Wierzba energetyczna

Przy końcu lat 90. XX w. pojawiła się w Polsce koncepcja uprawy wierzby energetycznej. Był to okres ogromnego rozwoju polskiego rolnictwa, bo zlikwidowano państwowe gospodarstwa rolne i nagle pojawiła się znacząca oferta areału do zagospodarowania. Był to czas przebudowy polskiej gospodarki, likwidowano nierentowne kopalnie węgla kamiennego, spółdzielnie mieszkaniowe likwidowały lokalne ciepłownie na koks i przebudowywały je na miał węglowy - co było opłacalnym paliwem, a wkrótce wszedł na polski rynek gaz importowany zza granicy. Zlikwidowano polskie koksownie, a było ich nawet sporo, każda większa miejscowość miała własną gazownię.

Oferta wierzby energetycznej pojawiła się zupełnie niespodziewanie. Wystarczyło obsadzić posiadany areał wierzbą wiciową (jej odmiany przyrastały blisko 20 krotnie szybciej niż inne odmiany drzew) i otrzymywać około 20 ton z każdego hektara masy suchego drewna przydatnego na cele opałowe.

W tamtym czasie (lata 1999-2000) jeszcze nikt nie wiedział, jak wygląda taka wierzba przyrastająca nagle do grubych konarów... Okazuje się, że jest to krzew o bardzo szybkim wzroście wprawdzie cienkich, lecz bardzo długich pędów. W krótkim czasie ich łączna długość po przycięciu odpowiednio skonstruowaną sieczkarnią daje znaczną objętość nadającą się do spalenia w celach grzewczych...

I tutaj przyszła w sukurs technologia pieców na gaz drzewny... Dokładnie taki sam, jaki stosowano w latach II wojny światowej do napędu silników spalinowych w przypadku braku benzyny. Tym razem pojawiły się piece na Gasholz - czyli piece do spalania węgla drzewnego.

Tu w komorze spalania rzeczywiście spala się drewno - ale tylko częściowo. Chodzi o doprowadzenie do częściowego spalenia drewna przy ograniczonej ilości tlenu. Wprawdzie wytrąca się tutaj woda (w postaci pary wodnej, która odparowuje i ulatuje przez komin), ale pozostaje jeszcze tlenek węgla - czyli znany nam powszechnie "czad" - gaz powstający w wyniku spalania przy zbyt małej ilości tlenu. Ten gaz - przy odpowiednio szczelnym piecu i precyzyjnie dozowanym dopływie powietrza - spala się już przy powierzchni drewna i dzięki temu można uzyskać temperaturę spalania zbliżoną do parametrów spalania olejów opałowych lub węgla kamiennego. Spalanie gazu drzewnego z postaci CO do postaci CO₂ daje ogromny przyrost energii cieplnej w palenisku a możliwość corocznego odrostu pędów już przy jednym hektarze pozwala na zapewnienie energii na ogrzewanie dla jednej rodziny przez cały sezon grzewczy a może nawet i na rok...

Wierzbowa "zrębka" wygodna przy spalaniu w zautomatyzowanych piecach ekologicznych...

Okazuje się, że duży nakład pracy jest potrzebny przy zakładaniu plantacji. Chodzi o obsadzenie gruntów z nadmiarem wody w glebie. Warto zastanowić się, czy wykorzystać do obsadzenia obszar lokalnej, biologicznej oczyszczalni ścieków, ponieważ wierzba wręcz wysysa wodę z gruntu a pochłonięcie zanieczyszczeń chemicznych nie powinno wpływać na zdrowotność - w czasie wzrostu plantacji zagęszczenie metalami ciężkimi oraz innymi związkami chemicznymi zawartymi w ściekach powinno zmniejszyć się do ilości dopuszczalnej. A dodatkowo można otrzymać surowiec odnawialny do wykorzystania przemysłowego w energetyce.

Doświadczenia osób, które taka plantację założyły, w dużej części są pozytywne. Plantację można sukcesywnie powiększać, ponieważ nasadzanie odbywa się jesienią lub bardzo wczesną wiosną, pierwszy rok uprawy wymaga starannego odchwaszczania wyrastających sadzonek, ale już z chwilą przemysłowej eksploatacji plantacji praca na niej odbywa się w okresie zimowym - kiedy to ścina się wyrośnięte pędy i rozdrabnia je do postaci wygodnej przy spalaniu.

Okres od wiosny do jesieni praktycznie jest już wolny od pracy przy plantacji, dlatego można dokupić kolejną porcję sadzonek i obsadzić kolejne poletko...