Przeczytałem przy śniadaniu, że Szwecja wprowadza za 3 lata nową serię banknotów. Co prawda decyzja podjęta została prawie rok temu, ale jakoś umknęła mojej uwadze.
Szwedzi albowiem wybrali sobie w referendum w roku 2003 zachowanie własnej waluty narodowej po wsze czasy, tzn do chwili, gdy opinia publiczna zmieni się na tyle, że będzie można ogłosić następne referendum, która da wynik przeciwny. Ogłaszanie referendum potwierdzających znaną już opinię jest bowiem bezużytecznym wyrzucaniem pieniędzy, skoro już jesteśmy przy tym temacie.
Nowe banknoty mają na awersie nosić portrety postaci ze świata kultury, na rewersie zaś przedstawiać którąś z historycznych krain Szwecji i jej przyrodę. Krain jest co prawda 25, a walorów będzie tylko 6, więc 19 będzie się mogło poczuć pominiętych, ale przypuszczam, że zostanie im to wynagrodzone w znaczkach pocztowych lub w inny sposób.
Co ciekawsze jednak, Szwecję reprezentować będą postaci zgoła nowożytne, bo aktywne całkiem niedawno, w 19-nastym stuleciu, a więc istniejące w pamięci większości Szwedów jako im współcześni. Wiele z nich reprezentuje zresztą pogranicze popkultury i kultury wysokiej jak również wysoki faktor celebryctwa, w niczym nie odbierając ich rzeczywistych zasług dla kultury. Dla obecnie sprawującego władzę (tzn żadnej realnej władzy nie posiada, ale tak się przecież mówi) monarchy, Carla XVI Gustafa, zarezerwowano miejsce na bilonie i monetach zdawkowych. Dla przeszłych władców miejsca się nie znalazło.
Kim są ci zasłużeni Szwedzi, których postanowiono uhonorować w ten sposób?
To kolejno, z odesłaniem do polskiej Wikipedii:
20 SEK - Astrid Lindgren, znana na całym świecie pisarka dla dzieci, autorka Pippi Langstrump i Karlssona z dachu dla jednych, Ronji córki zbójnika i Dzieci z Bullerbyn dla innych. Jeśli kogoś zachęciłem do sięgnięcia do zaczytanego prawie na śmierć egzemplarza byłbym uradowany. Zastąpi na walorze Selmę Lagerlöf, której powieść dla dzieci Cudowna podróż była niewątpliwie dla niej jednym ze źródeł inspiracji.
50 SEK - Evert Taube, zupełnie w Polsce nieznany narodowy bard szwedzki, autor niezliczonych piosenek, nuconych i przez Szwedów po pięćdziesiątce i przez ciągle nowe pokolenia. Można poszukać wykonań oryginalnych na Youtube, jak i śpiewanych przez syna Everta, Svena-Bertila. Tutaj próbka, nagranie z 1921 roku Flickan i Havanna (Dziewczyna z Hawanny), przedstawiająca temat, hm, płatnej miłości.
100 SEK - Greta Garbo, bożyszcze tłumów, nieosiągalny przedmiot westchnień gimnazjalistów i dojrzałych mężczyzn, uwielbiana przez naszych dziadków i pradziadków, dla kobiet wzór do naśladowania. Wycofała się w prywatność przerywając wspaniałą karierę przed ukończeniem 40 roku życia, przez kolejne 40 lat dostarczając prasie bulwarowej tematu do różnorakich spekulacji na temat życia prywatnego, Przed jej domem czatowali nieustannie paparazzi w nadziei, że uda im się uwiecznić płochliwą postać w chustce i zakrywających pół twarzy ciemnych okularach.
200 SEK - Ingmar Bergman, diaboliczny reżyser, dręczony przez prywatne demony, ukazujący swoje zmory szerokiej publiczności. Kolejna postać ze świata filmu, gatunku sztuki ciągle jeszcze nie zawsze uznanej, nazywanej rozrywką jarmarczną dla niskich gustów. W mojej osobistej ocenie wysoko stawiam Tam gdzie rosną poziomki, Siódmą pieczęć i w pewien sposób Wieczór kuglarzy, odrzuca mnie od Wilczej godziny, Hańba zaś to moim zdaniem żenująca grafomania dla intelektualistów. Dla kogoś innego opis znikłego obyczaju w Fanny i Alexander będzie bardziej poruszający.
500 SEK - Birgit Nilsson, rówieśniczka Bergmana, śpiewaczka operowa, podobnie jak wcześniejsza o 100 lat Jenny Lind, której portret jest na będącym obecnie w obiegu banknocie 50 koronowym.
1000 SEK - Dag Hammarskjöld, sekretarz generalny ONZ w najbardziej gorących latach zimnej wojny, gaszący zarzewia konfliktów, z których każdy mógł się przerodzić w kolejną wojnę swiatową. Zginąl w katasfrofie lotniczej w Zambii, w czasie kryzysu w ówczesnym Kongo Belgijskim. Pogłoski o ewentualnym zamachu nigdy nie zostały wiarygodnie potwierdzone.
Gdybyście mieli, drodzy czytelnicy, wybrać sześciu w miarę współczesnych Polaków i Polek mających zdobić polske banknoty kogo byście zaproponowali? Władcy oraz Mickiewiczsłowackikościuszko są z konkursu wykluczeni. A może chcecie rozszerzyć zakres tematyczny?
Moje własne typy, bez szczególnego porządku poniżej. Kto nie chce się sugerować moim wyborem może nie czytać, pełna osłona nastąpi później wieczorem.
Pola Negri
Ignacy Paderewski
Julian Tuwim/Jan Brzechwa albo nawet obaj
Andrzej Wajda (co prawda żyje)
Maria Dąbrowska (wolałbym Zofię Nałkowską).
Witold Gombrowicz, by zaspokoić intelektualne gusta/pretensje
Nie mam pomysłu na lepszy, bardziej przyciągający uwagę tytuł notki, a ma ona przecież charakter ponadczasowy. Przynajmniej w porównaniu z tematami biegającymi na stronie głównej S24. Tam przecież czas życia tematu to najczęściej 24 godziny (stąd S24 a nie np S48 czy S76).
Komentarze