Jak wynika z najnowszego rynkowego raportu pt. „Polacy na kursie Black Friday. Edycja 2025”, autorstwa UCE RESEARCH i Shopfully Poland, 71,9 proc. konsumentów zauważa w sklepach realne sytuacje, że cena produktu lub usługi jest podnoszona przed Black Friday, aby "promocja” w późniejszym okresie wyglądała atrakcyjniej. Akcja w sklepach trwa dziś.
- To bardzo wysoki odsetek, który wyraźnie pokazuje, że Polacy są czujni i coraz bardziej doświadczeni zakupowo. Nie dają się nabrać na marketingowe sztuczki i pułapki promocyjne. Nie jest to również wynik zaskakujący, bo od kilku lat w mediach głośno mówi się o tzw. fałszywych promocjach. Ale niepokojące jest to, że takie praktyki wciąż są widziane przez większość konsumentów – komentuje Robert Biegaj, współautor raportu z Shopfully Poland.
Black Friday: najpierw sprawdź ceny
Zdaniem autorów raportu, wyniki sugerują, że konsumenci są nie tylko świadomi, ale też podejrzliwi wobec promocji. Część z nich z pewnością bazuje na własnych obserwacjach, ale równie istotną rolę odgrywają medialne ostrzeżenia przed sztucznymi obniżkami. Dla rynku oznacza to, że sprzedawcy muszą bardziej dbać o autentyczność i przejrzystość promocji, bo konsumenci weryfikują ceny coraz dokładniej. Zbyt wiele nagłośnionych nadużyć może obniżyć zainteresowanie Black Friday, bo klienci mogą rezygnować z zakupów lub przenieść je do sklepów o bardziej wiarygodnej polityce cenowej. Osoby, które spotykają się z podnoszeniem cen przed Black Friday, najczęściej mówią, że wiele razy to zauważają – 26,9%. Poza tym 23 proc. często to widzi, a 22 proc. już kilka razy z tym się zetknęło.
- To pokazuje, że dla wielu osób nie jest to incydentalne doświadczenie, lecz powtarzający się schemat. Skala zjawiska jest zatem znacząca i systemowa. Nie mówimy o pojedynczych przypadkach, ale o trwałej praktyce części rynku. Zresztą to nie tylko wrażenie, bo konsumenci regularnie spotykają się z pozornymi promocjami, nawet mimo tego, że przecież funkcjonuje sporo różnych przepisów i dyrektyw, w tym nawet unijnych. Dla branży to poważny sygnał ostrzegawczy – uważa Robert Biegaj.
Historia cen to podstawa
Tylko 4,6 proc. ankietowanych nigdy nie zauważyło ww. zjawiska. Ta grupa konsumentów nie śledzi regularnie cen, nie porównuje ofert lub nie kupuje w tym okresie, więc nie ma podstaw do zauważenia różnic. Nie wszyscy konsumenci są aktywni w obserwacji rynku.
Z raportu wiadomo też, że 84 proc. konsumentów każdorazowo sprawdza, czy dana promocja jest prawdziwa oraz opłacalna dla nich. Zdaniem ekspertów to bardzo wysoki wskaźnik, który oznacza, że większość konsumentów aktywnie weryfikuje oferty. Stoi za tym zarówno chęć oszczędności, jak i ograniczone zaufanie do handlowców. Konsumenci stali się bardziej racjonalni i pragmatyczni. Coraz częściej również korzystają z porównywarek cenowych, aplikacji mobilnych i historii cen. Dla handlu oznacza to konieczność rzetelnej komunikacji cenowej. W przeciwnym razie klienci szybko zdemaskują fałszywe promocje i stracą zaufanie do danej marki lub sklepu.
Nie da się oszukiwać klientów w nieskończoność
Autorzy raportu podkreślają, że wartość 84 proc. potwierdza rosnącą dojrzałość konsumentów i efekt edukacji medialnej z ostatnich lat. Dla rynku to jednak wyraźny sygnał ostrzegawczy – czasy promocyjnych sztuczek się skończyły. Dziś klient sprawdza, porównuje i planuje zakupy z wyprzedzeniem. Black Friday przestaje być impulsywnym świętem okazji, a coraz bardziej staje się świadomym polowaniem na rzeczywiście korzystne oferty. Ponadto 14 proc. konsumentów nigdy nie weryfikowało zmian cen. Do tego 2% nie pamięta, czy to robiło.
- Może to wynikać z wysokiego poziomu zaufania do marek, które znają i regularnie odwiedzają, ale też z braku czasu lub motywacji do ich porównywania lub z niższej świadomości konsumenckiej, zwłaszcza w starszych grupach wiekowych. Zresztą nie chodzi tylko o ufność, to również kwestia nawyku zakupowego. Naiwność i nieświadomość niektórych konsumentów mogą być wykorzystywane przez nieetycznych sprzedawców - podsumowuje Robert Biegaj.
Fot. Black Friday na świecie/PAP/EPA
Tomasz Wypych
Inne tematy w dziale Gospodarka