest w tym logika ustrojowa? Przecież w praktyce obydwie funkcje trudno będzie ze sobą pogodzić. Taka sytuacja nie jest czytelna i może prowadzić do politycznych konfliktów oraz sporów kompetencyjnych.
Inna sprawa to fakt, iż marszałek sejmu nie za bardzo posiada mandat do przejmowania obowiązków prezydenta. W rzeczywistości może się, bowiem zdarzyć (i tak jest obecnie), że marszałek sejmu wywodzi się z innej opcji politycznej niż ta z której wywodził się prezydent, której wyborcy w powszechnym głosowaniu powierzyli urząd prezydenta.
Mówiąc krótko potrzebny jest wiceprezydent. Wówczas w razie zaistnienia przypadków losowych sytuacja byłaby klarowna. Automatycznie przejąłby on obowiązki prezydenta, a przede wszystkim posiadał mandat od Narodu, aby to uczynić. Ciągłość władzy zostałaby zachowana, a Polska nie straciła Głowy Państwa.
Warto się na tym rozwiązaniem poważnie zastanowić w ferworze dyskusji nad zmianami Konstytucji. Skorzystajmy z doświadczeń Stanów Zjednoczonych, a nie – nie do końca sprawdzonych modeli europejskich. Prezydentura w Polsce powinna być silna, gdyż posiada bezpośredni mandat od Narodu. W celu zaś zabezpieczenia najważniejszego konstytucyjnego ośrodka władzy wraz z prezydentem powinien być wybierany w powszechnych wyborach jego zastępca.
Romano Manka-Wlodarczyk
