Przed analizą należy przyjąć jako niepodważalne fakty:
- sprawa dotyczy prowadzonego na podstawie obowiązującego prawa przez prokuraturę śledztwa w sprawie jednego z najgroźniejszych i najpodlejszych przestępstw wobec RP, to jest zdrady dyplomatycznej (art.129 kk),
- tłumaczka była pracownikiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i członkiem polskiej rządowej delegacji, która odwiedziła Smoleńsk 10 kwietnia 2010 roku, w tym także w czasie przedmiotowej rozmowy ówczesnego premiera RP z Władimirem Putinem na miejscu katastrofy prezydenckiego samolotu w Smoleńsku.
Uwzględniając powyższe tłumaczka, wezwana w tej sprawie charakterze świadka, w toku w/w śledztwa, podczas przesłuchania w w/w charakterze mogła:
1. - złożyć zeznania, w tym mogła także uchylić się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić świadka lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe – art.183§1 kpk
2. - odmówić złożenia zeznań w w/w sprawie uzasadniając to tajemnicą służbową lub zawodową, a po okazaniu, doręczeniu świadkowi postanowienia prokuratora o zwolnieniu świadka dla dobra wymiaru sprawiedliwości od obowiązku zachowania tej tajemnicy, co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek, złożyć zażalenie do sądu – art.180§1 kpk
3. - odmówić złożenia zeznań w w/w sprawie uzasadniając to zachowaniem tajemnicy o klauzuli tajności „tajne” lub „ściśle tajne” do czasu okazania świadkowi zwolnienia go od obowiązku zachowania w/w tajemnicy przez uprawniony organ przełożony. Przy czym zwolnienia wolno odmówić tylko wtedy, gdyby złożenie zeznania wyrządzić mogło poważną szkodę państwu, a to sąd lub prokurator może zwrócić się do właściwego naczelnego organu administracji rządowej o zwolnienie świadka od obowiązku zachowania tajemnicy, jeżeli ustawy szczególne nie stanowią inaczej – art.179 kpk
Według informacji medialnych w/w tłumaczka odmówiła składania zeznań uzasadniając to tajemnica służbową (w czasie zdarzenia była pracownikiem KPRM), a z lapidarnych przecieków medialnych wynika, że sąd uchylił postanowienie prokuratora wskazując na niedostateczne, nie poparte argumentami uzasadnienie dobra wymiaru sprawiedliwości, które legło w tym przypadku u podstaw postanowienia o uchyleniu tajemnicy służbowej.
W tym stanie rzeczy, a przypomnę, że postępowanie dotyczy zdrady dyplomatycznej, od początku można było założyć, że poufne rozmowy przedstawicieli różnych państw dotyczące ich wzajemnych stosunków, ewentualnych uzgodnień działań itd. powinny z założenia posiadać klauzulę wyższą od zwykłej tajemnicy służbowej. Treść takich rozmów, w tym także sporządzonych z nich notatek przez zaufane osoby w nich uczestniczące ze strony każdego z przywódców są w każdym normalnym państwie objęte najwyższą klauzulą poufności.
W związku z powyższym, przy uwzględnieniu także innych, nie mniej ważnych okoliczności, niuansów w sprawie, prokurator powinien przemyśleć wydanie ponownie postanowienia o uchyleniu tajemnicy służbowej uzasadniając go merytorycznie zgodnie ze wskazaniami sądu w zakresie mankamentów poprzedniego uzasadnienia lub zwrócić się do właściwego naczelnego organu administracji rządowej o zwolnienie świadka od obowiązku zachowania tajemnicy, jeżeli ustawy szczególne nie stanowią inaczej. W tym przypadku procedury są inne od poprzednich.
Profilaktycznie dodam, że ustawa o ochronie informacji niejawnych stanowi, że zasady zwalniania od obowiązku zachowania w tajemnicy informacji niejawnych oraz sposób postępowania z aktami spraw zawierającymi informacje niejawne w postępowaniu przed sądami i innymi organami określają przepisy odrębnych ustaw, czyli w tym przypadku art.179 kpk. – art.4 ust.2 ustawa o ochronie informacji niejawnych.
Moim zdaniem odpowiedź na pytanie: czyjego interesu powinien bronić tłumacz-pracownik nawet były rządu RP, dla każdego obywatela RP jest oczywista.
