Sprawa dokończenia budowy Zbiornika Wodnego na Skawie w Świnnej Porębie w województwie małopolskim była tematem wspólnego posiedzenia sejmowych komisji Finansów Publicznych oraz Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Gośćmi posiedzenia byli przedstawiciele instytucji rządowych zajmujących się ta inwestycją, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska Mariusz Gajda, zastępca prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej Rober Kęsy oraz dyrektor Departamentu Środowiska w Najwyższej Izbie Kontroli Anna Krzywicka. Na zaproszenie przewodniczącego Komisji, Stanisława Gawłowskiego – byłego ministra środowiska w rządzie PO-PSL – wśród gości byli także wójtowie gmin z otoczenia Zbiornika, Łukasz Palarski z Zembrzyc, Jan Wacławski ze Stryszowa i Wacław Wądolny z Mucharza.
Minister podziękował posłom, którzy złożyli wniosek o dodatkowe środki budżetowe pozwalające na dokończenie budowy Zbiornika, gdyż poprzedni rząd PO-PSL zamknął formalnie finansowanie tej inwestycji, nie zapewniając finansów na dokończenia wielu prac. Dzięki temu ukończone zostały budowa drogi Brańkówka-Wodniakówka-Gołębiówka, która jest w trakcie odbiorów technicznych, droga Dąbrówka-Durówka, ukończona w listopadzie 2016 r. Wykonano także stabilizację dwóch osuwisk oraz dokumentację dla stabilizacji kolejnego, a co najważniejsze udało się rozpocząć napełnianie Zbiornika.
Na wniosek gmin Mucharz, Stryszów i Zembrzyce w styczniu 2017 r. została podpisana przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie promesa użyczenia gruntów przy Zbiorniku na cele rekreacyjno-turystyczne. Dzięki temu wspomniane gminy mogły złożyć wniosek do Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego o dofinansowanie inwestycji turystycznych. Na razie takie działania możliwe są tylko na terenach, gdzie nie grożą zjawiska osuwiskowe, na pozostałych możliwe to będzie nawet za dwa-trzy lata, jeżeli nie będzie zagrożeń.
Posłowie pytali, czy wobec oszczędności poprzetargowych na wspomniane działania możliwe jest przeznaczenie zaoszczędzonych środków na poprawę sieci dróg zniszczonych przy realizacji tej inwestycji. Zabiegały o to samorządy wspomnianych gmin. Przy okazji wskazano, że opóźnienia w realizacji inwestycji w Świnnej Porębie wynikają z niewykonania zaplanowanych robót. W 2008 roku wykonano zaledwie 36 procent planu zaś w roku 2009 tylko 31,5 procent, co uznano za główne źródła opóźnień. Przeznaczenie środków na drogi stanowi pewien problem, gdyż do chwili obecnej samorządy nie przedstawiły koniecznych dokumentacji.
Wójt Jan Wacławski ze Stryszowa informował posłów, że mieszkańcy zaniepokojeni są istnieniem osuwisk, zagrażających kilkunastu domom. Jedno jest na terenie gminy Mucharz, dwa na terenie gminy Stryszów. Wacław Wądolny z Mucharza chciał precyzyjnej odpowiedzi, czy termin zakończenia budowy zostanie dotrzymany, wobec istnienia wspomnianych osuwisk. Minister Gajda zapewnił, że zakres zadań objętych ustawą będzie zrealizowany, natomiast sprawa osuwisk będzie na bieżąco likwidowana.
Po krótkiej przerwie komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa rozpoczęła kolejne posiedzenie, już bez udziału Komisji Finansów Publicznych. Jako goście pozostali na sali m.in. samorządowcy z Mucharza, Stryszowa i Zembrzyc. Wśród punktów porządku dziennego było rozpatrzenie informacji Ministra Środowiska na temat zagospodarowania terenów wokół Zbiornika Wodnego Świnna Poręba.
W czasie dyskusji wójt J. Wacławski stwierdził, że promesy podpisane z RZGW nie są wystarczające do wpisania projektów rekreacyjnych gmin do RPO WM, gdyż opiewają tylko na dwa lata, podczas gdy środki z RPO mogą być przyznane tylko przy gwarancji własności terenów przez cały czas trwania projektów, tym bardziej, że dofinansowywane są inwestycje według formuły „zaprojektuj i wybuduj” zatem czas potrzebny na ich wykonanie jest znacznie dłuższy. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego postawił gminom warunek posiadania umów użyczenia terenów na cały czas trwania projektów.
Wójt W. Wądolny podkreślił, że mimo wysokich ocen opracowań gmin przedłożonych do RPO, zachodzi obawa, że wobec opóźnień w zakończeniu inwestycji i zagrożeń osuwiskami tereny wokół Zbiornika pozostaną na wiele lat obszarem martwym. Jeżeli nawet dwa fragmenty, o które starają się gminy, zostaną zagospodarowane, to inni inwestorzy nie mają szans nic uzyskać od RZGW. Nie wiadomo także, kto będzie zarządzał tymi terenami, jak obszar wokół Zbiornika będzie zabezpieczany i zagospodarowywany.
Minister M. Gajda odpowiadając podkreślił, że promesy zapewniają użyczenie gminom terenów na okres dziesięciu lat. Dotyczy to terenów w pełni bezpiecznych, zaś obszary zagrożone osuwiskami będą monitorowane. Nie ma mowy o sprzedawaniu jakichkolwiek terenów prywatnym inwestorom. Takie błędy popełniono przy innych zbiornikach i ich skutki komplikują tam gospodarowanie terenami i zbiornikami. Rekreacja nie jest podstawowym elementem planu budowy Zbiornika w Świnnej Porębie i zagospodarowania terenów wokół niego. Głównymi celami budowy jest retencja czyli ochrona przeciwpowodziowa, oraz alimentacja czyli utrzymanie stanu rzeki Skawy poniżej Zbiornika.
Intencje samorządowców wydają się odmienne, niż plany RZGW, zaś prowadzący obrady przewodniczący Komisji S. Gawłowski nie ułatwił samorządowcom zadania. Poza określeniem oczekiwań włodarzy gmin oraz inwestora, czyli RZGW, nie doszło do jakiegokolwiek zbliżenia stanowisk.
Przy okazji dyskusji na temat budowy Zbiornika Kąty-Myscowa ujawniono jednak fakt, że nie tylko samorządowcy z terenu budowy w Świnnej Porębie nie czują się komfortowo w relacjach z krakowskim RZGW. Podobnie niewłaściwie traktowani czują się samorządowcy z Podkarpacia. W najbliższym czasie w tej instytucji mają nastąpić zmiany personalne. Być może nowe władze RZGW będą bardziej otwarte na inicjatywy samorządowców.
Opublikowano przez Biuro Poselskie dra hab. Józefa Brynkusa
Fot. Robert Szkutnik
