(Nie)Obejrzane w telewizji

Ale tylko fragment. Tylko początek i tylko kawałek. Ładne europejskie miasto. Żołnierze z gwiazdami na czapkach. Wchodzą do cukierni, kupują słodycze, płacą. Miła, sielankowa atmosfera. Imiona personelu sugerują, że sprzedawcy są Żydami. Żołnierz zamawia cukierki, płaci, po czym darowuje słodycze ładnej dziewczynie za kontuarem i wraz z kolegą wychodzą.

 

Szukam w pamięci, gdzie mogłoby to się dziać? Miasto wygląda na zachodnioeuropejskie, ale te gwiazdy na czapkach – Niemcy? Ale miasto powinno być zniszczone, Rosjanie byli okupantami, Żydzi w sklepie? Może Austria? Sowiecka strefa okupacyjna? Dziwne.

 

Rozanielone dziewczęta wybiegają na miasto, pomiędzy uliczki. Nagle spokój mąci ostrzał artyleryjski. Tupot wojskowych butów. Sowieccy żołnierze biegają z karabinami, padają zabici. Na ciężarówkach wjeżdżają Niemcy. Komunikat do mieszkańców Przemyśla! Żydzi pojawiają się z opaskami na rękawach. Wyłączam telewizor.

 

*

 

Kilkanaście kilometrów od Przemyśla jest wieś Krasiczyn. W 1939 roku zajęli ją Niemcy. Na mocy porozumień ze Stalinem mieli się wycofać na drugi brzeg Sanu a Krasiczyn miał przypaść Sowietom. Właściciel zamku w Krasiczynie w pośpiechu wywozi nieznaczną część rodzinych pamiątek i co cenniejszego wyposażenia. Po kilku dniach do Krasiczyna wkraczają sowieci. Azjatyckie hordy demolują zamek, książki lądują na dziedzińcu, meble, wyposażenie, wszelkie ozdoby, stiuki i polichromie są niszczone – tam dokąd mogli sięgnąć sowieccy żołdacy wszystko jest obtłuczone (w niektórych pomieszczeniach wysoko, tam gdzie nie sięgali zachowały się resztki zdobnictwa). W pokojach zbijają prycze, przynoszą słomę i siano. Z krypty wynoszą metalowe trumny, zwłoki wyrzucają na dziedziniec a w trumnach poją konie. Bezczeszczeni są przodkowie kardynała Sapiehy.

 

*

 

A co się dzieje w sowieckiej strefie okupacyjnej? Aresztowania, terror, wywózki, mordy, donosicielstwo. W Szczebrzeszynie do którego na krótko w 1939 wkroczyli Sowieci żydowskie milicje rozbrajają polskich żołnierzy. Oficerowie polskiego wojska trafiają do Katynia, Charkowa, Miednoje. Trwa fizyczna likwidacja polskiej inteligencji i wszelkich elementów nieprawomyślnych.

 

*

 

W telewizorze Przemyśl piękny i spokojny, dziewczyny uśmiechają się do sowieckich żołnierzy, sowieccy żołnierze darowują im cukierki, wszyscy czyści, ładni, zadbani i odkarmieni. Wyłączam telewizor.

 

***