Doprawdy trudno dziś przewidzieć jak ułożą się stosunki polsko – rosyjskie. Pamiętajmy jednak, że Wola Boża jest w stanie wyprowadzić dobro z największego nieszczęścia.
Opłakiwana śmierć Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego i osób mu towarzyszących z pewnością zapisze się w podręcznikach historii, nie tylko polskich. Dzisiaj nie znamy przyczyn tej strasznej katastrofy pod Smoleńskiem, lecz najprawdopodobniej był to tzw. ludzki błąd popełniony w wyjątkowo niesprzyjających warunkach, być może awaria techniczna samolotu. Na obecnym etapie postępowania trudno jednak wykluczyć i inne hipotezy.
W przeciągu ostatnich kilkudziesięciu godzin władze Rzeczypospolitej Polskiej i polski naród doświadczyli wielu ciepłych gestów ze strony władz Federacji Rosyjskiej i narodu rosyjskiego. Liczą się szczególnie te gesty, wydawać by się mogło bez znaczenia dla sprawy rozumianej w kategoriach formalno – prawnych, jak orędzia do Polaków Prezydenta i Premiera Federacji Rosyjskiej, ogłoszenie w Rosji żałoby narodowej, pożegnanie trumny z zwłokami Prezydenta RP z najwyższymi honorami, wreszcie dopuszczenie do emisji w rosyjskiej publicznej telewizji filmu „Katyń” Andrzeja Wajdy. Nie były wcale konieczne dla tzw. wiarygodności Rosji, Putin przecież nie musiał w dniu dzisiejszym żegnać trumny Prezydenta RP osobiście i znakiem krzyża. Nie musiał wczoraj z Donaldem Tuskiem być na miejscu katastrofy. Rola symbolu w życiu społeczeństw jest olbrzymia.
Wszyscy rozsądni komentatorzy oceniają dotychczasowe kroki kompetentnych władz rosyjskich, działających celem wyjaśnienia przyczyn tragedii, jako wzorowe, profesjonalne, wyważone. Postępowanie wyjaśniające jest prowadzone w porozumieniu z stroną polską, przy ścisłym współudziale polskich funkcjonariuszy publicznych. Jeżeli nic tego współdziałania nie zmieni i jeżeli przyczyny katastrofy zostaną wyjaśnione w sposób rzetelny i przekonywujący, może to stanowić istny przełom w relacjach polsko – rosyjskich.
Wydawać by się mogło, że Naród Polski w XX w. wycierpiał tak wiele – w porównaniu do innych nacji – że ta najnowsza strata jest „niezasłużona”, niewytłumaczalna, tragicznie absurdalna przez czas i miejsce w którym się wydarzała. Dlaczego Bóg do tego dopuścił? Dlaczego akurat Polska? Czy taka była jego Wola? Tego nie wiemy.
Szatan swoim buntem nie wyzwolił się spod Władzy Boga: zamiast podlegać jej w miłości, podlega jej z nienawiścią, która czyni go nieszczęśliwym. Co więcej historia Hioba uczy, że nawet władzę szkodzenia innym uzyskał od Boga. Św. Augustyn wyłożył, że żadna władza nie jest w stanie sprawiedliwemu zadać krzywdy ostatecznej i że nie sposób skrzywdzić człowieka wbrew Bożej Opatrzności. Czymże jest ta Opatrzność? Św. Tomasz z Akwinu pouczał: „Z samego względu Bóg jest rządcą wszechświata, że jest jego przyczyną (sprawczą), gdyż ten sam kto powołuje rzecz do bytu, ma także wyposażyć ją w doskonałość, a to należy do sprawującego rządy. Otóż Bóg jest powszechną przyczyną wszelkich bytów. Dlatego, jak nic nie może istnieć, co by nie było stworzone przez Boga, tak też nic nie może istnieć co by nie podlegało Jego rządom”.
Nigdy nie ceniłem szczególnie wysoko dorobku cywilizacji rosyjskiej, ale zawsze dostrzegałem konieczność poprawnego ułożenia relacji z Rosją, z którą Polska jeszcze długo sąsiadować będzie. Te relacje nie były dobre. Czy tragiczna śmierć Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, właśnie Jego, może doprowadzić do prawdziwego pojednania polsko - rosyjskiego? Dziś nie możemy tego przewidzieć.
Za sprawą Woli Bożej, jako siły immanentnie rządzącej światem, z każdej tragedii może powstać dobro. Byłoby czymś doprawdy głębokim intelektualnie, czymś niepojętym dla ludzkiego rozumu - tak jak niepojęta jest ta najnowsza tragedia, gdyby XX wieczny rozdział porachunków polsko – rosyjskich, wzajemnych oskarżeń i nieufności, został zamknięty w duchu pojednania właśnie za sprawą tego nieszczęścia. I w chwili tej tragedii o to się módlmy.
Paweł Bała
