Czy Bawaria może zabronić druku "Mein Kampf"?

            Wrocławski Sąd Rejonowy umorzył dzisiaj warunkowo postępowanie  przeciwko wydawcy „Mein Kampf” – donosi Rzeczpospolita. Nie, nie był to proces o propagowanie faszyzmu. Chodziło o prawa autorskie. Rzecz świętą dla liberała.

            Otóż Wolny Bundesland Bawaria, po śmierci wodza III Rzeszy posiadający prawa autorskie do jego książki, próbuje powołując się na prawo własności uniemożliwić rozpowszechnianie nazistowskiej Biblii. O ile można było zrozumieć takie postępowanie w 1948 roku, kiedy to Bawarii prawa autorskie przyznano, o tyle dzisiaj nie tylko mija się ono z celem, ale ogranicza prawo ludzkości o wiedzy o swojej przeszłości. Bo niemieccy (tak, tak, niemieccy, nie polscy) naziści nie mają problemu z posiadaniem tej książki. Natomiast zwykły człowiek „Mein Kampf” sobie nie kupi. Być  może uda się do nazistów i przeczyta ich odbite na powielaczu wydanie bez odpowiedniej przedmowy i rysu historycznego, a może po prostu pomyśli, że skoro zabraniają czytać, to trochę racji Hitler musiał mieć. A może nie przeczyta w ogóle i nie zauważy podobieństwa jakiejś kolejnej ideologii do nazizmu. Historia magistra vitae – czy dobrze jest utrzymywać ludzi w niewiedzy? Czy nie jest to czasem pogarda dla ciemnego ludu, który wiedzieć nie musi tego, co my wiemy?

            Ale nie o tym ma być. Kiedy kończą się prawa własności jednostki, a zaczyna się własność ogółu? Kiedy spadkobiercy nie mogą sobie rościć praw do czyjegoś dorobku? Kiedy coś zaczyna należeć do wszystkich i staje się dziedzictwem ludzkości (zaliczenie książki Hitlera do dziedzictwa ludzkości brzmi groteskowo, ale w końcu jacy dziedzice, takie dziedzictwo)?

            Skrajny liberał odpowie, że prawo własności nie kończy się nigdy. Rzeczywiście, przypadek „Mein Kampf” można by rozwiązać bez gwałcenia praw Bawarii – gdyby powstała inicjatywa społeczna jakiegoś historyka, który założyłby spółkę akcyjną mającą na celu wykup tych praw. Każdy, kto chciałby druku książki Hitlera, kupił by jedną akcję i tak zgromadzony kapitał mógłby rząd Bawarii przekonać. Następnie dochód ze sprzedaży pozwoliłby zwrócić akcjonariuszom część kosztów, a może nawet wypracować zysk. Niestety, żaden polityk nie sprzedałby dziś tych praw za rozsądne pieniądze, bojąc się kamieniowania z antysemityzm itp., i niestety trudno sobie w dzisiejszym, zaspanym, świecie taką inicjatywę wyobrazić. Trzeba więc sięgnąć po inne rozwiązania.

            Sprowadzając rzecz do absurdu, spadkobierca wynalazcy koła mógłby sparaliżować cały świat. Podobnie ktoś, kto jakimś cudem zdobyłby prawa autorskie do Biblii czy Koranu, mógłby rozłożyć całą religię. Czy jednak pozwolono by mu tak zrobić? Nie, ponieważ treści Biblii są dziedzictwem wszystkich chrześcijan, i każdy ma prawo z nich korzystać, by poznać płynące z niej przesłanie. I podobnie rzecz ma się z „Mein Kampf”. Nie jest to zwykła książka – to kawałek historii. Coś, co każdy chcący zrozumieć świat powinien znać. I nie można mu tej możliwości poznania odebrać.

            Dlatego jeśli ktoś chce przeczytać co germański rzeźnik miał do powiedzenia, może wpaść do mnie. Chętnie mu łamiąc prawa rządu Bawarii książkę pożyczę.