Proces wyborczy od strony formalnej w zasadzie od wielu dziesięcioleci się nie zmienił , fizyczny lokal wyborczy, komisja, głosujący w tymże lokalu, urna, liczenie głosów, raportowanie, przeliczanie, pewnie jakieś weryfikacje i ogłoszenie wyników. W tym czasie całe sfery naszego życia zmieniły się diametralnie. Dla przykładu obrót pieniężny. Większość młodych uczestników tego obrotu nigdy nie była w żadnym fizycznym banku, nie widziało książeczki czekowej, nie użyło papierowego druku przelewu, nie stało w kolejce przed okienkiem bankowym a wielu starszych już o tych czynnościach zapomniało. Przenieśliśmy te czynności do świata wirtualnego, dzięki czemu realizujemy te czynności łatwo, szybko, wygodnie, tanio i jeśli zachowujemy się racjonalnie to nasze pieniądze są bezpiecznie (takie mamy przekonanie).
Dlaczego wyborów nie przenieść do tego świata (przynajmniej dla części obywateli)?
Jak zapewnić bezpieczeństwo takich wyborów:
a. Być może profil zaufania, w szczególności oparty o bankowość elektroniczną byłby wystarczający,
b. Dwuetapowy proces głosowania: np. głosujemy na stronie www i weryfikujemy kodem przesłanym np. sms’em (z dodatkowymi informacjami jawnymi i zaszyfrowanymi),
Rozważmy poszczególne atrybuty wyborów w aspekcie eWyborów:
a. Tajność głosowania – bez problemu można ją zachować (być może jawny projekt i kod informatyczny z wyłączeniem części szyfrującej),
b. Bezpośredniość – można ją zachowana na poziomie nie gorszym niż aktualnie obowiązujący (wielokrotnie w czasie wyborów widziałem małżeństwa głosujące równocześnie w jednej kabinie),
c. Zasada równości określająca, że każdy wyborca dysponuje jednakową liczbą głosów – można zapewnić na poziomie nie gorszym niż obecnie (aktualnie dość łatwo pozbawić obywatela głosu, przerabiając jego głos na nieważny – poprzednie wybory samorządowe dostarczały takich przykładów jak się wydaje),
d. Powszechność również zachowana, ci co nie spełniają warunków do głosowania online mogą głosować tradycyjnie.
Taki system ma wiele zalet: szybkość, taniość, odporność na zarazy i pandemie itp. Te cechy powodują, że demokracja dostaje nowe, tanie i szybkie narzędzia. Referendum, zapytanie nie będzie problemem.
Jestem przekonany, że znaczna część naszego społeczeństwa jest już przygotowana aby brać udział w tak zorganizowanych wyborach. Oczywiście dla pozostałych muszą pozostać klasyczne wybory z lokalami wyborczymi ale tych może być mniej (z mniejszą komisją) i będą zanikać. Sądzę, że następne wybory powinny dawać tą możliwość.
