Miałem napisać tekst na temat dnia, który zmienił świat. Oto, co odpowiedziałem.
Nie znamy dokładnej daty ani tym bardziej godziny, ale ten dzień ukształtował świat na następne stulecia. W lutym 313 roku cesarz rzymski (a tak naprawdę august Zachodu, na mocy tzw. tetrarchii wprowadzonej przez Dioklecjana) Konstantyn I, przez potomnych nazwany Wielkim, razem z augustem Wschodu - Licyniuszem, wydał edykt mediolański. Dokument ten stanowił, że „nikomu nie można zabronić swobody decyzji, czy myśl swą skłoni do wyznania chrześcijańskiego, czy do innej religii, którą sam za najodpowiedniejszą dla siebie uzna, a to dlatego, by najwyższe bóstwo, któremu cześć według swobodnego przekonania oddajemy, mogło nam we wszystkich okolicznościach okazać zwykłą swą względność i przychylność”.
Konstantyn I Wielki, źródło: Wikimedia Commons
Krótko mówiąc, edykt mediolański wprowadził tolerancję religijną wszystkich wyznań w Cesarstwie Rzymskim, nie wyłączając jednego z najbardziej prześladowanych i znienawidzonych – chrześcijaństwa. Jak głosi legenda, rok wcześniej, w trakcie wojny domowej, w noc przed bitwą Konstantyn miał mieć dziwny sen. W swojej wizji zobaczył płonący krzyż na niebie i napis „pod tym znakiem zwyciężysz”. Rano kazał namalować ten znak na tarczach swoim żołnierzom. I zwyciężył!
Tego dnia doszło do połączenia dwóch wielkich tradycji – starożytnego Rzymu i starożytnej Grecji z zupełnie nową – chrześcijańską. To połączenie naznaczyło już na zawsze dzieje Europy i świata. Na te trzy tradycje powoływały się wszystkie – z małymi wyjątkami – państwa Europy. Na te trzy tradycje, przynajmniej oficjalnie, powołuje się również Unia Europejska. Kościoły chrześcijańskie stały się spadkobiercą dziedzictwa wspaniałych ośrodków cywilizacji – Rzymu, Macedonii, Aten, Sparty i innych. Dobrze wykorzystały ten dar.
Licyniusz, portret autorstwa Huberta Goltziusa (1557), źródło: Wikimedia Commons
Mimo wielu wojen, średniowieczna Europa przetrwała dzięki wspólnej kulturze, opartej na łacinie, alfabecie łacińskim i wspólnym zasadom. Dzięki krucjatom chrześcijańska Europa poznała i wykorzystała osiągnięcia świata islamu. Znak na tarczach żołnierzy Konstantyna zaniosła do Nowego Świata flota Krzysztofa Kolumba. Przed przyjęciem chrześcijaństwa nie było Polski – tylko pogańska Lechia.
Nasza cywilizacja jest odpowiedzialna za wiele zła, ale jeszcze więcej dobra. To właśnie nasza cywilizacja dała światu jakże ważne zasady prawa rzymskiego („nie można być sędzią we własnym przypadku”, „wysłuchaj drugiej strony” – dziś to banały, ale wtedy to była rewolucja!), pojęcie praw człowieka, uniwersytety, zniesienie niewolnictwa i współczesną demokrację.
Kryptos
Źródła:
• Wikipedia
• www.imperiumromanum.edu.pl
