Skąd przyszliśmy? Na tropach zaginionego plemienia Basków albo O pochodzeniu nazwiska ‘Warduliński’ ( Część Druga )
(Cz I jest tutaj:
https://www.salon24.pl/u/edalward/1177680,skad-przyszlismy-na-tropach-zaginionego-plemienia-baskow-albo-o-pochodzeniu-nazwiska-wardulinski )
…
Inny ciekawy ślad prowadzi na Bałkany, do Północnej Macedonii, w góry. Znajduje tam się grzbiet górski Vardul. Oto jego współrzędne : N 41°03′42″ E 20°52′45″, patrz : https://mapcarta.com/29171262 .
Kim był ów Vardul którego tak uczczono? Chodzi pewnie o urodzonego w 1280r “Боряк (Вордун), Вордил, Вардул, Вардил “ znanego też jako “wojewoda Варадан", "Бордян" czyli o “Borjak-a (Vordun-a), Vordil-a, Vardul-a, Vardil-a”, o “wojewodę Varadan-a, Bordjan-a " wg. : https://www.geni.com/people/Боряк-Бордун-Вардул-Вардун/6000000047717340267
Na stronach :
https://www.protobulgarians.com/Statii%20za%20prabaalgarite/Prabaalgarski%20zhenski%20imena.htm
(to strony o proto-Bułgarach: Język, pochodzenie, historia i religia w artykułach, książkach i muzyce...)
mówi się o nim jako o « Вордун (Вордил, Вардул, Вардин) » czyli « Vordun (Vordil, Vardul, Vardin) », "według niektórych ojciec ‘wojewody’ Momchila i syn bojara Pagan-a".
O Momchil-u Wikipedia pisze tak:
Momchil (bułgarski: Момчил, grecki: Μομ[ι]τζίλος lub Μομιτζίλας,[2] serbski: Момчило / Momčilo; ok. 1305 - 7 lipca 1345) był XIV-wiecznym bułgarskim rozbójnikiem… i lokalnym władcą. Początkowo był członkiem bandy grasującej na pograniczu Bułgarii, Bizancjum i Serbii, a następnie został zwerbowany przez Bizancjum jako najemnik…, został władcą rozległych terenów w Rodopach i zachodniej Tracji… ( https://en.wikipedia.org/wiki/Momchil ).
Było to w czasach tzw drugiego państwa czy carstwa bułgarskiego którego szczyt powodzenia przypadał na pierwszą połowę XIIIw i które upadło w 1396r. Chodzi więc o ojca lokalnego « Janosika », narodowego bohatera i władcy:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Monument_to_Momchil.jpg/260px-Monument_to_Momchil.jpg
Nazwisko jego dziadka - ‘Pagan’ - jest uwazane za proto-bulgarskie. Proto-Bułgarzy zamieszkiwali kiedyś między Dnieprem a Donem, na terytorium dzisiejszej Ukrainy (i mówili językiem z rodziny języków tureckich) :
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Old_Geat_Bulgaria_fr.svg/langfr-1280px-Old_Geat_Bulgaria_fr.svg.png
Przybyli oni w VIIw po Chrystusie nad Dunaj i wymieszali się z przeważająca liczebnie miejscową ludnością słowiańską.
Skąd na Bałkanach to imię-nazwisko Vardul / Вардул ? Przez językoznawców tez jest ono uważane za bułgarskie czy jeszcze starsze bo proto-bułgarskie. Więc za – miejscowe (przypomina to trochę twierdzenia niektórych polskich lingwistów o lokalnym pochodzeniu polskiego nazwiska Wardul). Które ewentualnie przywędrowało tam wraz z proto-Bułgarami znad Dniepru czy Donu... Lingwiści twierdzą też, że słowo ‘vardul’ może być etymologicznie powiązane albo ma pochodzić od irańskiego słowa vardya czyli ‘bruzda, rowek’ , patrz np https://liternet.bg/publish28/zoia-barbolova/vylk.htm czy
https://forum.tisitova.com/viewtopic.php?t=20 "Имената на българите - доказателства за произход"
Ów Vardul / Вардул o wielu imionach miał brata Устин-a (Иустин, Устим) albo Ustin-a (Justin, Ustim). To dla nas bardzo ważna wskazowka: oto rodzice jednemu synowi nadają imię pełne prestiżu bo kojarzące się z Justynianem Wielkim [482-565] największym cesarzem imperium bizantyjskiego. A drugiemu dziecku dają jakieś banalne imię wywołujące może skojarzenia z jakąś ‘bruzdą’ ? Albo nawiązujace tylko do starych historii znad Dniepru czy Donu? Oczywiście nie. Musiało ono też nie brzmieć banalnie... I aktualnie... I pewnie kojarzyć z kimś wyjątkowym, śmiałym, ważnym, bohaterskim… Od dawna znanym i na tych terenach... Np ze słynnymi, dzielnymi rzymskimi legionistami... Wiec może pamięć na Bałkanach o legionistach z kohorty Vardulli jednak przetrwała do XIIIw ? Może nawet nie tylko przetrwała tam przez kolejne wieki pamięć o nich ale nawet ich potomkowie? Tak jak to było w Anglii przez tysiąc lat? Potomkowie legionistów z owej pierwszej kohorty którzy po upadku Rzymu w V w po Chrystusie znalezli na Bałkanach schronienie… I zajęcie… Zapewnie raczej właśnie takie skojarzenia pragnięto tym nadanym imieniem wywołać... To by dobrze tłumaczyło intencje rodziców Vardula i Justina... Trudno to inaczej zrozumieć!
Kierunek na Bałkany i na północ mogł być jednym z naturalnych kierunków ucieczki dla chcących ocalić głowy w gigantycznej katastrofie upadku stolicy rzymskiego imperium... A może szukali oni schronienia też np i w Grecji? Może świadczą o tym tamtejsze nazwiska takie jak ‘Vardoulakis’( 308 takich wg portalu https://forebears.io/ ) czy ‘Vardalakis’ (49 takich przypadków ) ?
A może szukali oni schronienia i w krajach bardziej na północ – na terenach dzisiejszej Rumunii, Moldawii, krajów bałtyckich, Polski, Rusi itd? (choć naturalnie mogli tam ruszyć pózniej, dopiero po upadku 2go państwa bułgarskiego). A z Bułgarii do Kołomyji : to już nie tak daleko, to ok 700-800km (i tu optymistyczny accent pół żartem pół serio: w Rumunii, tuż nad granicą bułgarską, w miejscowoṡci Calarasi jest firma ‘VARDUL Trans’… To dobry znak! )
CND
