Niewielu historyków, autorów opracowań na ten temat zwróciło uwagę, że Francja miała wszelkie możliwości zatrzymania marszu Wermachtu przez Ardeny, nie dopuszczenia do skutecznego sforsowania Mozy ; skutkowało by to faktycznym załamaniem Blitzkriegu w wynik kampanii nie byłby przesądzony.
Jednak autorzy ci nie poświęcili na ten temat większej uwagi i ograniczyli się do sformułowania zdawkowych opinii.
Sami Francuzi woleli nie analizować głębiej przyczyn tej klęski ...
To pierwsza taka, nowatorska analiza - nowością jest tu analiza dróg przemarszu Wermachtu w wykorzystaniem zdjęć konkretnych miejsc oraz map i pokazanie, że na trasie tej były odcinki doskonałe do obrony i zatrzymania marszu kolumn czołgów i oddziałów Wermachtu - odcinki , miejsca o takiej rzeźbie terenu , że porównać je można do lokalnych ...Termopili.
( czyli rodzaju wąwozów, wąskich dróg otoczonych stromymi zboczami wzgórz)
Takim miejscem była np. miejscowość Bouillion na drodze de Sedanu; miejscowość położona obok meandrów rzeki Semois z której wychodziła jedna kręta i stroma droga na Sedan przez La Chapelle:
https://zapodaj.net/upload.html
D-ca Grupy Armii-B odnotował w swoim dzienniku „Francuzi naprawdę wydaje się stracili zmysły, w przeciwnym razie mogliby i musieliby temu zapobiec ”.
Gdyby tylko Francuzi wykorzystali te doskonałe do obrony tereny ...
.. po pierwsze - jak wiadomo to z innych opracowań - Dowództwo Armii francuskiej zlekceważyło raport komisji parlamentarnej , która po wizji lokalnej rejonu Sedanu domagała się wzmocnienia obrony tego odcinka.
otóż w marcu/kwietniu 1940 komisja parlamentarna wizytowała granice kraju sprawdzać gotowość do obrony
alarmujacy raport Pierra Teittingera
wskazujący na Ardeny jako szczególnie słaby punkt obrony trafił do Gamelin i Daladier'a
drogą służbową opinie te trafiły do dowódcy odcinka gen. Hutzingera
który wściekle odpowiedział:
"Jestem przekonany że nie trzeba nic robić dla wzmocnienia obrony odcinka Sedan"
-
Popatrzmy na mapę tego odcinka
Na Sedan nacierała grupa Guderiana - 1 i 2 Dywizje Pancerne a na Charleville-Meziers grupa Hotha.
Na Montherme - ok 10 km na północ od Charleville-Meziers kierowały się 6 - B Dywizje Pancerne pod dowództwem gen. Reinhardta.
Jak widać - kręte drogi dojazdowe były w zasięgu artylerii francuskiej, która mogła prowadzic ogien nękający- przy wykorzystaniu obserwatorów - nawet dość celny; jednak nie przygotowano się do tego ; odległość Sedan La Chapelle( mapa wyżej) to ok 4 km- do Boullion ok 8 km - tak więc kręta droga na odcinku z Boulion -La Chapelle i bliżej Sedanu mogła byc bez trudu ostrzeliwana; jednak Francuzi nie skoncentrowali tu dość artylerii i amunicji ani nie byli przygotowani do prowadzenia takich działań i improwizowali w warunkach presji czasu nie mieli planu działan na wypadek ataku dużych sił niemieckich.
Przeszkody na drodze Wermachtu przez Ardeny do Francji są dwie:
1. Same Ardeny; teren pokryty wzgórzami, mocno zalesiony - drogi są kręte i często tworzą serpentyny okolone stromymi zboczami wzgórz.
tu zdjęcie zakorkowanej pojazdami Wermachtu drogi w Ardenach:
https://twitter.com/realtimewwii/status/995251949409918976?lang=fi
na 4 nitkach zaplanowanych do przemarszu Wermachtu tworzyły się korki jak ten na zdjęciu
- w marszu łamano wszelkie zasady dla kolumn wojskowych; pojazdy jechały lub stały zderzak w zderzak
- ogółem było 41400 pojazdów- przy jednej nitce byłoby to 1340 km
podzielone na 4 daje długość kolumny 335 km
gdy czołówki pancerne dochodziły do Sedanu piechota jeszcze nie ruszyła z Niemiec ...
2. Rzeka Moza , do przekroczenia której Niemcy musieli użyć:
a) dmuchanych pontonów do przeprawienia pierwszej fali piechoty - narażonych na zniszczenie przez każdy ostrzał , w tym z karabinów maszynowych
na takich pontonach Wermacht forsował Mozę:
https://www.reddit.com/r/wwiipics/comments/hfegnd/wehrmacht_troops_cross_the_meuse_river_while/
b ) mostów pontonowych , które trzeba zbudować pod ogniem przeciwnika.
tak wygląda teren w okolicach:
Montherme:
https://www.ardennes.com/en/organisme/tourist-office-valleys-and-plateau-dardenne-montherme/
Houx
https://www.shutterstock.com/pl/image-photo/poilvache-castle-panorama-ruines-fortress-river-1470872480
Nieco trudniejszy do obrony był odcinek Ardenów na kierunku Dinant , gdyż tu rzeka Moza znajduje się na terenie Belgii; w związku z tym przygotowanie obrony i prowadzenie działań opóźniających było trudniejsze ; jednak gdyby posłuchano raportu Teittingera to wydzielono by stosowne siły i przygotowano plan działań.
Nawet większośc dowódców Wermachtu uważało plan ataku przez Ardeny za szalony - obawiali się że są nikłe szanse by się udał !
np generał von Runsdedt był tego zdania w maju 1940 !
Gdyby tylko gen. Hitzinger zaakceptował wniosek cywila z komisji parlamentarnej i zdecydował się na wzmocnienie obrony odcinka Sedan- nie potrzeba było wielu sił , aby znacznie, znacznie utrudnić Niemcom .realizację swego planu.
Czołg Renault R-35 , pancerz wieża , przód 40-43 mm
uzbrojenie- działo 37 mm + karabin maszynowy 7,5 mm.
Takich czołgów Francuzi mieli ponad 1000
- Do przeciwdziałania przeprawie w rejonie Sedanu wystarczyłoby tak z 50 sztuk.
( to tylko przykład- mieli tez inne czołgi jak np. ponad 1000 podobnych czołgów Hotchkiss H-35 ;
także ponad 400 ciężkich czolgów CharB1 i ponad 400 średnich czołgów Somua S35
- jakaś ilość tego typu czołgów mogła być w dyspozycji jako odwód w tym rejonie)
- Czołg był odporny na ostrzał pociskami 37 mm ( typowe działka p-panc Wermachtu) nawet z odległości 100 m !!!
- Taki czołg mógł by swobodnie zbliżyć się do Mozy na odległość celnego strzału ( np. 500 -300 m m) i likwidować pontony z desantem czy niszczyć pontony, z których budowano mosty.
( przykład niszczenia pontonów:
- W pobliżu miasta Bazeilles inżynierowie i fizylierzy zebrali się, aby przygotować łodzie do przeprawy przez Mozę w Wadelincourt, kiedy ostrzał artyleryjski z pozycji francuskich zniszczył 81 z 96 ich gumowych łodzi.
Taki czołg byłby ruchomym stanowiskiem ogniowym , które mogło się łatwo przemieścić jak najbliżej miejsca przeprawy.
Nawet bez specjalnych przygotowań do obrony przełamanie jej przez Wermacht nie było łatwe..
..wynikało to m,.in z tego że Niemcy byli praktycznie bez wsparcia artylerii - wąskimi drogami nie było możliwe przemieszczenie się na czas całych sił: czołgi , piechota, środki przeprawowe miały pierwszeństwo; obezwładnianiem obrony - próbą niszczenia bunkrów zajęła się Luftwaffe ; samoloty Ju-87- w małych grupkach - pikowały z rykiem przez cały dzień ( jak się potem okazało skutek bombardowań był bardziej psychologiczny - większość bunkrów przetrwała bez uszkodzeń, ale zniszczono łączność- kable prowadzone były po ziemi a przede wszystkim złamano morale obrońców.
Pierwsze fale desantu ponosiły duże straty; dopiero gdy grupy szturmowe zaczęły po kolei obezwładniać aktywne jeszcze bunkry - rozszerzono przyczółek i Niemcy mogli przystąpić do budowy mostów pontonowych dla przeprawy ciężkiego sprzętu: czołgów, samochodów, nielicznej artylerii.
-
Co do możliwości spowalniania marszu kolumn pancernych przez Ardeny:
- w planie francuskim nie zakładano , ze pojawia się tam jakiekolwiek oddziały pancerne; wyznaczono Dywizje Kawalerii do patrolowania Ardenów i ewentualnego spowalniania czy powstrzymania ataku piechoty Wermachtu; ale w żaden sposób ta Dywizja nie mogła zatrzymać Dywizji Pancernej.
- gdyby armia posłuchała się raportu komisji parlamentarnej nie tylko byłyby wzmocnione siły do blokowania Ardenów ale zapewne , w związku z uwzględnieniem możliwości ataku mocniejszych sił Wermachtu; zaplanowano by ewentualne działania spowalniające np. przez przydzielenie pododdziałów saperów, do tworzenia zapór, minowania etc.
-Nawet opóźnienie dotarcia kolumn pancernych do Mozy o 24 godziny mogło okazać się kluczowe dla powstrzymania Wermachtu na linii Mozy; wtedy obrona linii byłaby wzmocniona, przygotowana i sforsowanie rzeki mogło się okazać praktycznie niemożliwe; nawet w rzeczywistej sytuacji bojowej cały plan Niemców wisiał dosłownie na włosku:
- na wspomnianym wyżej odcinku Wadelincourt k/Sedanu udało się w pierwszej fali wysadzić tylko grupkę 11 żołnierzy !!!
zdemoralizowani i osłabieni bombardowaniami przez Stukasy nie potrafili już zlikwidować tego pierwszego desantu , który przystąpił do niszczenia pierwszego bunkra - a potem dalszych, powoli przeprawiali się dalsi żołnierze Wermachtu - powoli gdyż jak wspomniałem Francuzi zniszczyli 86 z 91 pontonów przygotowanych do przeprawy !!
Gdyby Francuzi uwzględnili w planach blokowanie poważniejszych sił Wermachtu na krętych drogach Ardenów było to jak najbardziej możliwe; dowodzi tego przykład z roku 1944, gdy partyzanci francuscy prowadzili akcje bojowe spowalniające marsz potężnej dywizji pancernej Das Reichw kierunku Normandii (5)
I tak 28 partyzantów zatrzymało ruch pułku "Der Fuhrer" na wąskiej drodze koło Souillac na 40 godzin !!
To tereny podobne do rejonu Ardenów; miasteczko Souillac położone jest nad rzeką , a kręta droga z miasta prowadzi wśród wzgórz ...
( do tych faktów dotarłem już po sformułowaniu niniejszej tezy ; skoro nieliczne grupki partyzantów potrafiły przez wiele godzin blokować marsz kolumny pancernej wyposażonej między innymi w czołgi Pantera to regularne wojsko tym bardziej)
Grupa Generała Rommla atakowała w kierunku na Dinant a przekroczenie rzeki Mozy wypadało jeszcze na terenie Belgii.
Sam generał Rommel mógł łatwo zginąć przy forsowaniu Mozy - łamiąc zasady objął dowództwo 2 batalionu piechoty i przepłynął w jednym z pierwszych gumowych pontonów na druga stronę !! ; brał udział w odbijaniu francuskiego kontrataku ; po czym wrócił na stronę wschodnią by dalej dowodzić całą operacją w rejonie Dinant.z(*1)
Tak wygląda Dinant nad Moza, strome wzgórza z obu stron rzeki:
https://www.google.com/maps/@50.2733529,4.8959942,3a,75y,90t/data=!3m8!1e2!3m6!1sAF1QipPz-2ff98FWLh5cNZgsfjGtaGRON45yy1VdZy_D!2e10!3e12!6shttps:%2F%2Flh5.googleusercontent.com%2Fp%2FAF1QipPz-2ff98FWLh5cNZgsfjGtaGRON45yy1VdZy_D%3Dw203-h114-k-no!7i4000!8i2252
https://www.google.com/maps/@50.2619889,4.914791,3a,75y,90t/data=!3m8!1e2!3m6!1sAF1QipO494aVL0puTQaETMhRdFbrwZtV6qcn2LaFCUu8!2e10!3e12!6shttps:%2F%2Flh5.googleusercontent.com%2Fp%2FAF1QipO494aVL0puTQaETMhRdFbrwZtV6qcn2LaFCUu8%3Dw203-h152-k-no!7i4032!8i3024
Ważna ciekawostka:
Gen.Guderian żądał od swych żołnierzy 1 Dywizji Pancernej , która wykonywała najważniejsze zadanie w ataku na kierunku Sedan- by dla utrzymania niezbędnego tempa nie spali przez 3 dni !!!
Było to możliwe ,gdyż Niemcy dysponowali tabletkami dopingującymi Pervitin, które zawierały metaamfetaminę ; kwatermistrz 1 Dywizji dysponował 20 tysiącami takich tabletek !
Gdyby nie Pervitin - żołnierze nie wytrzymali by trudów marszu i nie byliby zdolni do ataku z marszu;
konieczny byłby wypoczynek przed bitwą.
Literatura:
1) LEGENDA BLITZKRIEGU, KARL HEINZ FRIESER
The Blitzkrieg Legend: The 1940 Campaign in the West
The German invasion of France in 1940 remains one of the most popularly discussed battles in modern military history. One of the prevailing views of this campaign is that Germany, with superior equipment and a brilliant master plan, simply rolled over the unprepared French army. Karl-Heinz Frieser, through a detailed analysis of German archival sources, attempts to show that this was not at all the case. Frieser in fact convincingly demonstrates that the so-called blitzkrieg was not a grand plan at all, but rather a desperate gamble whose success rested on the latitude given to its improvising generals.
Bardzo dobra książka z licznymi ilustracjami; było polskie wydanie; teraz dostępna jak e-book.
do poczytania
https://www.pdfdrive.com/the-blitzkrieg-legend-the-1940-campaign-in-the-west-d184722588.html
The no 1 book on the initial battle on the Western Front in 1940.
2)The Battle for the Maginot Line, 1940
Autorzy Clayton Donnell
https://books.google.pl/books?id=UwPMDwAAQBAJ&pg=PT65&lpg=PT65&dq=maginot+line+longwy&source=bl&ots=DJAFn4Qsu-&sig=ACfU3U3-VoOFFHxKkViDl8oqQ3NO6p9n6Q&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwjvn_egr-nsAhVp-SoKHSS2B844FBDoATADegQIARAC#v=onepage&q=maginot%20line%20longwy&f=false
3) Rommel and the German 7th Panzer division in France 1940
The Initial Days of the Campaign
https://www.kkrva.se/wp-content/uploads/Artiklar/092/kkrvaht_2_2009_8.pdf
4) https://pl.wikipedia.org/wiki/Obrona_Sedanu
5) Anthony Cave Brown "W służbie kłamstwa - Wojna szpiegów "
