Religia Słowian na tle innych pogańskich systemów religijnych Europy, jest jedną z najsłabiej zachowanych i zapamiętanych.
Światowid. Poprawnie Swantewit. Imię pochodzące z połabskiego (svąte - święty i vit - pan) najpotężniejsze z bóstw panteonu Słowian. Jego atrybutem był miecz, świętym zwierzęciem biały koń.
Fascynujemy się mitologią grecką, rzymską, interesujemy germańską, egipską i innymi, a często nie wiemy, że posiadamy jeszcze ciekawszą, bo własną, mitologię słowiańską. Odkryjmy ją więc na nowo, odkurzmy z mroków historii. Chociażby cząstkowo. Warto.
W efekcie zderzenia kultury i wierzeń słowiańskich z chrześcijaństwem, od VI wieku zaczął następować proces systematycznego wypierania pierwotnych wierzeń.
Pewne relikty religii słowiańskiej przetrwały jednak w folklorze oraz w kulturze chrześcijańskiej do dnia dzisiejszego. Jednakże nie są to obszary zbyt imponujące. Chrystianizacja Słowian trwała kilkaset lat, do jej celów przygotowano wielu misjonarzy, w ten sposób próbowano doprowadzić do zniszczenia korzeni, z których się wywodzimy, co jednak całkowicie nie zwalczyło tamtych śladów, ale mimowolnie wkomponowało w chrześcijaństwo.
Szkoda, że wśród Słowian nie zachował się odpowiednik Eddy służącej współcześnie do rekonstrukcji religii Germanów, czy rodzime źródła pogańskie podobne do skandynawskich sag.
Dlatego religię Słowian i ich mitologię możemy jedynie rekonstruować w oparciu o lakoniczne wzmianki w obcych źródłach kronikarskich lub późniejszych, czyli od momentu chrystianizacji – w źródłach rodzimych.
Są to najczęściej krótkie relacje jako swego rodzaju ciekawostki lub szkalowanie pogańskiego, bałwochwalczego kultu, najczęściej przez obcych kronikarzy. Cennymi źródłami są tu na przykład:
- ruska Powieść doroczna, która opisuje kult pogański sprzed przyjęcia chrztu przez Ruś Kijowską w roku 988.
- niemiecka Kronika Thietmara, która opisuje połabską świątynię w Radogoszczy,
- czeska Kronika Czechów Kosmasa, która w dość zagmatwanym opisie wróżb wskazuje na istnienie grupy zajmujących się magią kobiet.
- tekst bizantyński autorstwa Prokopiusza z Cezare, dużo wcześniejszy od powyższych, gdzie autor opisał zwyczaje Słowian, którzy w VI wieku odważyli się atakować Cesarstwo Bizantyńskie. Kilka zdań poświęcił on także ich wierzeniom.
- w źródłach dotyczących Rusi i Połabia znajdują się również wzmianki dotyczące kultury i religii Słowian.
- Swoistą białą plamę stanowi natomiast Polska. Pierwsi kronikarze, Anonim zwany Gallem i Wincenty Kadłubek, nie wykazywali żadnego zainteresowania religią przedchrześcijańską. Zainteresowanie rodzimym pogaństwem wzrosło dopiero w późnym średniowieczu. Informacje na temat imion bogów i miejsc ich kultu podał Jan Długosz.
Stan zachowanych źródeł uniemożliwia całkowitą rekonstrukcję religii słowiańskiej. Do naszych czasów dotrwały tylko nieliczne wzmianki na temat niektórych praktyk religijnych, imion bogów czy przesądów. Brakuje opowieści mitycznych( jak np. w mitologii greckiej), czy szerszego materiału pozwalającego zrekonstruować panteon słowiański.
Nie sposób ustalić, które bóstwa o różnych imionach były ze sobą tożsame oraz czy można mówić o jednolitej religii wszystkich Słowian.
Pisarze chrześcijańscy przedstawiali religię pogańską z perspektywy zwalczającego ją monoteizmu. Wywoływało to przekłamania wynikające nie tylko z wrogiej perspektywy, ale także z niezdolności zrozumienia obcej kultury. Na przykład kronikarze niemieccy wtłaczali wiadomości o pogańskich praktykach do swojego, chrześcijańskiego światopoglądu.
Innym problemem są trudności odtworzenia przemian następujących w religii słowiańskiej w efekcie jej zderzenia z innymi systemami religijnymi, z chrześcijaństwem czy kultami irańskimi, manicheizmem i bogomilizmem lub wierzeniami skandynawskimi. Do dziś pozostaje na przykład nierozwiązaną zagadką, jak wyglądała pierwotna forma religii słowiańskiej.
Mimo tych wszystkich trudności będę się starała choć trochę przybliżyć do naszych słowiańskich korzeni.
Chrzest Rusi Kijowskiej rok 988
http://pl.wikipedia.org/wiki/Religia_Słowian
