O pewnym Niemcu

Tekst ten dedykuję Trammerowi, bo okazało się dzisiaj, że zwiedzaliśmy te same miejsca i te same miejsca nam się podobały.

„…kto widział Muskau,

zajrzał mi do serca…”

Hermann Puckler

Park krajobrazowy w Bad Muskau podzielony jest dziś granicą państwową. Leży na Łużycach, które w tym miejscu administrowane są przez władze Saksonii. Kraina ta podzielona jest dziś bowiem pomiędzy dwa niemieckie landy i Polskę.

Liczący ponad 500 hektarów park krajobrazowy w Bad Muskau jest urzeczywistnieniem XIX wiecznych idei architektów-ogrodników. Natura nie jest po to, by ją poprawiać, lecz po to, by żyć z nią w harmonii, natura jest wielka, potężna i bije od niej powaga. Taka właśnie natura powinna być otoczeniem nowoczesnego człowieka. Architekci ogrodnicy XIX stulecia zrywają z żywą wciąż rokokową czułostkowością, rezygnują z arkad porośniętych bluszczem i melancholijnych galeryjek skrytych wśród zieleni. Jako jeden z pierwszych nowe idee wprowadzał właściciel dóbr Muskau – Hermann Puckler

„…Park powinien mieć charakter jedynie swobodnej przyrody i naturalnego krajobrazu, w którym działalność człowieka jest ledwie widoczna. Ograniczona być ona powinna do założenia i utrzymania dróg oraz do celowego utrzymania niezbędnych budynków…”

Tak pisał Heramn Pukcler, właściciel Musaku i twórca ogromnego założenia ogrodowego w 1816. Jego idee nawiązywały do rozpowszechnionych w Anglii wielkich założeń parkowych, obejmujących ogromne przestrzenie łąk, lasów i pól, gdzie elementy „człowiecze” ograniczały się wyłącznie do bezpośredniego otoczenia domów i budynków użyteczności.

Taki właśnie park – ogromny, zaprojektowany w guście angielskim przez niemieckiego księcia, możemy oglądać po obu stronach Nysy Łużyckiej. Jego projektant – ogrodnik książat i książe ogrodników żył w latach 1785 – 1871 i zapisał się w historii jak wielki teoretyk i znakomity architekt - ogrodnik, jeden najwybitniejszych mistrzów na kontynencie Europejskim. Mówiono o nim, że maluje drzewami.

Od 1823 r. w Muskau działa uzdrowisko. Z całej Europy, ale głównie z Niemiec i Polski ściągali tu zamożni kuracjusze, by zażywać borowinowych kąpieli. Dziś Bad Musaku dalej pełni swą funkcję, kusząc wczasowiczów wodami zdrojowymi wydobywanymi od niedawna z głębokości aż 1400 metrów. Wokół miasta oraz na terenie parku wytyczono wiele kilometrów ścieżek rowerowych nazwanych „Szlakiem rowero-powozowym księcia Pucklera”. Na terenie parku mieści się wypożyczalnia rowerów i powozownia, po parku możemy poruszać się bowiem bryczką zaprzężoną w parę koni albo wierzchem. W Musaku jest także wypożyczalnia kajaków i stacja kolejki wąskotorowej kursującej pomiędzy uzdrowiskiem a pobliskim miasteczkiem Weis Wasser, które, jak każda miejscowość w tych okolicach, ma swoją łużycką nazwę widoczną na drogowskazach – brzmi ona bardzo znajomo – Bela Woda.

Prawdziwą ozdobą parku krajobrazowego w Muskau jest renesansowa bryła zamku, jest to tak zwany zamek nowy, jego historia sięga XVI stulecia. Ślady renesansowych dekoracji nosi środkowa część, ozdobiona charakterystycznym dla północnych krain ornamentem „okuciowym”. Największa i najbardziej malownicza część budowli – skrzydło z wieżą powstała w XVIII i XIX wieku. Do niedawna w zamku trwał gruntowny remont, który właśnie został ukończony. Dziś rezydencja otwiera swe podwoje dla zwiedzających. Szczególną atrakcją jest zamkowa wieża, z której podziwiać można wcielone w drzewa i łąki idee księcia Hermanna Pucklera.