Instytut Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK) opublikował wyniki 5. edycji raportu „Nastolatki 3.0”. Wnioski płynące z analizy badań nie napawają optymizmem.
NASK prowadzi badania w tym cyklu od 2014 r. w dwuletnich sekwencjach. W najnowszym raporcie wyniki opierają się na 160 szkołach, które wzięły udział w doświadczeniu. Jak wskazuje NASK, w obliczu ostatnich wydarzeń z udziałem popularnych wśród młodych ludzi influencerów, ta edycja i wszystkie przyszłe działania stają się jeszcze bardziej istotne dla podnoszenia bezpieczeństwa dzieci i młodzieży spędzających tak dużo czasu w internecie.
– Nie sposób zrozumieć dzisiejszego młodego człowieka, bez analizy tego, jak porusza się w sieci. To jest jego realny świat cyfrowy. To on definiuje kondycję młodego człowieka pod względem psychosomatycznym i to on definiuje jego rolę społeczną – powiedział w czasie konferencji Wojciech Pawlak, dyrektor NASK.
Rośnie czas spędzany w internecie
Dr Rafał Lange, kierownik Działu Badań Rynku i Opinii w NASK potwierdził, że rośnie czas spędzany przez nastolatki w sieci. W 2022 roku było to średnio 5 godzin i 36 minut dziennie. Dla porównania, w 2014 roku były to 3 godziny i 40 minut, a w roku 2020 - 4 godziny i 50 minut.
Szczególnie pesymistycznie nastrajające wyniki dotyczą badania problematycznego użytkowania Internetu – dotyczące uzależnienia od sieci. W roku 2020 mówiliśmy o 3,2 proc. nastolatków wymagających wdrożenia terapii, detoksu. Dwa lata później odsetek uzależnionych młodych Polaków wzrósł aż do 8,3 proc.
Patostreamy
W porównaniu do 2018 roku wzrosła liczba nastolatków przyznających się do oglądania patostreamów (w 2018 r. 23,4 proc., a w 2022 roku - 26 proc.), ale zdaniem doktora Lange dużo bardziej niepokojący jest inny wykres. Mianowicie, o ile w roku 2018 czy 2020 co dziesiąty młody człowiek na pytanie: „czy oglądasz tego typu treści?” odpowiadał: „Trudno powiedzieć”, o tyle przy okazji najnowszych badań, aż 16 proc. respondentów odpowiedziało, że „Nie umie ocenić, czy treść, którą oglądało można zakwalifikować do kategorii patostreamingu”.
– Coraz trudniej młodym osobom rozróżnić, gdzie zaczyna się patostream. Tego typu treści są już tak znormalizowane, że nastolatkom trudno ocenić czy mają do czynienia z treścią normalną czy też nie – stwierdzili twórcy raportu.
W tym miejscu trzeba poruszyć wątek problemu przemocy, której w sieci doświadczają dzieci. Niemal 40 proc. nastolatków doświadczyło wyzwisk w sieci, a co czwarty (25 proc.) deklaruje, że był ośmieszany i/lub poniżany. Najczęściej wskazywanym przez nastolatki powodem przemocy online jest wygląd fizyczny (51 proc.). Jednocześnie 60 proc. rodziców twierdzi, że ich dzieci nie doświadczyły przemocy online.
Przemoc. Nagość. Spotkania
Nastolatki doświadczające przemocy często nie reagują i nikomu o tym nie mówią. Bierność w sytuacjach doświadczania przemocy w sieci wzrasta w stosunku do poprzednich lat (2022 r. – 38,5 proc. vs. 2020 r. – 32,4 proc.). Chłopcy rzadziej niż dziewczęta zgłaszają problem agresji online.
Aż 80 proc. rodziców deklaruje, że ich dziecko nie otrzymało nagich lub półnagich zdjęć, przy ponad 32 proc. nastolatków, którzy twierdzą, że otrzymali takie zdjęcia. Co dwudziesty nastolatek przyznaje, że zdarzyło mu się wysłać swoje półnagie zdjęcia, ale tylko 1 proc. rodziców jest świadomy takiej aktywności ich dzieci.
Wzrasta także odsetek nastolatków, które decydują się na spotkanie z osobą dorosłą, poznaną w internecie (2022 – 17,9 proc. vs. 2020 – 14,1 proc.). Co czwarty nastolatek nikogo nie poinformował o takim zdarzeniu.
Rola rodziców kluczowa
Dr Lange mówi, że badania pokazują, iż dzieci otrzymują smartfony w coraz młodszym wieku: – Jakiś czas temu cezurą była Komunia (8-9 lat), dzisiaj mówimy już o pierwszej klasie szkoły podstawowej.
Innym problemem wynikającym z raportu jest fakt, że według badań większość nastolatków deklaruje, że rodzice nie przedstawiają im żadnych wymagań dotyczących korzystania z internetu. Zgoła odmiennie patrzą na to rodzice – prawie 60 proc. z nich uważa, że ustala takie zasady.
NASK mówi nam, że prawie połowa nastolatków przyznaje, iż rodzice umieszczają w mediach społecznościowych fotografie z ich wizerunkiem. Co ciekawe, jedynie co trzeci rodzic przyznaje się do takiego działania.
Internet nowym podwórkiem
Jak zauważył dr Lange, nie oznacza to jednak tego, że wpływa to pozytywnie na samoocenę nastolatków (ponad 40 proc. badanych ma jej niski poziom) czy mniejsze poczucie osamotnienia (ponad połowa badanych czuje się samotna).
Raport mówi nam o ogromnym problemie, który z roku na rok narasta. – Internet jest już immanentą częścią życia, szczególnie młodych ludzi, którzy nie znają czasów sprzed internetu. Nie znaczy to jednak, że możemy jako dorośli uznać to za fakt, wobec którego nie możemy nic zrobić – mówił Mateusz Mrozek, Dyrektor Pionu Ochrony Informacyjnej Cyberprzestrzeni NASK.
Fot. Pixabay
MD
