JEDNO PAŃSTWO DWA SYSTEMY?

REFORMY PRAWNE I RÓŻNORODNOŚĆ SYSTEMÓW PRAWNYCH W CZASACH ZYGMUNTA STAREGO PIERWSZEGO

Gdy przyglądamy się słabym królom i ich czynom, ze zdziwieniem często spostrzegamy, że nie byli wcale tacy bierni i podejmowali wiele działań na rzecz sprawnego państwa . Tak było z Zygmuntem Pierwszym Starym , Stanisławem Augustem i Augustem Drugim Mocnym, i całkiem dużym wysiłkiem podjętym przez nich na rzec naprawy państwa . Pracowali nad jakością monety i nad systemem prawnym , jego jakością , przejrzystością a także nad budową silnej i sprawnej armii . Tak było w czasach Zygmunta Starego . Początki miały miejsce już za jego brata Alexandra, na polecenie to którego, Łaski dokonał kodyfikacji naszych praw . Jest to druga w naszej historii reforma prawna [ pierwszej dokonał Kazimierz Wielki w połowie XIV wieku , a trzecią będzie reforma Stanisława Augusta zapoczatkowana już właściwie przez króla Stanisława Leszczyńskiego, - będzie to ten czas nieustannych prób [bo i August II próbował działać na tym polu ], poszukiwań i eksperymentów które jakoś pozostawały w sferze teorii, zamiast zadziałać w świecie materii , i zaistnieć . Zwraca uwagę, że już co najmniej od Kazimierza Wielkiego, a nawet zapewne wcześniej mieliśmy różnorodność praw , i Król Kazimierz tworząc Statuty, uszanuję tą odmienność i różnorodność , a ona sama nie jest, jak się okaże, żadną przeszkodą w funkcjonowaniu państwa Jeszcze nawet Marszałek Piłsudski pomimo “lewicowych naleciałości” w jego myśleniu, uszanuje tą różnordność, która tworzy Wielką Jedną Całość . I da autonomię dla Śląska . Śląsk będzie miał własny parlament , choć niestety już nie 15 albo 17 księstw ale tylko jeden . Dopóki państwo jest sprawne i dobrze działa , najlepiej z silną władzą wykonawczą , silne państwo okrojone do absolutnego minimum, do tego jeszcze z bezpośrednim systemem lokalnym sprawowania władzy [ "pionowe na górze poziome na dole" ] . A więc jeśli państwo dobrze działa, to jego różnorodność jedynie go wzmacnia, i pracuje na jego korzyść . -Warto zwrócić uwagę że Kurlandia i Semigalia dochowały wierności Rzeczypospolitej i “jej” Koronie aż do czasu chwilowego upadku naszego kraju, związane z jego przyłączeniem do Rosji, a następnie utworzenia unii polsko-rosyjskiej w której to chyba nie byliśmy równorzędnymi partnerami, zważywszy na poparcie powstań przez znaczną część społeczeństwa. -Podobnie Wielkie Księstwo, ta nasza druga para i druga połowa z “mistycznego małżeństwa” państw i narodów . Można nawet powiedzieć że likwidacja odrębności Wielkiego Księstwa przynosiła nam pecha, a tendencje odśrodkowe, odwrotnie pojawiały się podczas prób unifikacji kraju . Ale wróćmy do Zygmunta Starego i jego reform. Przyznać trzeba że dobrze rozumiał odrębność regionów, narodów i kultur. I tak. W 1518 zostaje spisany zbiór praw dla Ormian zamieszkujących rozlegle obszary R.p. zwany Statutami Ormiańskimi . W 1529 powstaje pierwsza część Statutów Litewskich zbiór prawa dla "Wielkich Książan" . Oprócz tego Mazowsze które zostaje [prawdopodobnie] przyłączone podstępem* do naszego kraju , będzie rządziło się nadal własnym prawem, a nawet, co więcej Zygmunt każe je spisać w formie Statutów Mazowieckich . Nasze prawa przyjmą dopiero Mazowszanie w 1576 czyli prawie 50 lat po przyłączeniu ich księstwa do Polski . Skarby zostały połączone wcześniej o ile pamięć mnie nie myli . Co możemy powiedzieć na koniec . Róznorodność naszego prawa nie było przeszkodą w jego funkcjonowaniu . A nawet zlikwidowanie odrębności Wielkiego Księstwa, nie wzmocniła nas a wręcz przeciwnie . Czy tworzyć różnego rodzaju federacje ,unie, .. oczywiście tak ale z poszanowaniem odrębności i niezależności struktur krajów, ich odmiennych obyczajów i praw. (raczej na zasadzie federacji) .

-Przy okazji warto zwrócić uwagę na elastyczność gotowość systemów , i ich kultur do transformacji . Na Tajwanie* gdzie rządzili komuniści narodowi pod wpływem trudnej sytuacji materialnej system wolnej gospodarki wprowadzono z łatwością i stał się wręcz ona symbolem gospodarczej wolności . Podobnie było w Chinach kontynentalnych gdzie komuniści międzynarodowi dokonali ostrożnej i powolnej reformacji gospodarki . I nie ma to chyba związku* z cywilizacją Chin południowych przenikniętych duchem Taoizmu i częściowo Buddyzmu a Północnymi i środkowymi chinami gdzie dominowała cywilizacja Konfucjańska i Legijska . Choć najbardziej rozwinięte gospodarczo są obszary południa , Makao , Singapur, Hongkong i Tajwan . A na terenie Chin kontynentalnych Szangchaj i teraz Szangdu . Nasz kraj znany z elastyczności, łatwości w dziedzinie tworzenia nowych struktur prawnych co pokazał nie raz a na przykład w czasach Zygmunta Starego właśnie , albo niedawno temu gdzie przystosował na ile można było system socjalny do naszych reali i reguł , teraz ma trudności w przejściu do systemu nomokracji , także nomokracji w dziedzinie ekonomi i gospodarki - to jest wolnej wymiany gdzie niewolenie osoby działającej na rynku jest przez państwo praktycznie nie istnieje . Rosja znowu po transformacji jeszcze gorszej od naszej, i z tragiczna przeszłością, zdaje się otrząsać i tworzyć powoli własny model , bardziej wlaściwy dla niej . Czy po upadku projektu państwa Unijnego [unii państw europejskich] jaki być może będzie miał miejsce nie nastąpi rodzaj eksplozji [tąpnięcia ], którego skutki będą gorsze dla europy niż dla nas zawalenie unii środkowo i wschodnio europejskiej której idea i projekt legły w gruzach pod koniec lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku zostawiając po sobie czarną dziurę, , albo wcześniej rozpad unii środkowoeuropejskiej tworzonej przez Polskę , Litwę, Ukrainę i Białoruś, w ramach wielkiej Rzeczypospolitej?, czego skutki odczuwamy do dziś jako rodzaj geopolitycznej, acywilizacyjnej próżni, uczynionej przez sąsiadów terytorium przejściowym

————————————-

* prawdopodobnie otruci, o swojej hipotezie, “przyłączenie za władzę” zawartą przez mazowieckie elity z Zygmuntem wspominałem już