Antysystemowy mainstream na Węgrzech

Dominik Héjj, politolog, redaktor naczelny portalu www.kropka.hu poświęconego węgierskiej polityce

Antysystemowy mainstream na Węgrzech

Jobbik najczęściej określa się jako partię „faszystowską”, „narodową” bądź „antysystemową”. Nad tą antysystemowością należałoby się jednak nieco zastanowić, ponieważ zdobywając coraz większe poparcie, Jobbik stał się częścią mainstreamu politycznego, tego samego, który był głównym celem jego krytyki. Co więcej, posłowie partii znakomicie odnaleźli się w politycznej rzeczywistości, byli aktywni, wychodzili z wieloma inicjatywami.

Jobbik stał się częścią mainstreamu politycznego, tego samego, który był głównym celem jego krytyki. 

 

Od 2014 roku węgierska scena polityczna została całkowicie zdominowana przez spór Fideszu i Jobbiku. Partia Gábora Vony, który pierwsze polityczne kroki stawiał właśnie pod okiem Viktora Orbána, punktuje działania obecnie rządzącej koalicji Fidesz-KDNP.

Pomimo tego, próżno szukać diametralnych różnic w programach politycznych obydwu partii. Co więcej niejednokrotnie współpracują one ze sobą przy najważniejszych zagadnieniach.

Z politologicznego punktu widzenia, wskazać można kilka funkcji, które pełni partia w węgierskim systemie partyjnym. Do najważniejszych należy zaliczyć:

Po pierwsze, uproszczenia języka polityki, który doprowadził do podniesienie dostępności polityki dla szerszych grup wyborców. Dotychczas postępowała bardzo silna alienacja elit politycznych, Jobbik przywrócił większej grupie wyborców podmiotowość.

Po drugie, co bezpośrednio wiąże się w z poprzednim punktem, partia Gábora Vony zaktywizowała rzesze biernych politycznie wyborców, którzy odnaleźli w niej reprezentację swoich, niejednokrotnie skrajnych poglądów.

Po trzecie wreszcie, wprowadził do publicznego dyskursu kwestie, stanowiące dotychczas tabu, jak przestępczości wśród społeczności romskiej i wymusiła tym samym określenie innych ugrupowań wobec nich.

Polityka i narracja Jobbiku ewoluowała od „wywrotowo-skrajnej” do bardziej wyważonej. Ta zmiana została potwierdzona w maju 2016 roku podczas kongresu partii.

Najbardziej interesująca ewolucja programowa, miała miejsce w przypadku dwóch zagadnień – stosunku wobec Unii Europejskiej (od całkowitego wykluczenia członkostwa do dostrzeżenia pozytywów wynikających z przynależności) oraz stosunku wobec świata islamu. Dzisiaj Jobbik jest postrzegany jako jedna z najbardziej anty-arabskich partii. Pamiętać jednak należy, że to właśnie Jobbik zapoczątkował modę na utrzymywanie bliskich kontaktów z państwami Bliskiego Wschodu, a w 2010 roku zorganizował dzień przyjaźni z krajami arabskimi. Nieprzypadkowo wybrał również datę 11 września.

Politycy europejscy bardziej od „nieprzewidywalnego” Jobbiku wolą może „egzotyczny”, ale jednak przewidywalny Fidesz.

 

Tak więc, Jobbik pełen jest nieoczywistości, programowych zwrotów niemal o 180 stopni. Jest on jednak nieodłącznym elementem politycznego krajobrazu Węgier, i partią która inspiruje miliony wyborców. Stanowi także istotną funkcję kontrolną wobec rządzącego Fideszu. Z kolei politycy europejscy bardziej od „nieprzewidywalnego” Jobbiku wolą może „egzotyczny”, ale jednak przewidywalny Fidesz.