Rzecz o dobrach osobistych

Reakcja prawna na naruszenie dóbr osobistych jest regulowana zarówno przez Kodeks Cywilny, jak i Kodeks Karny, co podkreśla ich szczególne znaczenie w ochronie wartości osobistych. Dobra osobiste obejmują m.in. zdrowie, wolność, cześć. Co prawda regulacja cywilnoprawna i karna różnią się, ale są też pewne podobieństwa.

Ochrona dóbr osobistych w prawie cywilnym (art. 24 k.c.) pozwala poszkodowanemu żądać zaniechania naruszeń, usunięcia ich skutków, zadośćuczynienia lub odszkodowania. W prawie karnym (art. 212 k.k.) naruszenie to może skutkować przede wszystkim karą grzywny, ograniczenia wolności lub teoretycznie nawet pozbawienia wolności, a także zasądzeniem nawiązki na rzecz pokrzywdzonego lub cel społeczny.

Podmiotami chronionymi są zarówno osoby fizyczne, jak i prawne, których dobra osobiste mogą zostać naruszone poprzez publikację. Ochrona ta obejmuje zarówno środki majątkowe  jak i niemajątkowe. Zasadza się to przede wszystkim na żądaniu przeprosin i zadośćuczynieniu za krzywdę.

Ochrona dóbr osobistych wymaga indywidualnej oceny każdego przypadku, uwzględniając charakter naruszenia i środki użyte do jego dokonania. Naruszenie tych wartości wiąże się z możliwością podjęcia różnych środków prawnych, zarówno cywilnych, jak i karnych. Katalog dóbr osobistych zawarty w art. 23 KC nie jest wyczerpujący i jest uzupełniany przez Konstytucję RP, umowy międzynarodowe oraz doktrynę i orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz sądów powszechnych.

Artykuł 24 KC wprowadza domniemanie prawne bezprawności działania osoby zagrażającej lub naruszającej
dobro osobiste innej osoby, tj. obowiązek wykazania, że działanie było zgodne z prawem ciąży na osobie
naruszającej dobro osobiste (przerzucenie ciężaru dowodu).