W obszernym interwju opublikowanym w dzisiejszym (12-05-2020) wydaniu Dagens Nyheter, Paul Romer (laureat nagrody Nobla w dziedzinie ekonomi w 2018) przedstawił propozycję radykalnej likwidacji pandemii wirusa sars-cov-2.
- Głęboka depresja, z którą się teraz mierzymy, mówi Romer, nie martwi mnie tylko dlatego, że powoduje nierówności i cierpienie. Bezrobocie wynosi obecnie prawdopodobnie około 20 procent w Stanach Zjednoczonych. Martwi mnie, bo tworzy napięcia które miażdżą demokrację. Zaraza frustruje go również dlatego, gdyż dostrzega w niej fatalizm w walce z wirusem.
- W momencie, w którym wirus przeskoczył ze zwierzęcia na człowieka, wydawało się, że mamy do czynienia z alternatywą: albo pozwolimy, rozprzestrzeniać się wirusowi, w wyniku czego wielu ludzi umrze, albo będziemy się starać trzymać z daleka, zamykając nasze społeczności w sposób często niezrównoważony.
Na szczęście okazało się, że jest jeszcze trzecia możliwość. Testy.
Paul Romer chce prawdziwie masowych badań przesiewowych w całej populacji. W ich wyniku każdy, kto zostanie pozytywnie przetestowany na obecność sars-cov-2, będzie musiał zostać w domu przez dwa tygodnie. Skrupulatne przestrzeganie tej reguły spowoduje, że niepotrzebne stanie się śledzenie infekcji i mapowanie kontaktów, narzucania ludziom dystansu społecznego.
Aby zlikwidować zaraze starczy znaleźć wystarczająco dużo tych - niekoniecznie wszystkich - którzy są zaraźliwi, i odizolować ich. Problem w tym, że to wymaga wielu testów. Bardzo dużo testów.
We współpracy z badaczami biologi molekularnej: profesorami Stenem Linnarssonem oraz Jussi Taipalenem z Karolinska Institutet, przeprowadził badania oparte na modelach epidemiologicznych. Profesorowie postawili pytanie: ile przesiewów trzeba wykonać, aby utrzymać wirusa w ryzach, zaś liczbę reprodukcyjną R poniżej granicy 1?
Romer uważa, że winno się badać codziennie około jednej dziesiątej populacji. Zgodnie z kroczącym harmonogramem. W Szwecji (10 milionów mieszkańców) oznaczałoby to milion testów dziennie. Można to porównać z kilkoma tysiącami, które powstają teraz. Podobną propozycję „strategii wyjścia” z pandemii przedstawił niedawno brytyjski zespół badawczy w czasopiśmie naukowym The Lancet.
W tym miejscu powstaje oczywiscie pytanie, czy wprowadzenie w życie tej rady jest w ogóle możliwe?
- Odczytanie genu w wirusie jest bardzo proste. Problemem jest tylko kwestia ceny. My uważamy jednak, że koszt badania można obniżyć ze 100 USD za test, do 1 USD, co uczyni testy tańszymi, twierdzi Romer.
Koszty testów to nie wszystko. Wiele osób zajmujących się testami twierdzi, że poważnym problemem są niedobory materiałów. Jak to rozwiązać? Brak również odpowiednich ilości odczynników potrzebnych w laboratorium.
- Do ekstrakcji RNA z próbek stosuje się najbardziej "krytyczne" odczynniki, wykazano równocześnie, że ekstrakcja nie jest konieczna, można ją sekwencjonować bezpośrednio.
A brak testowych pałeczek?
- Badania pokazują, że równie dobrze można użyć próbek śliny.
Paul Romer jest przekonany, że wykonanie milionów testów każdego dnia jest realistyczne. Wskazuje na alternatywne metody laboratoryjne, w których wiele próbek jest wykonywanych równolegle, maszynowo, wskazuje na postępy w autotestowaniu. Zadaje retoryczne pytanie: jeśli amerykańska gospodarka jest w stanie wytwarzać i dystrybuować 300 milionów puszek coli każdego dnia, to czemu niemożliwym miałoby być wykonanie 30 milionów testów wirusowych? Problemem jest biurokracja, a nie zdolność gospodarki. Wyzwanie, które stoi przed nami, mówi Paul Romer, nie ma takiej samej natury jak lądowanie na Księżycu, bardziej przypomina organizację olimpiady w krótkim czasie.
- Dużo pracy wymaga improwizacji. Ale to nie jest zupełnie nowy problem, którego nie wiemy jak rozwiązać. Ci, którzy twierdzą, że tak nie jest, tkwią w bierności, wyuczonej bezradności. Zamiast tego powinniśmy myśleć, że ludzie są mądrzy, i że mamy do dyspozycji wszystkie nasze gospodarki. Nie ma technicznych ograniczeń, które uniemożliwiają testowanie milionów ludzi dziennie. Te metody są czymś codziennym dla biologów molekularnych. Wyzwaniem jest logistyka. Dlaczego bogate i dobrze rozwinięte kraje nie mogłyby zaakceptować tego wyzwania?
Co powiesz ekspertom rządowym, którzy twierdzą, że masowe testy nie są opłacalne?
- Ci, którzy tak mówią, prawdopodobnie myślą o zwykłym budżecie. Te wartości nie są jednak wcale duże, gdy dotyczą ekonomii społecznej.
Sten Linnarsson, uczestniczący w rozmowie, podkreśla, że pomysł intensywnych badań przesiewowych powinien być postrzegany jako uzupełnienie innych środków. Dystans społeczny ma ten sam cel - ograniczenie infekcji. Testy na większą skalę mogą być narzędziem, które wraz z innymi będą działać bardzo długo.
Romer mówi, że ważna jest perspektywa długoterminowa. Wirus nazywa się sars-cov-2. Mieliśmy już numer jeden i niewykluczone, że niedługo będziemy mieć numer trzy. Nie jest też pewne, czy szczepionki zadziałają. W tej sytuacji musimy być gotowi na wszystko, mówi. - Myślę, że wcześniejsze epidemie, takie jak Ebola, napełniły nas w fałszywym poczuciem bezpieczeństwa, że wszystkie zarazy można zatrzymać. To był błąd. Dla nas, ekonomistów, jest to także lekcja, oto stwierdzamy jak nasza gospodarka jest krucha. Trzeba poświęcić więcej sił, aby uczynić ją bardziej niezawodną w przyszłości.
Paul Romer
Urodził się w 1955 r. Jest profesorem ekonomii na New York University. W 2016-2018 był głównym ekonomistą Banku Światowego, z którego odszedł po konfliktach wewnętrznych. Wcześniej prowadził firmę edukacyjną Aplia.
W 2018 otrzymał nagrodę ekonomiczną ku pamięci Alfreda Nobla 2018 za wykazanie, w jaki sposób „wiedza może działać jako motor napędzający długoterminowy wzrost gospodarczy”.
https://www.dn.se/ekonomi/nobelekonomen-paul-romer-omojlighetstankande-hindrar-kampen-mot-viruset/
