Ślązaczka
Arka Bożek, Ślązak, polski patriota, uczestnik powstań śląskich, trybun ludu śląskiego, Wielki Syn ziemi raciborskiej.
Arka Bożek
Niedługo, 28 listopada, minie 58 rocznica śmierci tego polskiego patrioty, Ślązaka, Arki Bożka.
Arkadiusz Bożek szerzej znany jako Arka Bożek, urodził się 12 stycznia 1899 w Markowicach k. Raciborza (obecnie dzielnica Raciborza). Zmarł 28 listopada 1954 w Katowicach. Był działaczem polskim na Śląsku Opolskim.
Urodził się w rodzinie chłopskiej. W dzieciństwie mówił po czesku i po polsku. Ukończył niemiecką szkołę podstawową, dokształcał w szkole wieczorowej. Doznał przebudzenia narodowego przypadkiem, dzięki lekturze powieści "Krzyżacy" Henryka Sienkiewicza, przeczytanej w języku niemieckim i po wizycie na odsłonięciu Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie w 1910 roku.
W latach I wojny światowej walczył w wojsku niemieckim nad Marną i nad Isonzo. Został czterokrotnie ranny. Awansował do stopnia sierżanta.
Po wojnie przejął po rodzicach gospodarstwo i ożenił się. Był aktywny. Organizował spółdzielczość oraz zajął się działalnością patriotyczno-polityczną.
Zainteresował się Związkiem Spartakusa, ale zrezygnował. Następnie związał się z polskim ruchem narodowym. W 1919 został polskim radnym swojej gminy Markowice.
Wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska i został dowódcą 2 kompanii 4 pułku raciborskiego. W czasie I powstania śląskiego w porozumieniu z POW Górnego Śląska, wysadził strategiczny most na Odrze. 2 maja 1920 walczył z niemieckimi bojówkami w Raciborzu.
Uczestniczył w przygotowaniach do plebiscytu w 1921. W III powstaniu śląskim był łącznikiem z aliancką Komisją Międzysojuszniczą.
Po podziale Śląska został delegatem w Polsko-Niemieckiej Komisji Mieszanej ds. Górnego Śląska. Zyskał sobie szacunek również drugiej strony dzięki niezacietrzewieniu i obiektywizmowi.
Od 1923 aktywnie działał we władzach naczelnych Związku Polaków w Niemczech. W 1924 został wójtem Markowic. Niechętnie nastawione do niego władze niemieckie zwlekały z zatwierdzeniem nominacji do roku 1927. W tym samym czasie otrzymał mandat posła na sejmiki: prowincjonalny w Opolu i powiatowy w Raciborzu, kandydując z ramienia Polsko-Katolickiej Partii Ludowej.
Zajmował się również publicystyką. Napisał dwie sztuki teatralne wyszydzające politykę niemiecką wobec Polaków na Górnym Śląsku. Wydał też broszurę pt. „Co chłopa boli na Śląsku Opolskim”? oraz książeczkę pt. „Po 15 lipca 1937 roku”, dotyczącą obaw Górnoślązaków w związku z wygaśnięciem umowy genewskiej gwarantującej prawa mniejszościom narodowym na terenie rejencji opolskiej.
W dniu 31 grudnia 1938 niemieckie Gestapo nakazało Arce Bożkowi w ciągu 4 tygodni opuścić Górny Śląsk. Wyjechał do Berlina i tam pracował w centrali Związku Polaków w Niemczech.
W styczniu 1939 opublikował w Berlinie znany artykuł pt. „Arka Bożek do ludu polskiego w Niemczech”, wzywający do oporu przed germanizacją. 29 maja 1939 Gestapo dokonało nieudanego zamachu na jego życie, w związku z czym ewakuował się do Chojnic, a potem do Katowic.
We wrześniu 1939 wyjechał z kraju. Dotarł do Francji, gdzie 21 grudnia 1939 został mianowany przez prezydenta RP Władysława Raczkiewicza członkiem Rady Narodowej RP. Następnie wybrał się razem z gen. Józefem Hallerem do USA, by nawiązać łączność z tamtejszą Polonią.
Po zakończeniu wojny wrócił na Górny Śląsk. Został mianowany wicewojewodą śląsko-dąbrowskim. W tym czasie był członkiem PSL, od 1947 SL. Był także zastępcą pełnomocnika rządu na Śląsk Opolski, gdzie kierował akcją weryfikacyjną i osadniczą. Często stawał w obronie miejscowej ludności, zarówno przed bezmyślnością władz, jak i agresją nowo przybyłych Polaków.
Sprawował mandat posła do Krajowej Rady Narodowej i do Sejmu Ustawodawczego. Był szefem zarządu Towarzystw Uniwersytetów Ludowych.
Po roku 1948 w ramach "walki z przedwojenną reakcją" zaczęto go odsuwać od działalności publicznej.
W sierpniu 1950 ze względów politycznych został usunięty ze stanowiska wicewojewody śląskiego.
Zmarł w roku 1954 w Katowicach po długiej ciężkiej chorobie. Pośmiertnie w 1957 ukazały się jego „Pamiętniki”.
Został pochowany w Katowicach na cmentarzu przy ulicy Sienkiewicza.
Pomnik Arki Bożka w Raciborzu
