Młode pokolenie

Patriotyzm ma różne oblicza w zależności od epoki i kontekstu historycznego. W czasach zaborów patriotyzm oznaczał walkę o niepodległość i zachowanie tożsamości narodowej. W okresie międzywojennym patriotyzm był związany z budowaniem silnego państwa i umacnianiem więzi społecznych. Po II wojnie światowej patriotyzm był często wykorzystywany przez władze komunistyczne do celów propagandowych. Dziś, w dobie globalizacji, patriotyzm powinien być rozumiany jako odpowiedzialność za losy kraju, troska o jego rozwój i gotowość do działania na rzecz wspólnego dobra.

W obliczu współczesnych wyzwań reakcja młodego pokolenia na kpiny oraz ataki ze strony naszych wrogów w stosunku do naszej ojczyzny i narodu budzi niepokój i zadumę. Przerażające jest to, jak często młodzi ludzie, zamiast oburzenia czy chęci obrony swojej ojczyzny, reagują obojętnością lub wręcz ignorancją. Co z tego, że mają wiedzę na temat historii czy współczesnych zagrożeń, skoro nie budzi to w nich automatycznej potrzeby obrony tego, co dla nich najcenniejsze? 

Czy można zatem mówić o nich jako o świadomych Polakach, skoro brak im głębokiego poczucia tożsamości narodowej? Może podczas całego procesu edukacji popełniono podstawowe błędy, które sprawiły, że patriotyzm stał się jedynie pustym hasłem, a miłość do ojczyzny – odległym wspomnieniem. To pytanie wymaga pilnej refleksji, ponieważ przyszłość naszej narodowej wspólnoty zależy od tego, jak zdefiniujemy swoją tożsamość i jakie wartości zaszczepimy w młodych sercach.

Współczesna Polska, stojąc w obliczu globalizacji i dynamicznych zmian społecznych, coraz częściej mierzy się z problemem, który można określić jako "paradoks wykształcenia". Z jednej strony, mamy do czynienia z pokoleniem ludzi dobrze wykształconych, posiadających rozległą wiedzę i umiejętności, które zdobywali w systemie edukacji kładącym nacisk na wiedzę i kompetencje. Z drugiej strony, obserwujemy zanik głębokiego poczucia tożsamości narodowej i patriotyzmu, co budzi pytania o rolę edukacji w kształtowaniu postaw obywatelskich.

Edukacja, poza przekazywaniem wiedzy, powinna również odgrywać kluczową rolę w kształtowaniu tożsamości narodowej i patriotyzmu. Jak zauważa prof. Maria Czerepaniak-Walczak, pedagog i badaczka edukacji: "Edukacja to nie tylko przekazywanie informacji, ale przede wszystkim proces kształtowania postaw i wartości, które pozwalają młodemu człowiekowi odnaleźć się w świecie i budować relacje z innymi". W kontekście patriotyzmu edukacja powinna inspirować do refleksji nad historią, kulturą i tradycjami narodu, a także uczyć szacunku dla symboli narodowych i postaw obywatelskich.

Niestety, w wielu przypadkach współczesna edukacja skupia się przede wszystkim na przekazywaniu wiedzy i przygotowaniu do egzaminów, zaniedbując aspekty związane z kształtowaniem tożsamości narodowej i patriotyzmu. Jak podkreśla prof. Roman Leppert, pedagog specjalny: "Współczesna szkoła często zapomina o swojej wychowawczej roli, koncentrując się na wynikach testów i rankingach. Brakuje czasu i przestrzeni na rozmowy o wartościach, o historii, o tym, co nas łączy jako naród".

Aby odwrócić ten trend, konieczne jest wprowadzenie zmian w systemie edukacji, które pozwolą na zaszczepienie w młodym pokoleniu miłości do ojczyzny. Jak sugeruje prof. Mirosław Sielatycki, pedagog: "Potrzebujemy edukacji, która będzie łączyć wiedzę z wartościami, która będzie uczyć krytycznego myślenia, ale także szacunku dla historii i tradycji. Musimy stworzyć przestrzeń dla dialogu o tym, co to znaczy być Polakiem w XXI wieku".

Istnieje wiele sposobów na kształtowanie patriotyzmu w szkole. Oto kilka przykładów:

Organizowanie lekcji historii, które będą inspirować do refleksji nad przeszłością Polski i jej wpływem na teraźniejszość.

Wprowadzanie elementów edukacji regionalnej, które pozwolą uczniom poznać historię i kulturę swojego regionu.

Organizowanie uroczystości i obchodów świąt państwowych, które będą okazją do wyrażenia szacunku dla symboli narodowych.

Wspieranie działalności organizacji młodzieżowych i szkolnych klubów, które promują wartości patriotyczne.

Organizowanie wycieczek krajoznawczych, które pozwolą uczniom poznać piękno i różnorodność Polski.

Zachęcanie uczniów do udziału w konkursach i olimpiadach o tematyce historycznej i patriotycznej.

Tworzenie przestrzeni do dyskusji o wartościach, o tym, co to znaczy być Polakiem w XXI wieku.

Czy w pogoni za wiedzą i kompetencjami nie zatraciliśmy tego, co najważniejsze – poczucia wspólnoty i miłości do ojczyzny? Czy potrafimy stworzyć system edukacji, który będzie łączył nowoczesność z tradycją, wiedzę z wartościami, a indywidualizm z poczuciem odpowiedzialności za losy kraju?

Źródła:

Maria Czerepaniak-Walczak – prace na temat edukacji i wychowania patriotycznego

Roman Leppert – badania nad rolą szkoły w kształtowaniu postaw obywatelskich i patriotycznych

Mirosław Sielatycki – artykuły dotyczące wartości w edukacji i kształtowania tożsamości narodowej

Książki i artykuły o edukacji obywatelskiej – analiza programów nauczania i ich wpływu na postawy młodzieży

Raporty dotyczące postaw młodzieży – badania przeprowadzane przez instytucje edukacyjne i społeczne

Wywiady z ekspertami w dziedzinie edukacji i socjologii – opinie na temat stanu patriotyzmu wśród młodzieży

Historia Polski oraz literatura patriotyczna – dzieła, które kształtowały i kształtują tożsamość narodową

Zdjęcie Google