Lipiec to miesiąć, w którym przypada rocznica tzw. Obławy augustowskiej lub " operacji lipcowej " przeprowadzonej w dniach 10 - 25 lipca 1945, mającej na celu likwidację osób związanych z podziemiem niepodległościowym. Zatem nie od rzeczy będą dziś reminiscencje z wystawy " Lipcowi " obejrzanej przez autora 2 lata temu na augustowskim rynku.
" Lipcowi " to brzmi jak kryptonim, jak kod. To typowy sposób opisywania tejemnych zdarzeń, tragicznych doświadczeń, rodzinnych tragedii przez społeczność, przez bliskich, przez sąsiadów, przez najblizsze rodziny, kiedy pełnym głosem o oczywistej zbrodni powiedzieć nie pozwalają. Zainteresowani wiedzieli kim byli " Lipcowi " Reszta obywała się bez słów.
Obława augustowska to jedno z najtragiczniejszych doświadczeń ludzi walczących o wolną Polskę, ludzi którzy wolnej Polski - jak im się wydawało - doczekali. Wówczas przytrafiła się im Obława augustowska. I do domu nie powrócili... i nikt nie wiedział co się z nimi stało, czy żyją ? czy leżą w bezimiennym dole ? Nie ma ich, a ludowe państwo upiera się i uznać za zmarłych nie chce. Tym bardziej tragiczne, że odbyło się pośród paneuropejskiej fiesty i radości z zakończenia najtragiczniejszej wojny w historii ludzkości. Wywołanej przez dwa najbardziej zbrodnicze reżimy w historii: niemiecki i sowiecki. Jest w tej wystawie coś bardzo poruszającego. Jest zabieg - ja to nazywam - uwspółcześnienia zdjęć. Przeglądajac stare, historyczne fotografie miałem, nie powiem, że problem, ale postacie historyczne na fotografiach były mi dość obce.
Zastygłe w pozach, ufryzowane na ówczesną modłę, wąsy dziwacznie nastroszone, generalnie ludzie w podeszłym wieku. A przecież Piłsudski wracający z Magdeburga miał raptem 51 lat, Witos obejmujący po raz pierwszy urząd premiera miał ledwie 46 lat, a z ilustracji spoglądają na nas stateczni mężowie stanu w wieku podeszłym. Czarno - białe fotogtafie " leśnych ludzi ", powstańców warszawskich, też pokazują nam ludzi w wieku dojrzałym, a oni mieli przecież po 20 - 25 lat. Młodzi ludzie. Dlatego ten zabieg pokolorowania zdjęć, tej cyfrowej obróbki uważam za pomysł genialny. To są bardzo młodzi ludzie, jedni z was 20 - 30 latków. Ludzie przed którymi właśnie otwierało się życie. Ludzie którzy mogli służyć wolnej Polsce, rodzinom, bliskim. Mogli dać satysfakcję rodzicom, dziadkom, mogli cieszyć się własnymi karierami, mogli po prostu żyć.
Czy mieli szansę ? Nie. Z czysto technicznego, policyjnego punktu widzenia nie mieli szans. 45 tysięcy żołnierzy sowieckich, funkcjonariuszy NKWD, wspieranych przez " berlingowców " i UB, przeczesujących Puszczę augustowską w odstępach między żołnierzami 5 - 6 m. Nie mieli najmniejszych szans. W obławie, ze strony polskiej aktywny udział brali Mieczysław Milewski, późniejszy minister spraw węwnetrznych, spiritus movens uprowadzenia i zabójstwa ks. Popiełuszki oraz por. Maksymilian Schnepf, dowódca kompanii w I Praskim pułku piechoty. Zbieżność nazwisk z red. Wysocką - Schnepf nieprzypadkowa. To ta pani, o której red. Stanowski powiedział - Cóż, nie jest to pierwszy raz w historii, gdy osoba nazwiskiem Schnepf przepytuje Polaków, mam nadzieję, że wyjdziemy stąd wszyscy cali i zdrowi. I jak tu frazę - Trzecie pokolenie UB walczy z trzecim pokoleniem AK - uznać za przejaw oszołomstwa i prymitywnej manipulacji ?
Inne tematy w dziale Społeczeństwo
