Warsztaty śpiewu Pana Adama.

Phi! Wielka mi sprawa śpiewanie – „Śpiewać każdy może, trochę lepiej, lub trochę gorzej…”  – to początek piosenki  wykonywanej przez Jerzego Stuhra z czasów,  gdy był świetnym aktorem.

 

Spokojnie, spokojnie – nie tak szybko: owszem, śpiewać tak, jak potrafi (i uczy) Pan Adam, to może każdy, ale nie każdemu się to udaje.

 

To śpiew szczególny, trudny dla współczesnego (nowoczesnego?) Polaka .

Dygresja: żyjemy w czasach zalewu informacyjnego, co oznacza także  i to, że dla bombardowanego przez terabajty Odbiorcy szczególnie cenne są tak proste (i  niestety tak rzadko stosowane) narzędzia komunikacyjne, jak  synteza  i puenta.

 

Dlatego też zamiast przedstawiać Pana Adama, poproszę o zastępstwo jednego z najwybitniejszych współczesnych polskich kompozytoów, Michała Lorenca, który zrobi to daleko lepiej ode mnie i jestem przekonany, że ani Pan Lorenc, ani Pan Adam  za złe mi tego nie będą mieli.

 

 

 

 

To skoro przedstawienie mamy już za sobą, mogę przejść do tekstu, który mi się w głowie układać zaczął, gdy obserwowałem warsztaty przez Pana Adama prowadzone podczas 4 edycji Festiwalu Młodzieży Bez Granic w Różanymstoku.

 

Po pierwsze, ciekawa rzecz – artysta, który nie tylko potrafi śpiewać, ale i potrafi mówić.

 

Oszczędnie formułowane zdania (łatwe dzięki temu do równoległego tłumaczenia na angielski – brawo Juliana!)  układające się w logiczny wywód, zrozumiały dla Odbiorcy i przyjemny w odbiorze.

 

Po drugie, materia, którą Pan Adam, jak mogliście Państwo od Michała Lorenca usłyszeć  – rządzi, czyli śpiew kurpiowski, nie w kij dmuchał:

 

„Tam na polu drobny zientrek zieje, tam dziwcyna pszenicańka sieje

Siała siała i Boga prosiła, żeby jej sia pszenicka pozil”

 

Albo tak:

 

„A gdzies moje konie wrone, a gdzies moje lejce

A gdzies moja nojnilejso - ulubzione serce”

 

I teraz proszę sobie wyobrazić … obcokrajowca, który musi tę gwarową polszczyznę wyśpiewać.

 

Litwini z przygranicznej Kalvarii , o których wspomniałem już w roku ubiegłym, odwiedzili Festiwal ponownie.
Opiekunem grupy był dobry znajomy Różanegostoku  Edmantas, który sam jest muzykiem (studiował jeszcze za komuny jazz w Kłajpedzie!).

Edmantas, który gdy słuchał koncertów bałkańskich orkiestr dętych, odruchowo przebierał palcami w powietrzu, jak by na trąbce grał, przywiózł ze sobą młodzież, która śpiewa, muzykuje, tańczy – słowem taką, która na wszelkiego rodzaju warsztatach czuje się doskonale.

 

Na warsztatach Pana  Adama – też, tym bardziej, że oni ze swoimi archaicznymi, litewskimi  pieśniami po festiwalach międzynarodowych jeżdżą, jako że władze Litwy zadbały o wpisanie śpiewu sutartines na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO .

 

Litwinom i Litwinkom szło  to kurpiowskie śpiewanie zaskakująco dobrze. Gdyby nie to, że wychwytuję  ich charakterystyczne „ł”, odmienne od współczesnego polskiego (coś pomiędzy dawnym polskim  „ł” aktorskim i naszym  miękkim „l”) myślałbym, że to śpiewają Polacy.

No tak – mieszkają 12 km od granicy, są z polszczyzną osłuchani, a może nawet (pewnie tak) wielu ma polskie korzenie – im jest łatwiej.  

 

Ale wysoki, rudawy Brytyjczyk ?! On, jeśli jest z polszczyzną osłuchany, to  z tą emigrancką, z Liverpoolu czy Londynu, a też z zapałem śpiewa.

 

Może pomógł im fakt, że z okna kaplicy klasztornej gdzie odbywały się próby, taki widok  z okna mieli?
Albo fakt, że śpiewali w takich oto wnętrzach takiego  budynku?

 

No sam nie wiem.

 

Teraz obiecana puenta:

 

dzięki warsztatom Pana Adama i tej jego do kurpiowskiego folkloru – cytuję  Pana Lorenca – miłości , tradycyjny śpiew kurpiowski podwoił  swoje grono odbiorców:

 

do setki wymienionej przez  Michała Lorenca, doszła kolejna  setka Polaków, plus kilkoro Litwinów i  jeden Brytyjczyk.

 

To zaszczyt dla Różanegostoku i chyba powód do refleksji dla Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które na różne, hm…. jak by to najgrzeczniej określić – dziwne projekty miliony wydaje, a na zamieranie naszej kulturalnej spuścizny spokojnie patrzy.