Niezależny Prokurator Krajowy, Andrzej Seremet, postuluje (na przyszłość) wprowadzenie aneksu do konwencji chicagowskiej, będącej podstawą prawną określającą zasady badania wypadków samolotów cywilnych. Informację o niedawnym wywiadzie można znaleźć tu:
wiadomosci.wp.pl/kat,1342,title,Seremet-wprowadzic-aneks-do-Konwencji-Chicagowskiej,wid,12658187,wiadomosc.html
Propozycja prokuratora Seremeta i krótkie uzasadnienie:
- Myślę, że wobec wątpliwości podnoszonych w tej konkretnej sprawie - a nie da się wykluczyć, że i w przyszłości takie wystąpią - trzeba wziąć pod uwagę możliwe rozbieżności stanowisk i interesów, oczywiste w społeczności międzynarodowej. Może byłoby godne rozważenia, żeby uzupełnić Konwencję Chicagowską przez powołanie stałego zespołu badawczego, do którego wchodziliby przedstawiciele wszystkich państw sygnatariuszy?
Chodzi więc o propozycję powołania stałego, międzynarodowego zespołu, nadzorującego badanie wypadków lotniczych. Rozumiem, że ważną motywacją jest to, by uniknąć rodzących napięcia sytuacji, na przykład takich jak ta, że (hipotetycznie) katastrofę samolotu wiozącego przedstawicieli rządu jednego kraju bada organ rządu drugiego kraju, rządu niezbyt liczącego się z prawem i nieprzyjaznego politycznie ofiarom katastrofy. Prokurator zastrzega, że ten postulat znaczącej modyfkacji prawa międzynarodowego nie jest votum nieufności dla rosyjskiego MAK, tylko skutkiem takich ogólnych przemyśleń ze sprawy śledztwa smoleńskiego. No dobrze, przyjmijmy wersję, że prokuratorowi Seremetowi nie chodzi o faktyczne trudności ze współpracą między MAK a polską prokuraturą, a o negatywny odbiór przez opinię publiczną sytuacji, w której Polska nie może uzyskać bezpośredniego dostępu do własnych nośników informacji, takich jak rejestratory lotu. Nawet w takim wypadku, postulat daleko idącej zmiany prawa międzynarodowego oznacza, że sprawa jest bardzo ważna. Widać to tym dobitniej, że kwestie lotnicze, dostęp do materiału dowodowego na temat np. kontroli lotów, to kwestie o istotnym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa. Oddanie ich pod kontrolę międzynarodowej komisji to byłoby posunięcie rewolucyjne, z czego wprost wynika, że nie ma raczej szans na taką zmianę.
Sprawa jest zatem poważna, a polska prokuratura najwyraźniej źle ocenia współpracę z MAK. Wraca więc pytanie o zasadność przyjęcia przez polski rząd konwencji chicagowskiej jako podstawy prawnej dla badania katastrofy w Smoleńsku. Gdyby przyjąć inną formułę, to nie byłoby potrzeby postulowania po niewczasie zmian prawa miedzynarodowego. Przede wszystkim, trzeba podkreślić, że konwencja chicaowska nie miała a priori zastosowania do katastrofy w Smoleńsku, ponieważ ta konwencja sama stanowi, że nie stosuje się do statków powietrznych państowych (Art. 3 konwencji), w tym do samolotów wojskowych. Przedstawiciele rządu argumentują, że mimo to, konwencja jest wygodną, gotową podstawą badania katastrofy, a pisanie nowej umowy byłoby bardzo czasochłonne, co opóźniłoby rozpoczęcie badania wypadku.
Czy tak jest naprawdę?
Otóż, zapisy konwencji chicagowskiej dotyczące procedur badania wypadków są zawarte w Załączniku 13. Istotne dla definicji procedur badania są strony 22-32 w polskiej wersji, zawierające dość ogólne, naturalne zalecenia. Ten tekst można byłoby z łatwością zaadaptować do potrzeb dedykowanej umowy międzyrządowej określającej procedurę badania tej wyjątkowej katastrofy.
Stworzenie komisji dwustronnej, z równym dostępem do najważniejszych dowodów było prawnie i technicznie możliwe i naturalne w tej sytuacji. Pokazuje to choćby przykład procedury wspólnego, polsko-białoruskiego badania katastrofy białoruskiego Su-27 w roku 2009, która zdarzyła się podczas pokazu w Radomiu.
Wynika z tego, że oddanie przez rząd Tuska głównego śledztwa smoleńskiego i materiału dowodowego pod wyłączną jurysdykcję administracji Putina było motywowane wyłącznie względami politycznymi.
Z wywiadu prokuratora Seremeta wynika, że skutki tej decyzji sa złe.
Tekst konwecji chicagowskiej można znaleźć tu
:www.ulc.gov.pl/_download/prawo/prawo_miedzynarodowe/konwencje/01_00_00_-_Konwencja_chicagowska.pdf
a Załącznik 13 tu:
www.ulc.gov.pl/_download/prawo/prawo_miedzynarodowe/zal13_10.pdf
Inne tematy w dziale Polityka
