W 96 rocznicę ludobójstwa Ormian. Pamiętajmy o ofiarach

Mój pradziadek Martiros był jednym z ocalałych z Genocydu , udało mu się uciec na drugą stronę góry Ararat wraz ze swoją żoną, jednak ich dzieci nie przeżyły wyprawy. Żona Martirosa była już leciwa i nie mogła mu urodzić dzieci, aby ród nie wyginął, Martiros poślubił młodszą żonę, z którą spłodził czwórkę dzieci w tym moją babcię Lusik. Dzieci były wychowywane wspólnie przez obie kobiety. Byli oni Chrześcijanami nie było w Armenii tradycji poligamicznych, chodziło o przetrwanie Narodu, ponad połowa Ormian zginęła w czasie Genocydu. Martiros wiele razy jeszcze wracał w tamte strony jako fedain (wojownik ukrywający się w górach i toczący ciągłą walkę partyzancką z armią turecką). Martiros żył 100 lat, podobno dlatego, że zabił stu Turków, nie zdążyłem go poznać osobiście, wszystko co wiem pochodzi z opowieści.

24 kwietnia Ormianie na całym świecie obchodzą rocznicę Ludobójstwa, w tym roku przypada 96 rocznica. Było to pierwsze Ludobójstwa w XX wieku, w trakcie I wojny Światowej w latach 1915-1917 rząd młodoturecki dla realizacji idei Panturkizmu i rozwiązania tzw. „problemu ormiańskiego” dokonał masowej eksterminacji narodu pozbawiając Ormian terenów, które zamieszkiwali od ponad 3000 lat. Ówczesny minister spraw wewnętrznych Trucji Taalat Pasza tak pisał w swoim telegramie do urzędników tureckich:

„Już wcześniej zostało zakomunikowane, że rząd zdecydował o całkowitej eksterminacji wszystkich Ormian zamieszkałych w Turcji. (...) Bez względu na to, że znajdują się wśród nich kobiety, dzieci i chorzy, jakkolwiek tragiczne będą środki tej eksterminacji, bez słuchania głosu sumienia należy położyć kres ich egzystencji. (...) Ci, którzy sprzeciwią się temu rozkazowi, nie mogą być urzędnikami państwowymi”

Prawda o tej tragedii po dziś dzień jest przemilczana przez wiele państw świata, nie chcących pogorszenia stosunków z Turcją, która na jakiekolwiek wzmianki o Ludobójstwie reaguje histerycznie, posuwając się nawet do zerwania stosunków dyplomatycznych. W 2005 roku Sejm Polskiprzyjął uchwałę w 90. rocznicę ludobójstwa Ormian. Przyjęty przez aklamację dwuzdaniowy dokument głosi:

"Sejm RP składa hołd ofiarom ludobójstwa popełnionego na ludności ormiańskiej w Turcji podczas Pierwszej Wojny Światowej. Pamięć o ofiarach tej zbrodni i jej potępienie jest moralnym obowiązkiem całej ludzkości, wszystkich państw i wszystkich ludzi dobrej woli".

Ormanie nie zapomną Polsce tego gestu, od zawsze przecież byli wierni swojej polskiej Ojczyźnie. Już Jan III Sobieski w bitwie pod Wiedniem miał u swego boku odział składający się z 5 tysięcy Ormian. Ormianinem był też Arcybiskup Józef Teodorowicz, który to10 lutego 1919 wygłosił słynne kazanie w katedrze św. Jana w Warszawie na rozpoczęcie obrad Sejmu Ustawodawczego. Podkreślił w nim konieczność porzucenia spraw partykularnych i osobistych interesów na rzecz pracy dla dobra wspólnego w odradzającej się z zaborczych podziałów Polsce. Ormianinem był też Grzegorz Piramowicz profesor filozofii na kolegium Jezuickim we Lwowie, który Uczestniczył w pracach Komisji Edukacji Narodowej, pełnił obowiązki sekretarza Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Był jednym ze współautorów Ustaw Komisji Edukacji Narodowej. W końcu, Ormianinem był też Ignacy Łukasiewicz, wynalazca lampy naftowej. Lista wielkich polskich Ormian jest znacznie dłuższa. Polska to szczególnie miejsce dla Ormian a Ormianie to szczególny Naród dla Polski, dlatego to właśnie w Polsce, państwie najbardziej przyjaznym dla Ormian powinniśmy pamiętać o tym szczególnym dniu.

Oddajmy hołd Ormianom poległym w Genocydzie w dzień Zmartwychwstania Pańskiego.

Petros Tovmasyan, student, szef Koalicji na rzecz Rozwoju, Polski Ormianin.

Warsztaty pamiętają o bezbronnych ofiarach ludobójstwa: Ormianach, Żydach, Polakach na wschodzie, a także ofiarach w Rwandzie i innych.