Adolf Bocheński
[Przedruk z pisma "Problemy" z 1934 r.]
(…) Pomimo wygranej Polski w 1920 roku, okres 1919-1934 był okresem stopniowego zbliżania się Polski do wzorów rosyjskich. Na tą pokojową i dobrowolną asymilację Polaków przez Rosjan niedawno – i w świetny sposób – zwrócił uwagę w „Buncie Młodych” wielki pisarz polityczny ukraiński Dymitr Doncow. Poniżej zajmiemy się kolejno analizą tego podboju, najpierw w dziedzinie ogólno-kulturalnej, potem w dziedzinie ustrojowo-politycznej, nareszcie zaś przyczynami tego fenomenu.
Pierwszym zasadniczym faktem, na który należy zwrócić uwagę, jest istotna różnica w prądach myślowych i kulturalnych biorących górę w okresie Królestwa Kongresowego i w piętnastoleciu Polski odrodzonej. Stosunki panujące w królestwie kongresowym i na Litwie przynoszą w romantyzmie potężną afirmację odrębności i zachodowości Polski. Piętnastolecie Polski odrodzonej powoduje jednostronne zapatrzenie się prawie całego naszego świata myślącego w Rosję sowiecką, zupełną negację rzeczywistości polskiej i całej „feudalno-kapitalistycznej" kultury zachodniej, marzenie o roztopieniu się w rosyjskich wzorach kulturalnych. (…)
Zupełnie odmiennie przedstawia się sprawa z moskalofilami wewnętrznymi. Ta kategoria oznaczała się często najsilniej manifestowaną nienawiścią do Rosji i do caratu. Politycznie była długo o wiele mniej szkodliwą od poronionych form moskalofilizmu zewnętrznego. Szkodliwość jej wystąpiła w pełni dopiero z chwilą powstania niepodległego państwa polskiego.
By zdać sobie sprawę z genezy tego wystąpienia, musimy przede wszystkim przypomnieć, iż podobnie jak w Rosji najistotniejsze cechy narodowe przejawiały się najbardziej jaskrawo wśród elementów najczerwieńszych i najbardziej wstecznych – u Bakunina i u Murawiewa wieszatiela – podobnie i w Polsce nurt rusofilstwa wewnętrznego płynął wśród mętnych wód rewolucji i najskrajniejszej, kołtuńskiej iście reakcji. (…)
CZYTAJ CAŁOŚĆ
Tekst z portalu geopolityka.net
Inne tematy w dziale Kultura
