Elektroenergetyka w Pruszkowie została zapoczątkowana w listopadzie 1913 r. podpisaniem umowy o budowę sieci oświetlenia elektrycznego przez pełnomocników wsi Pruszków – Antoniego hr. Potulickiego i inż. Józefa Troetzera – z firmą Gesellschaft für Elektrische Unternehmungen z Berlina. W 1914 r. rozpoczęła działalność prowizoryczna elektrownia o mocy 90 kW; zasilała ona 350 żarówek. W dniu 30 lipca 1914 r. spółka niemiecka uzyskała 40-letnią koncesję na budowę sieci elektrycznych w całej gminie pruszkowskiej. Wycofujące się w 1915 r. wojska rosyjskie zniszczyły niektóre urządzenia, natomiast władze niemieckie obrabowały elektrownie z miedzi, cynku, brązu, filcu, pasów skórzanych itd. W 1917 r. uruchomiono maszynę parową o mocy 150 KM, napędzającą trójfazową prądnicę o mocy 100 kW. Moc elektrowni prowizorycznej w miarę zużywania się urządzeń malała i w efekcie w 1922 r. wynosiła tylko 71 kW.
Po I wojnie światowej przedsiębiorstwem zainteresował się największy ówczesny polski koncern energetyczny „Siła i Światło”, który odkupił w dniu 5 grudnia 1919 r. cały majątek elektrowni od Towarzystwa Przedsiębiorstw Energetycznych za sumę 350 000 marek niemieckich, przejmując jednocześnie zobowiązania firmy niemieckiej. Do realizacji tych zadań Ministerstwo Skarbu oraz Ministerstwo Przemysłu i Handlu powołało w dniu 31 grudnia 1919 r. spółkę akcyjną pod nazwą: Elektrownia Okręgowa w Pruszkowie SA, z siedzibą w Warszawie przy pl. Napoleona 9.
Nowo utworzona Spółka nabyła od „Siły i Światła” majątek elektrowni pruszkowskiej. Kapitał zakładowy Spółki wynosił 10 000 000 mkp i był podzielony na 20 000 akcji po 500 mkp każda. Możliwości finansowe akcjonariuszy okazały się niewystarczające do ukończenia rozbudowy elektrowni, skutkiem czego w 1923 r. konieczne było uzyskanie kredytu od firmy British Engineers and Trades Syndicate. Do realizacji pożyczki powołano angielskie towarzystwo The Power and Traction Finance Company (Poland) Limited, które także w latach późniejszych udzielało kredytów na rozbudowę elektrowni w Pruszkowie. Kapitał Spółki wynosił 6 000 000 zł, podzielony na 60 000 akcji na okaziciela o nominale 100 zł. Firma angielska sukcesywnie wykupywała akcje elektrowni pruszkowskiej, na Skutek czego w 1933 r. posiadała 65% kapitału zakładowego Spółki. Część kapitału znalazła się także w rękach belgijskich (18%).
W Elektrowni Okręgowej zainstalowane zostały 2 turbiny parowe o łącznej mocy 8,5 MW oraz 4 kotły parowe o wydajności 13t/h każdy. Moc elektrowni szybko wzrastała i w 1928 r. wynosiła 16,5 MW, a w 1932 r. – 31,5 MW. Ilość wyprodukowanej energii wzrosła od ok. 76 000 MWh w 1925 r. do 77 300 MWh w 1938 r.
Pierwszym dyrektorem był inż. Kazimierz Straszewski. Załoga elektrowni w 1925 r. liczyła 139 pracowników, a w 1939 r. wzrosła do 184 osób. W latach 30. Sieć elektryczna zasilana z elektrowni pruszkowskiej wynosiła ponad 1000 km i zaopatrywała w energię 107 miejscowości. Elektrownia położona na uprzemysłowionym terenie miała zapewniony zbyt energii.
Spółka po 1931 r. wypłacała regularnie dywidendę, między 3% a 6%.
Pod koniec lat 30. Radę Nadzorczą Spółki stanowili: inż. Piotr Drzewiecki (prezes), Dudley Ward, Bronisław Barylski, inż. Ludwik Darowski, Louis Frère i inni, a Zarząd tworzyli: inż. Szymon Landau, inż. Franciszek Bilek oraz inż. Kazimierz Straszewski.
Akcja na okaziciela Elektrowni Okręgowej w Pruszkowie SA o nominale 100 zł emisji z 1929 r.
Źródła:
Dziennik Urzędowy RP „Monitor Polski” z 21.01.1920, nr 16.
Piłatowicz J.: Dzieje elektryfikacji Warszawy. PWN, Warszawa 1984.
Rocznik polskiego przemysłu i handlu 1938. Polska Spółka Wydawnictw Informacyjnych, Warszawa 1938.
Wilczek M.T.: Papiery wartościowe przemysłowych spółek akcyjnych dwudziestolecia międzywojennego. Wybór, UE Katowice 2016.
