The best of the best of UE

Mając na uwadze, że obsadzanie najważniejszych funkcji w PE i KE wzbudza tak duże zainteresowanie mediów oraz opinii publicznej, pozwolę sobie na przedstawienie kilku nudnych uwag na temat procedury, jaka obowiązuje w tym zakresie. Podstawą prawną dokonywania powyższych wyborów jest przede wszystkim Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską z dnia 25 marca 1957 roku (TWE), Regulamin Wewnętrzny Parlamentu Europejskiego (RPE), oraz Regulamin Wewnętrzny Rady (RR).

Trzeba też zaznaczyć, że czym innym są konsultacje polityczne, a czym innym rzeczywiste zasady obejmowania funkcji w UE. Warto też przypomnieć, że Przewodniczący PE zostanie wybrany w październiku, a kadencja KE kończy się za około 6 miesięcy.

Przewodniczący PE – wybierany jest zgodnie z art. 197 TWE oraz wskazanymi przepisami RPE. Wybór jest dokonywany na 30 miesięcy, podobnie jak w przypadku wszystkich funkcji w PE.

Artykuł 12 RPE : Kandydatury i przepisy ogólne

1. Przewodniczący, wiceprzewodniczący i kwestorzy są wybierani w głosowaniu tajnym, zgodnie z postanowieniami art. 162. Kandydatury mogą być proponowane wyłącznie za zgodą zainteresowanych. Kandydaturę może zgłosić jedynie grupa polityczna lub co najmniej czterdziestu posłów. Jednakże, jeżeli liczba kandydatur nie przekracza liczby miejsc do obsadzenia, kandydaci mogą być wybrani przez aklamację.

2. Podczas wyboru Przewodniczącego, wiceprzewodniczących i kwestorów wskazane jest zapewnienie sprawiedliwej reprezentacji państw członkowskich oraz opcji politycznych.

Artykuł 13 RPE : Wybór Przewodniczącego - Przemówienie inauguracyjne

1. W pierwszej kolejności przeprowadzany jest wybór Przewodniczącego. Przed każdą turą głosowania kandydatury powinny być przedstawione Przewodniczącemu seniorowi, który informuje o nich Parlament. Jeśli po trzech turach głosowań żaden kandydat nie otrzyma bezwzględnej większości oddanych głosów, w czwartej turze kandydują tylko dwaj posłowie, którzy w trzeciej turze otrzymali największą liczbę głosów; w przypadku tej samej liczby głosów za wybranego uznany zostaje kandydat starszy wiekiem.

2. Po wyborach Przewodniczący senior ustępuje miejsca wybranemu Przewodniczącemu. Przemówienie inauguracyjne może wygłosić jedynie wybrany Przewodniczący.

Artykuł 14 RPE : Wybór wiceprzewodniczących

1. W dalszej kolejności, przy pomocy jednej karty do głosowania, odbywają się wybory wiceprzewodniczących. W pierwszej turze, w ramach czternastu miejsc do obsadzenia, wybrani zostają kandydaci, którzy otrzymali bezwzględną większość oddanych głosów. Jeśli liczba wybranych kandydatów jest mniejsza od liczby miejsc do obsadzenia, w celu obsadzenia pozostałych miejsc przeprowadza się na tych samych zasadach drugą turę wyborów. Jeśli do obsadzenia pozostałych miejsc niezbędna jest trzecia tura wyborów, obowiązuje zasada głosowania zwykłą większością głosów. W przypadku równej ilości oddanych głosów, za wybranych uznaje się najstarszych wiekiem kandydatów.

2. Z zastrzeżeniem postanowień art. 17 ust. 1, porządek pierwszeństwa wiceprzewodniczących ustalany jest według kolejności, w jakiej zostali wybrani, a w przypadku równej ilości głosów, według starszeństwa.

Jak z tego wynika, Przewodniczący PE jest wybierany bezwzględną większością głosów oddanych, wymagane kworum wynosi 1/3.

Przewodniczący KE oraz członkowie Komisji Europejskiej. Kadencja KE trwa 5 lat.

Artykuł 213 TWE
1. Członkowie Komisji wybierani są ze względu na swoje ogólne kwalifikacje. Ich niezależność jest niekwestionowana. W skład Komisji wchodzi jeden obywatel z każdego Państwa Członkowskiego. Liczba członków Komisji może zostać zmieniona przez Radę stanowiącą jednomyślnie.

2. Członkowie Komisji są w pełni niezależni w wykonywaniu swych funkcji, w ogólnym interesie Wspólnoty. W wykonywaniu swych obowiązków nie zwracają się o instrukcje ani ich nie przyjmują od żadnego rządu lub jakiegokolwiek organu. Powstrzymują się od wszelkich czynności niezgodnych z charakterem ich funkcji. Każde Państwo Członkowskie zobowiązuje się szanować tę zasadę i nie dążyć do wywierania wpływu na członków Komisji przy wykonywaniu przez nich zadań. Członkowie Komisji nie mogą, podczas pełnienia swych funkcji, wykonywać żadnej innej zarobkowej lub niezarobkowej działalności zawodowej. Obejmując swoje stanowiska, uroczyście zobowiązują się szanować, w trakcie pełnienia funkcji i po ich zakończeniu, zobowiązania z nich wynikające, zwłaszcza obowiązki uczciwości i roztropności przy obejmowaniu pewnych stanowisk lub przyjmowaniu pewnych korzyści po zakończeniu funkcji. W przypadku naruszenia tych zobowiązań przez członka Komisji Trybunał Sprawiedliwości, na wniosek Rady lub Komisji, może orzec, stosownie do okoliczności, o jego dymisji, zgodnie z artykułem 216, lub o pozbawieniu go prawa do emerytury lub innych podobnych korzyści.

Artykuł 214 TWE
1. Członkowie Komisji są mianowani, zgodnie z procedurą określoną w ustępie 2, na okres pięciu lat, z zastrzeżeniem, w odpowiednim przypadku, artykułu 201. Ich mandat jest odnawialny.

2. Rada, zebrana w składzie szefów państw lub rządów i stanowiąca większością kwalifikowaną, nominuje osobę, którą zamierza mianować przewodniczącym Komisji; nominacja ta jest zatwierdzana przez Parlament Europejski. Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną i za wspólnym porozumieniem z nominowanym przewodniczącym, przyjmuje listę pozostałych osób, które zamierza mianować członkami Komisji, sporządzoną zgodnie z propozycjami każdego z Państw Członkowskich. Nominowani w ten sposób przewodniczący i pozostali członkowie Komisji podlegają, jako kolegium, zatwierdzeniu przez Parlament Europejski. Po zatwierdzeniu przez Parlament Europejski przewodniczący i pozostali członkowie Komisji zostają mianowani przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Art. 214 ust. 2 określa sposób wyboru Przewodniczącego KE oraz Komisarzy. Głównym decydentem w tym zakresie jest Rada zebrana w składzie szefów państw lub rządów. Istotny jest również udział PE, który zatwierdza zarówno wybór Przewodniczącego KE, jak również całego kolegium.

PE podejmuje w tym zakresie decyzję większością bezwzględną oddanych głosów, wymagane kworum to 1/3.

Rada w tym przypadku podejmuje decyzję większością kwalifikowaną, czyli za pomocą metody głosów ważonych w następujący sposób (najwięcej głosów (po 29) mają: Francja, Niemcy, Włochy i Wielka Brytania; Polska ma 27 głosów) Łączna ilość głosów wynosi 345; większość kwalifikowaną stanowi 255 głosów; mniejszość blokującą – 91 głosów. Do podjęcia decyzji potrzebne jest 255 głosów „za”, oddanych przez co najmniej 2/3 państw członkowskich. Traktat z Nicei wprowadził dodatkowy warunek, tzw. kryterium weryfikacji demograficznej. Zgodnie z tym postanowieniem każdy członek Rady UE ma prawo zażądać sprawdzenia, czy ludność państw opowiadających się za decyzją stanowi co najmniej 62% populacji UE.