Aleksander Gieysztor - biografia z czasów "jaruzelszczyzny"

W powszechnie dostępnych biografiach profesora Aleksandra Gieysztora próżno szukać wiadomości o podważaniu jego dorobku naukowego, odmowie objęcia prezydentury czy przynależności do masonerii. Te i inne informacje odnalazłem w biografii profesora z października 1983 r. sporządzonej w Departamencie III MSW, czyli w centrali Służby Bezpieczeństwa. Biografia jego i innych 55 osób ze środowiska twórczego powstała najprawdopodobniej na zamówienie polityczne – decydentów PRL, a osobiście zapewne zwierzchnika bezpieki – Kiszczaka. Przypuszczalnie Jaruzelski z juntą poszukiwali autorytetów naukowych i artystycznych do wsparcia jego rządów w obliczu wyczerpania formuły państwa realnego socjalizmu.

Pominąłem dane osobowe i adresowe profesora, a także dane jego rodziny. W wypadku tej edycji 3 kropki oznaczają brak tekstu na udostępnionej zdigitalizowanej kopii, a oryginału mi nie udostępniono. Niska jakość zdigitalizowanych kopii dokumentów stawia pod znakiem zapytania sensowność wydania kilkuset milionów złotych na cyfryzację zasobu przez władze IPN.

„Wyżej wymieniony po ukończeniu szkoły średniej w 1933 r. rozpoczął naukę w Gimnazjum Humanistycznym im. Ludwika Lorentza. Następnie studiował w Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1937 r. uzyskał tytuł mgr filozofii z zakresu historii. Jednocześnie w ramach studiów w 1934 roku Aleksander GIEYSZTOR ukończył kurs archiwalny. Po ukończeniu studiów w 1937 roku uzyskał stypendium Rządu Francuskiego pracując w bibliotece w Paryżu.

W latach 1937-1938 został powołany do zasadniczej służby wojskowej w 8, potem w 9 pułku piechoty Legionów w Zamościu i Lublinie, kończąc dywizyjny kurs podchorążych rezerwy. Po odbyciu służby wojskowej w 1938 roku uzyskał stypendium Funduszu Kultury Narodowej Rządu Francji na okres 3 lat. ...

W 1942 roku Aleksander GIEYSZTOR pracował w Archiwum Głównym, a w latach 1943-1944 wykładał na Wolnej Wszechnicy Polskiej, a następnie w Uniwersytecie Warszawskim /tajny Wydział Humanistyczny/. 1 marca 1942 roku mgr Al. GIEYSZTOR zdaje egzamin doktorski z zakresu historii średniowiecznej. Jednocześnie działa on w ZWZ AK i bierze udział w Powstaniu Warszawskim. Po upadku powstania został wywieziony do obozu w Łambinowicach, a potem do oflagu II D w Grosborn i w końcu do Lubeki. Do kraju powrócił 28 maja 1945 roku z angielskiej strefy okupacyjnej.

Od 1 lipca 1945 roku wyżej wymieniony zatrudniony jest jako adiunkt w Państwowym Instytucie Historii Sztuki i Inwentaryzacji Zabytków, a od 1 listopada 1945 roku zatrudniony jest w Uniwersytecie Warszawskim w Instytucie Historii. W 1949 roku otrzymuje tytuł profesora nadzwyczajnego. Od 1953 roku pracuje w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk.

Prof. Al. GIEYSZTOR w latach 60-tych związał się z naukowym środowiskiem reprezentującym postawy rewizjonistyczne, a często wręcz syjonistyczne, wywodząca się głównie z dyscyplin historycznych UW i humanistycznych placówek naukowych PAN. Mając poparcie tych środowisk uzyskuje kolejne tytuły naukowe mimo miernego dorobku naukowego. Był szczególnie wspierany przez prof. Kieniewicza, S. Żółkiewskiego, W. Kemulę, G. Labudę i innych.

W roku 1981 prof. Al. GIEYSZTOR wchodził w skład tzw. „Grupy Zamkowej”, której celem było m.in. przygotowanie i przeprowadzenie wyborów do władz PAN. W wyniku odpowiednich manipulacji członków grupy prof. Al. GIEYSZTOR został wytypowany na stanowisko Prezesa PAN, a następnie na zgromadzeniu ogólnym ...

też przedstawicieli NSZZ „Solidarność”, kleru katolickiego oraz członków „Doświadczenie i Przyszłość” /K. Szaniawski, S. Bratkowski/. Ustalono, że częstymi gośćmi jego byli dwaj dyplomaci amerykańscy /Zerolis i Hovard/ wydaleni z PRL w związku ze sprawą dr R. Herczyńskiego. Z chwilą wprowadzenia stanu wojennego na terytorium PRL prof. Al. GIEYSZTOR angażuje się w działania zmierzające do zwalniania osób internowanych /np. Karola Modzelewskiego/. Przyjmuje też osoby, które poleca mu dr J.J. Lipski czł. KSS-KOR. Wg danych wywiadowczych z m-ca czerwca br. prof. Al. GIEYSZTOR miał propozycję objęcia stanowiska Prezydenta w Rządzie Emigracyjnym, z której to nie skorzystał.

W dniach 12-24 września br. Prezes PAN przebywał w Paryżu, gdzie odbył szereg rozmów z przedstawicielami francuskiego środowiska intelektualno-naukowego. Oceniając sytuację w Polsce prof. Al. GIEYSZTOR krytycznie ocenił tendencje gen. W. Jaruzelskiego nazywając je „fasadowym” rozwiązywaniem konfliktów społecznych. Zaznaczył, że do Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego powinni być przyjęci członkowie byłej „Solidarności” oraz Episkopatu. W związku z tym prof. Al. GIEYSZTOR odmówił wstąpienia do PRON.

W środowisku naukowym PAN panuje opinia, że Al. GIEYSZTOR związany jest z międzynarodowym ruchem masonerii.

Po objęciu stanowiska Prezesa PAN prof. Al. GIEYSZTOR do czasu ogłoszenia stanu wojennego wyraźnie wspierał kierownictwo NSZZ „Solidarność” i działające grupy antysocjalistyczne uczestnicząc w krajowym Zjeździe „Solidarności” w Gdańsku. Angażował się również w konflikt WSI w Radomiu, wspierając ...”