Muszę przyznać, że trochę namieszano przy okazji ostatniej zmiany Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w zakresie nazwiska dziecka. Zmiany obowiązują od 13 czerwca 2009 roku. Zmianami, o których tu mowa powinni zainteresować się przede wszystkim przyszli ojcowie, którzy w normalnym toku czynności będą rejestrować dziecko w USC.
Do tej pory sprawa była w zasadzie prosta:
Zgodnie z nieobowiązującymi przepisami dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi jego nazwisko, chyba że małżonkowie oświadczyli, że dziecko nosić będzie nazwisko matki. Oświadczenia w tej sprawie składane były jednocześnie ze złożeniem oświadczeń w sprawie nazwisk przyszłych małżonków (czyli zgodnie z Ustawą o aktach stanu cywilnego, jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego).
W przypadku natomiast, gdy ojcostwo zostało ustalone przez uznanie dziecka, dziecko nosi nazwisko ojca, chyba że ten za zgodą osób, których zgoda jest potrzebna do ważności uznania, złożył przy uznaniu dziecka oświadczenie, że nosić ono będzie nazwisko matki; jeżeli w chwili uznania dziecko ukończyło już trzynasty rok życia, potrzebne jest także wyrażenie zgody przez dziecko osobiście.
Jeżeli natomiast ojcostwo podlegało ustaleniu przez Sąd nadaje dziecku na jego wniosek albo na wniosek jego przedstawiciela ustawowego nazwisko ojca. Jeżeli dziecko ukończyło lat trzynaście, do nadania nazwiska ojca potrzebne jest także wyrażenie zgody przez dziecko osobiście.
Zmiany wprowadzone w tym zakresie są istotne:
Art. 88.
§ 1.
Dziecko, co do którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża matki, nosi nazwisko będące nazwiskiem obojga małżonków. Jeżeli małżonkowie mają różne nazwiska, dziecko nosi nazwisko wskazane w ich zgodnych oświadczeniach. Małżonkowie mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka.
§ 2.
Oświadczenia w sprawie nazwiska dziecka są składane jednocześnie z oświadczeniami o nazwiskach, które będą nosić małżonkowie. Jeżeli małżonkowie nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca.
§ 3.
Przy sporządzeniu aktu urodzenia pierwszego wspólnego dziecka małżonkowie mogą złożyć przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego zgodne oświadczenia o zmianie wskazanego przez nich nazwiska dziecka albo oświadczenia, o których mowa w § 1, jeżeli nazwisko dziecka nie zostało przez nich wskazane.
§ 4.
Przepisy § 1–3 stosuje się odpowiednio do nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po urodzeniu się dziecka. Do zmiany nazwiska dziecka, którego rodzice zawarli małżeństwo po ukończeniu przez dziecko trzynastu lat, jest potrzebna jego zgoda.
Art. 89.
§ 1.
Jeżeli ojcostwo zostało ustalone przez uznanie, dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko utworzone przez połączenie nazwiska matki z nazwiskiem ojca dziecka. Jeżeli rodzice nie złożyli zgodnych oświadczeń w sprawie nazwiska dziecka, nosi ono nazwisko składające się z nazwiska matki i dołączonego do niego nazwiska ojca. Do zmiany nazwiska dziecka, które w chwili uznania już ukończyło trzynaście lat, jest potrzebna jego zgoda.
§ 2.
W razie sądowego ustalenia ojcostwa sąd nadaje dziecku nazwisko w wyroku ustalającym ojcostwo, stosując odpowiednio przepisy § 1. Jeżeli dziecko ukończyło trzynaście lat, do zmiany nazwiska jest potrzebna jego zgoda.
§ 3.
Jeżeli ojcostwa nie ustalono, dziecko nosi nazwisko matki.
§ 4
Dziecku nieznanych rodziców nazwisko nadaje sąd opiekuńczy.
Art. 89¹
Dzieci pochodzące od tych samych rodziców noszą takie samo nazwisko, z zastrzeżeniem przepisów, które do zmiany nazwiska dziecka wymagają jego zgody.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Najważniejszą zmianą, na którą trzeba zwrócić uwagę jest fakt, że dziecko, wobec którego istnieje domniemanie ojcostwa męża matki nie będzie automatycznie nosić jego nazwiska. Przy okazji wprowadzono też art. Art. 89¹ KRO, który uniemożliwi (co do zasady) sytuację, w której kolejne dziecko tych samych rodziców będzie miało inne nazwisko niż rodzeństwo. Generalnie zmianę należy ocenić pozytywnie, skoro zliberalizowano (już jakiś czas temu) przepisy dotyczące nazwisk małżonków, to nie ma powodu, żeby tego samego nie zrobić w zakresie nazwiska dziecka. Tyle tylko, że niektórzy mogą być zaskoczeni, ale na pewno Kierownicy USC będą informować….
