Bitwa pod Xuge (繻葛之战, xū gě zhī zhàn) miała miejsce w 707 r. p.n.e. na terenach współczesnego Changge w prowincji Henan. Walczyły w niej państewko Zheng przeciw królowi dynastii Zhou z popierającymi go wasalami. Z założenia starcie miało uwidocznić potęgę Wschodniej Dynastii Zhou nad nader silnym państewkiem ościennym. Niestety zamiar się nie powiódł, a klęska sił sprzymierzonych reprezentujących Syna Nieba, do reszty zniweczyła prestiż władzy Zhou i przyspieszyła powstawanie feudalnych państw, specyficznych form terytorialno-politycznych Okresu Wiosen i Jesieni (771 – 476 r. p.n.e.).
Rodzina królewska zmuszona sytuacją do przeniesienia się na tereny wschodnie ze stolicą Wangcheng, w wyniku czego dysponując niewielkim terytorium, ograniczyła liczebność własnej armii. Aby nie stać się prawie bezbronną monarchią, musiała dopominać się u zaprzyjaźnionych ościennych państewek pomocy militarnej. Przez lata klanem na który mogła liczyć, było Zheng, stając się jednocześnie buforem w kierunku wschodnim. Za panowania księcia Zhuang Zheng urosło w siłę i próbowało uzyskać niezależność, a wchodząc w sojusz z państewkami Lu i Qi, starało się podbić słabszych z terenów centralnych domeny chińskiej.
Bezpośrednie sąsiedztwo państewka Zheng z królewskim sąsiadem Zhou rodziło stale napięte stosunki między dwoma silnymi sąsiadami. Król Ping Zhou (770 – 720 r. p.n.e.) dokonał wymiany zakładników z księciem Zhuang Zheng, co na pewien czas zwiększyło zaufanie i uspokoiło ewentualne roszczenia. Kiedy na tron wstąpił król Huan (719 - 697 r. p.n.e.), celem obniżenia prestiżu, usunięto księcia Zhuang ze stanowiska pierwszego ministra (卿士, qīng shì). W odwecie, książę Zhuang odmówił płacenia daniny na rzecz królestwa Zhou.
W 707 r. p.n.e. król Huan chcąc uporządkować sytuację i pokazać kto w tym konflikcie ma rację, poprowadził ekspedycję karną przeciwko Zheng. Dla zrealizowania przedsięwzięcia ceremonialnie dominująca Zhou musiała zebrać armię kilku państewek, aby móc stanąć przeciw wspólnemu silnemu wrogowi. Podczas bitwy armia Zhou zajęła centralną pozycję, natomiast oddziały Cai i Wey – prawe skrzydło, a wojska Chen – lewe skrzydło.
Książę Zhuang miał zdolnego doradcę, Ziyuan, który po przeanalizowaniu sytuacji politycznej i wojskowej, stwierdził, że wojska Chen są rozproszone i nieprzygotowane z powodu wojny domowej, natomiast oddziały Cai i Wey mogą zostać pokonane przez Zheng w pierwszej kolejności, gdyż strach przed silnym wojskiem pomoże w wygranej. Kolejno, w niewielkich odstępach czasu, zaatakowano oba skrzydła, a dopiero na końcu w wyniku postępującego ataku kleszczowego zniszczono armię Zhou.
Starcie to stało się jednym z pierwszych, w których zastosowano manewr podwójnego okrążenia, w którym siły armii jednocześnie atakują obie flanki formacji wroga. Skrzydła przeciwnika są atakowane jednocześnie w przygniatającym ruchu po tym jak przeciwnik rusza w kierunku centrum armii, która reaguje poprzez ruch swoich zewnętrznych sił w kierunku wrogich flanek w celu ich otoczenia. W tym samym czasie drugi manewr kleszczowy przebiega bardziej z flanki, by uniemożliwić udzielenie wsparcia jednostce będącej celem ataku.
Manewr ten, choć w sposób nie do końca jasny, opisał Sun Tzu w swoim dziele Sztuka wojenna (孫子兵法, Sūnzĭ Bīngfǎ) z VI w. p.n.e. i składającym się z 13 rozdziałów, gdzie każdy z nich jest poświęcony jednemu elementowi sztuki wojennej. Według autora najlepszym rozwiązaniem jest pozwolenie przeciwnikowi na wybranie ścieżki ucieczki, ponieważ uważał, że armia stając się celem mogłaby walczyć z większym okrucieństwem, gdyby była całkowicie otoczona. Definicja podwójnego okrążenia prowadzi do tego, że armia atakująca staje naprzeciw wroga od przodu, z obu flanek i od tyłu. W przypadku, gdy siły atakujące będą w stanie połączyć się na tyłach wroga, to wówczas dochodzi do pełnego okrążenia. Tego typu bitwy często kończą się kapitulacją lub rozbiciem wrogich wojsk, pomimo że otoczone oddziały mogą próbować przełamania, atakując okrążających od środka w celu wyjścia z osaczenia. W takim przypadku należy wziąć pod uwagę odwód, czyli atakujące siły zewnętrzne mogące otworzyć ścieżkę ucieczki dla otoczonych wojsk.
Sun Zi jest uznawany za pierwszego eksperta, który rozróżnił strategię od taktyki prowadzenia wojny. O tym geniuszu wojny opowiem przy okazji omawiania państewka Qi, bo właśnie z niego pochodził.
Podczas bitwy pod Xuge został postrzelony w ramię król Huang, co z racji wiedzy o wojnach kurtuazyjnych staje się niezrozumiałym, a wręcz nieprawdopodobnym. Zastanawiąjącym jest jak do tego mogło dojść, gdyż zgodnie z kodeksem dobrych manier i ceremonialności, nikt nie odważy się zaatakować władcy, ponieważ zostałby ukarany. Walczyć może tylko równy z sobie równym, a nawet książę będąc wasalem nie mógł być równym królowi. Można przypuszczać, że jeden ze szlachetnych wojowników wypuszczając strzały z łuku z zamkniętymi oczami, tak fatalnie tego dokonał, że jedna z nich zraniła władcę – bo takie było jej przeznaczenie i los króla… lub była to zdradziecka strzała królobójcy, która miała jedynie pozorować przypadkowe trafienie.
Wyprawa niefortunnie ukazała jak bardzo dynastia królewska jest osłabiona. Zranienie Syna Niebios i klęska królewskiej wyprawy zniszczyły resztki prestiżu władców Zhou w oczach wasali. Bitwa Xuge potwierdziła niezależność państewek feudalnych i stworzyła podwaliny do walk o hegemonię. Skarbiec pod wpływem klęski na tyle zubożał, że po śmierci króla Huan, w 697 r. p.n.e., aż dziesięć lat było potrzebnych, aby zebrać środki finansowe niezbędne do przeprowadzenia z przepychem należnym monarchom ceremonii pogrzebowej króla.
Niestety przewaga państewka Zheng i bycie liderem pośród państw feudalnych nie trwały długo, bo tylko do śmierci księcia Zhuang w 701 r. p.n.e. Wtedy jego synowie przez blisko dwadzieścia lat walczyli o tron, osłabiając na zawsze swoje państewko.
Chiny u Europejczyka, który stara się poznać odrębność obyczajowości, bogactwo kultury i historii wywołują całkowity zawrót głowy.
POLECAM aplikację na Android "Odkryj Chiny" – poza Polską "Ancient China". Oprócz możliwości poznania pięknych okolic w Chinach, ściągnięcia na pulpit zdjęć w rozdzielczości HD, w formie gry sprawdzimy naszą wiedzę o tych miejscach.
Nagroda za rok 2014 „Poetry&Paratheatre” w kategorii: Popularyzacja Sztuki - Motywy przyrodnicze w poezji chińskiej
Nowości od blogera
Inne tematy w dziale Kultura