Boski zysk czy koszt złudzeń? Felieton o stuleciu plonów i rachunku sumienia

Arystoteles miał mówić, że "istnieje tylko jeden sposób, aby uniknąć krytyki: nic nie robić, nic nie mówić i być nikim." W dobie cyfrowej, gdzie każda myśl i każde działanie mogą zostać nagłośnione, zasada ta nabiera nowego, intrygującego znaczenia. Szczególnie gdy dotyczy tematu tak delikatnego, jak wiara i pieniądze.

Ewangelia obfitości w czasach kryzysu – co naprawdę siejemy i zbieramy?

 W dobie, gdy globalna gospodarka zdaje się dryfować między kolejnymi kryzysami, a portfele obywateli pustoszeją, pewna starożytna historia ożywa na nowo, nabierając sensacyjnego wręcz wymiaru. Mowa o Izaaku, synu Abrahama, który według biblijnej Księgi Rodzaju, w roku głodu zasiał ziarno i zebrał plon stokrotny. Właśnie na tej opowieści, jak na fundamencie, Andrew Wommack, charyzmatyczny ewangelista z 423 tysiącami subskrybentów na YouTubie, buduje swoje nauczanie. Przekaz jest prosty, a zarazem rewolucyjny: twoje błogosławieństwo, w tym materialne, nie jest zależne od twoich zasług, ale od Bożej obietnicy. Wystarczy mieć wiarę. Ale czy to na pewno cała historia?

Odkrywam fenomen Izaaka i ewangelię sukcesu – historia, która dzieli i inspiruje

 Reporter ma obowiązek przyjrzeć się temu fenomenowi z różnych perspektyw. Z jednej strony, mamy potężny przekaz nadziei. W świecie, w którym ludzie mierzą wartość człowieka jego osiągnięciami, stanem konta czy liczbą lajków, nauka o bezwarunkowej łasce jest niczym balsam. To pocieszenie dla tych, którzy czują się przegrani, którzy ciężko pracują, a efekty wciąż pozostają poza ich zasięgiem. W myśl tej idei, nie musisz być doskonały, aby odnieść sukces. Co więcej, twoje potknięcia, twoje lęki (jak kłamstwo Izaaka na temat Rebeki), nie unieważniają Bożego planu na twoje życie. Z punktu widzenia psychologii społecznej, taki przekaz buduje poczucie własnej wartości, redukuje poczucie winy i uwalnia od paraliżującego perfekcjonizmu. Daje ludziom narzędzie do radzenia sobie z niepewnością – wiara. Jest to mechanizm, adaptacyjny który, jak wykazują badania Andrew Newberga, aktywuje te same obszary mózgu co spokój i poczucie więzi. Tworzy to silne poczucie wspólnoty, a wspólnota, jak wskazują badania, jest jednym z najsilniejszych czynników wpływających na szczęście i dobrostan.

 Jednak, jak w każdej opowieści o wielkich obietnicach, pojawia się pytanie o cenę. Ten nurt teologiczny, często nazywany "Ewangelią dobrobytu" (Prosperity Gospel), budzi kontrowersje, bo przekłada duchowe błogosławieństwo na materialny zysk. Krytycy, w tym wielu teologów, wskazują, że taka interpretacja pomija kluczowe przesłanie Nowego Testamentu, w którym Jezus wielokrotnie przestrzegał przed gromadzeniem bogactw i kładł nacisk na wartości duchowe. W tym kontekście, nauczanie o "stokrotnym plonie" może prowadzić do niebezpiecznego myślenia magicznego, gdzie Bóg staje się narzędziem do spełniania naszych materialnych pragnień, a wiara – formą inwestycji, w której oczekujemy zwrotu.

 Co więcej, socjologowie alarmują, że Ewangelia Dobrobytu, choć na pierwszy rzut oka demokratyczna, w praktyce może pogłębiać nierówności społeczne. Przekaz, że bieda jest wynikiem "braku wiary" lub "niewłaściwego siewu", zdejmuje odpowiedzialność z systemu społeczno-ekonomicznego i przerzuca ją na jednostkę. Zamiast pytać, "dlaczego ubodzy nie mają chleba?", zwolennicy tej teologii pytają, "co musisz zrobić, aby go zdobyć?". Takie podejście, choć na pozór wzmacniające, może prowadzić do stygmatyzacji biednych i ignorowania systemowych problemów, takich jak brak edukacji, niesprawiedliwy podział dóbr czy wykluczenie społeczne.

 Warto również spojrzeć na to przez pryzmat socjaldemokratyczny. Ta perspektywa stawia na solidarność społeczną, na wspólną odpowiedzialność za dobrobyt wszystkich obywateli. Ewangelia Dobrobytu, ze swoim indywidualistycznym podejściem, stoi w wyraźnej sprzeczności z tą filozofią. W myśl nauczania o "zbieraniu plonów", sukces jednostki jest jej prywatnym triumfem i błogosławieństwem, a nie wynikiem wzajemnego wsparcia i budowania sprawiedliwego społeczeństwa. To może prowadzić do erozji empatii i zaniku poczucia wspólnoty, które są kluczowe dla funkcjonowania nowoczesnego państwa.

 Z kolei aksjomaty moralne i kulturoznawcze nakazują zastanowić się nad wartością pieniądza w szerszym kontekście. Czy bogactwo jest celem samym w sobie, czy jedynie narzędziem do realizacji wyższych celów? Judaizm, jak wskazuje Talmud, uczy, że pieniądz jest orężem do służenia Bogu i walki z biedą. Celem nie jest bogacenie się dla samego siebie, ale wznoszenie siebie i swojej wspólnoty na wyższy poziom. W tym ujęciu, gromadzenie majątku ma wymiar duchowy i jest formą wypełnienia "przykazania bogacenia". To podejście radykalnie różni się od prostej kalkulacji "zasiej, a zbierzesz".

Historia Izaaka i jej współczesna interpretacja to fascynujący, choć skomplikowany temat. Z jednej strony, niesie potężne przesłanie nadziei i pocieszenia. Z drugiej, prowokuje do dyskusji o granicach wiary, odpowiedzialności społecznej i moralnym wymiarze bogactwa. Jako społeczeństwo musimy zadać sobie pytanie, co naprawdę ma dla nas wartość: doraźny, materialny zysk czy trwałe, oparte na etyce i solidarności, poczucie bezpieczeństwa. Czy wiara, która ma nas uwolnić od lęku, może stać się nowym, niebezpiecznym rodzajem kredytu, który zamiast przynosić obfitość, pozostawia nas z pustką w kieszeni i sercu? Prawdziwe błogosławieństwo być może nie leży w wielkości plonu, ale w mądrości, aby zrozumieć, co z nim zrobić.

^{| wiara | pieniądze | psychologia sukcesu | teologia dobrobytu | Andrew Wommack | socjologia religii | Biblia | Izaak |}

_{Oprac. 19/09/2025,
redaktor Gniadek}

Co zyskuje Czytelnik:

 Zrozumiesz fenomen Ewangelii Dobrobytu, poznasz różne perspektywy na temat wiary i pieniędzy oraz nauczysz się krytycznie analizować obietnice łatwego sukcesu.

_{Fot. ilust. behapowcy.com - Wydatki finansowe na szkolenia BHP - zysk czy koszt?}