Janusz Jarosławski Janusz Jarosławski
982
BLOG

Norwegia w pigułce

Janusz Jarosławski Janusz Jarosławski Podróże Obserwuj temat Obserwuj notkę 7

Norwegia w swojej historii, przez wiele stuleci, była integralnie związana z Danią. Mieszkańcy tego północnego kraju, tak jak wszyscy Skandynawowie zajmowali się głownie wyprawami morskimi, handlując, łupiąc i zakładając osady-kolonie. Pomimo pewnych trudności ze zdefiniowaniem tego kto, miał większy udział w podbijaniu Europy, Duńczycy czy norwescy Wikingowie, zwani Normanami, z pomocą przychodzą tutaj norweskie Sagi. Z nich to, w barwnych opisach wypraw poszczególnych Jarlów dowiadujemy się, że już w VIII wieku, normańscy wojownicy na pokładach długich smoczych łodzi plądrowali zachodnie i południowo-zachodnie wybrzeża Europy. Osiedlali się na Hebrydach, Orkadach i Szetlandach a także na południowych wybrzeżach Kanału La Manche, skąd rzekami docierali wgłąb lądu. W 840 roku założyli Dublin, który pozostaje pod ich władzą do 1171 roku. Powstawały kolonie Wikingów na Grenlandii skąd docierali do zachodnich wybrzeży Ameryki Północnej. Wspomina się, że od IX wieku Wikingowie regularnie najeżdżali wschodnie krańce wysp brytyjskich. O intensywności wypraw na tereny dzisiejszej Anglii mogą świadczyć nawet pewne naleciałości językowe w etymologii angielskich słów. Staroangielski możnowładca „earl” to przecież normanski Jarl.

Kres ery świetności podbojów epoki Wikingów nadchodzi w połowie XI wieku z chwilą intensyfikacji chrystianizacji Norwegii. Pomimo rozwoju państwa w kolejnym stuleciu nazywanym złotym wiekiem norweskiego średniowiecza, państwo straciło na znaczeniu w relacjach międzynarodowych łącząc się tzw. unią kalmarską (w 1397 r.) ze Szwecją i Danią jako suwerenem trój-królestwa. W 1536 roku Norwegia utraciła całkowicie swoją niepodległość aby odzyskać ją dopiero po blisko 300 latach w 1814 roku. W tym samym roku Norwegia połączyła się unią ze Szwecją. Pomimo braku państwowości w 1628 roku zostały powołane Norweskie Siły Zbrojne „Forsvaret”, wykorzystywane w wojnach prowadzonych przez Danię. W okresie wojen napoleońskich (1807-1814) Norwegia wraz z Danią opowiedziała się po stronie Francji, co na skutek blokady kontynentalnej i brytyjskiej kontr blokady odcięło ją od europejskich rynków zbytu. Całkowicie załamał się handel drewnem – podstawowym artykułem eksportowym. W kraju szerzył się głód i niedostatek. Norwegia przez cały XIX wiek borykała się z ogromnymi problemami gospodarczymi co doprowadziło do masowej emigracji mieszkańców głownie do USA. Zmianę sytuacji przyniósł dopiero początek XX wieku kiedy to Norwegia, rozwiązując unię ze Szwecją, uzyskała w 1905 roku pełną niepodległość.


image


Pierwsze lata wolności upłynęły na budowie państwa jako monarchii konstytucyjnej. Królem został duński książę Carl, koronowany jako Hakon VII. Rozwijała się gospodarka, powstawał nowoczesny przemysł ciężki. Powołano także nieliczną armię. Na początku była to kiepsko uzbrojona, słabo wyszkolona, z niewielkimi rezerwami mobilizacyjnymi formacja o charakterze milicji terytorialnej. Odziedziczyła ona przestarzałe i częściowo rozbrojone fortyfikacje. Wydatki na wojsko były niewielkie i nie przekraczały 1% ówczesnego PKB. Trzon armii stanowiło 2450 żołnierzy służby czynnej i około 12 tysięcy poborowych. Obowiązkowa służba wojskowa trwała nie mniej niż 84 dni a wcielany rekrut musiał mieć ukończone 20 lat. Przez kolejne 12 lat od zakończenia służby wojskowej żołnierze stawali się rezerwistami w armii regularnej, po czym z armii przenoszeni byli do obrony terytorialnej na kolejne 12 lat. Po ukończeniu 44 roku życia rezerwista zasilał szeregi „Landstromu”- powoływanego na czas wojny pospolitego ruszenia, ze służby w którym zwalniano dopiero 55-latków.

W 1939 roku Norwegia ogłosiła neutralność w II wojnie światowej. Mimo tego, w 1940 roku, została zaatakowana przez Niemcy hitlerowskie i całkowicie im podporządkowana. Król Hakon – w celu utrzymania i kontynuowania państwowości – udał  się na emigrację, skąd powrócił w 1945 roku. Czasy  po II wojnie światowej początkują okres norweskiej prosperity. Z nastaniem lat 60-tych, na wielką skalę, rozpoczyna się wydobycie gazu i ropy naftowej z dna Morza Północnego, które stają się podstawą gospodarki. W latach: 1972 i 1994 Norwegowie dwukrotnie wypowiedzieli się przeciwko członkostwu w Unii Europejskiej. Aktualnie Norweskie Siły Zbrojne liczą około 26 tysięcy żołnierzy w służbie czynnej i około 45 tysięcy rezerwistów. W ich skład wchodzą 4 formacje: Królewska Armia Norweska (Hæren) – wojska lądowe, Królewska marynarka Wojenna (Sjøforsvaret), Królewskie Siły Powietrzne (Luftforsvaret) i Oddziały Obrony Krajowej (Heimevernet). Naczelnym dowódcą Sił Zbrojnych Norwegii jest król, podlegają one Ministerstwu Obrony a bezpośrednim dowodzeniem zajmuje się Sztab Generalny w Oslo.


image



Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Rozmaitości