Dobra osobiste człowieka - czym są

Dobra osobiste to wartości o charakterze niemajątkowym, mające szczególne znaczenie dla poszanowania godności i czci każdego człowieka, oddające jego przynależność psychiczną i fizyczną względem nich. W polskim porządku prawnym wymienione są przede wszystkim w art. 23 Kodeksu cywilnego, choć jest to katalog otwarty i dobrami osobistymi są także niektóre inne, niewymienione wprost w tym przepisie, ale uznane jako takie przez doktryne i orzecznictwo. Tytułem przykładu z dóbr osobistych niewymienionych w ww. przepisie, ale uznane w orzecznictwie jest prawo do prywatności czy kult pamięci po bliskiej osobie zmarłej. Również najwyższy w polskim porządku prawnym akt prawny - Konstytucja RP dotyka problematyki dóbr osobistych. Za podstawowe dobro osobiste należy uznać, zgodnie z art. 30 Konstytucji, przyrodzoną i niezbywalną godność człowieka która stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych. Konstytucja wspomina też m.in. o ochronie życia prywatnego i rodzinnego. W przypadku np. godności mamy do czynienia z pewnym dualizmem bowiem dzieli się na dwie warstwy, określanej jako  cześć wewnętrzna tego dobra osobistego w postaci czci, a z drugiej strony dobrego imienia, określanej mianem tzw. czci zewnętrznej. Zgodnie z polskim prawem, są one niezbywalne, co oznacza, że nie możemy się ich zrzekać ani przenosić na inne osoby. Ochrona dóbr osobistych ma na celu zapewnienie, by nikt nie naruszał naszej czci, intymności czy godności (w podwójnym ujęciu o czym było powyżej).Podobnie z prawem do prywatności i szeregiem innych dóbr osobistych. W przypadku ich naruszenia mamy prawo dochodzić zadośćuczynienia za krzywdę. Przede wszystkim podstawową formą ochrony prawnej w przypadku naruszenia dóbr osobistych są adekwatne do sytuacji przeprosiny, ale sąd może również zasądzić zadośćuczynienie. Nikt bowiem nie może wkraczać bezprawnie w cudze dobra osobiste.

Dobra osobiste przysługują każdemu człowiekowi, niezależnie od jego wieku, obywatelstwa czy stanu psychicznego, niezależnie od jego poglądów, religii czy płci. Przepisy dotyczące ochrony dóbr osobistych stosowane są także w odniesieniu do osób prawnych czy tzw. ułomynch osób prawnych, ale w kontekście ich działalności. Stowarzyszenie nie może posiadać dobra osobistego, jakim jest zdrowie, ponieważ jest to cecha przypisana wyłącznie do osób fizycznych. Orzecznictwo wskazuje, że ochrona dóbr osób prawnych dotyczy głównie elementów związanych z ich funkcjonowaniem, takich jak nazwa, znak towarowy czy opinia handlowa, które zapewniają im sprawne działanie. Natomiast nie ma wątpliwości, że dobra osobiste nie przysługują rzeczom lub ,,bytom" typu sztuczna inteligencja. Nie przysługują również zwierzętom, albowiem dobra osobiste są właściwe jedynie człowiekowi (z zastrzeżeniem uwag jak wyżej), stąd nie można mówić o np. naruszeniu dobrego imienia psa czy prywatności jaszczurki, choć należy im się humanitarne traktowanie oraz swego rodzaju ,,szacunek" jako bytom żyjącym, nie oznacza to istnienia dóbr osobistych w rozumieniu prawnym. Tak więc dobra osobiste są jedną z najważniejszych kwestii ujętych w polskim prawie cywilnym, bo przysługują każdemu a ich ochrona jest zadaniem państwa.